Ημιμόνιμο μανικιούρ, φωτογήρανση και καρκίνος: Τα νεότερα ανησυχητικά ευρήματα

Το μανικιούρ με τζελ έχει γίνει εξαιρετικά δημοφιλές τα τελευταία χρόνια λόγω της ανθεκτικότητας και της μεγάλης διάρκειάς του.

Οι λάμπες υπεριώδους ακτινοβολίας που χρησιμοποιούνται, σταθεροποιούν το βερνίκι μέσα σε μόλις 3-4 λεπτά, οπότε η διαδικασία φαίνεται ακίνδυνη.

Οι στεγνωτήρες «λούζουν» τις άκρες των δακτύλων με φως, λίγοι αναρωτιούνταν όμως μέχρι πρότινος για τις επιπτώσεις αυτής της ακτινοβολίας στο δέρμα που περιβάλλει τα νύχια.

Νέα μελέτη του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Φυσικοχημικής Έρευνας, που ανήκει στο Εθνικό Συμβούλιο Επιστημονικής και Τεχνολογικής Έρευνας της Αργεντινής (CONICET) δίνει ανησυχητικές απαντήσεις.

Οι ερευνητές τοποθέτησαν κοινά μόρια του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της τυροσινάσης, μέσα σε έναν θάλαμο που μιμούνταν το φουρνάκι που χρησιμοποιείται στα ινστιτούτα ομορφιάς και τα εξέθεσε στον ίδιο κύκλο τεσσάρων λεπτών που χρησιμοποιείται στις περισσότερες υπηρεσίες gel.

Όλοι οι στόχοι, από τα αμινοξέα μέχρι τα λιπίδια, εμφανίστηκαν χημικά αλλοιωμένοι και λιγότερο ικανοί να εκτελέσουν τις λειτουργίες τους.

«Αυτές οι συσκευές χρησιμοποιούνται χωρίς κανέναν έλεγχο ή κανονισμό που να απαιτεί από τους κατασκευαστές να αναφέρουν τους πιθανούς κινδύνους της συχνής χρήσης», προειδοποίησαν οι ερευνητές.

Μία από τις πιο έντονες επιπτώσεις αφορούσε την τυροσινάση, το κύριο ένζυμο που συμμετέχει στη σύνθεση της μελανίνης, μιας χρωστικής που προστατεύει το DNA από την ηλιακή ακτινοβολία.

Οι ερευνητές μέτρησαν επίσης πόσο γρήγορα τα αλλοιωμένα μόρια προκάλεσαν αντιδράσεις οξειδωτικού στρες που μπορούν να καταστρέψουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Οι ρυθμοί αντίδρασης αυξήθηκαν μέσα σε δευτερόλεπτα, επιβεβαιώνοντας ότι η βλάβη ξεκινά πολύ πριν το χέρι απομακρυνθεί από το φουρνάκι.

Η σημασία της φωτοευαισθητοποίησης

Η φωτοευαισθητοποίηση συμβαίνει όταν ένα μόριο απορροφά φως και στη συνέχεια μεταφέρει αυτή την ενέργεια στο οξυγόνο, δημιουργώντας αντιδραστικά είδη οξυγόνου, ασταθή μόρια που περιέχουν οξυγόνο και είναι πολύ δραστικά χημικά. Προκύπτουν ως υποπροϊόντα του φυσιολογικού μεταβολισμού του κυττάρου και από περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες. Αυτά τα είδη διαπερνούν το DNA, τις πρωτεΐνες και τα λιπίδια χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους κύκλους επιδιόρθωσης των κυττάρων.

Επειδή η τυροσινάση βρίσκεται στην αρχή της σύνθεσης της μελανίνης, ακόμη και μικρές διακοπές ενισχύουν τη βλάβη που ακολουθεί. Η απώλεια της φυσικής αντηλιακής δράσης της μελανίνης, καθιστά κάθε μελλοντική δόση ηλιακού φωτός ή φωτός λάμπας πιο επικίνδυνη.

Πολλά συστατικά περιποίησης του δέρματος που διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή, συμπεριλαμβανομένων των ρετινοειδών και ορισμένων αντιβιοτικών, μπορούν να ενισχύσουν τη φωτοευαισθητοποίηση.

Τα άτομα που τα χρησιμοποιούν ενδέχεται να αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους, επειδή το δέρμα τους περιέχει ήδη επιπλέον φωτοευαίσθητες ενώσεις.

Τυροσινάση, μελανίνη και απώλεια άμυνας

Η τυροσινάση ενεργοποιεί τους χημικούς διακόπτες που μετατρέπουν το αμινοξύ τυροσίνη σε κόκκους μελανίνης. Όταν τα φωτόνια της λάμπας διέκοψαν αυτούς τους διακόπτες, η ομάδα παρατήρησε στασιμότητα στην παραγωγή μελανίνης.

Χωρίς μελανίνη, αυξάνεται ο κίνδυνος φωτογήρανσης και καρκίνου. Το αλλοιωμένο ένζυμο διαταράσσει επίσης την ισορροπία των χρωμάτων, γεγονός που εξηγεί τις αναφορές για πανάδες μετά από πολλά ημιμόνιμα μανικιούρ.

Οι λάμπες μανικιούρ είναι πολύ δυνατές

Οι μετρήσεις στο εργαστήριο έδειξαν ότι η λάμπα εκπέμπει υπεριώδη ακτινοβολία UVA με μήκος κύματος περίπου 368-400 νανόμετρα, το ίδιο φάσμα που ευθύνεται για το μαύρισμα και τις ρυτίδες.

Μελέτη του 2023 είχε διαπιστώσει ότι μια συνεδρία 20 λεπτών σκότωσε έως και το 70% των καλλιεργημένων ανθρώπινων δερματικών κυττάρων και προκάλεσε μόνιμες μεταλλάξεις σε όσα επέζησαν.

Τα δεδομένα των αισθητήρων των ερευνητών στην Αργεντινή δείχνουν ότι η ακτινοβολία της λάμπας φτάνει τα 7 milliwatts ανά τετραγωνικό εκατοστό, σχεδόν όσο ο μεσημεριανός ήλιος στο Μπουένος Άιρες την άνοιξη.

Οι εβδομαδιαίες επισκέψεις μεταφράζονται σε περίπου τρεισήμισι ώρες κάτω από αυτή την ένταση κάθε χρόνο, περισσότερο από ό,τι ξοδεύουν πολλοί άνθρωποι για ηλιοθεραπεία.

Συστηματική ανασκόπηση το 2024 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, ενώ ο απόλυτος κίνδυνος καρκίνου φαίνεται χαμηλός, τα στοιχεία παραμένουν αδύναμα και οι μακροχρόνιοι χρήστες λάμπας μανικιούρ πρέπει να ενημερώνονται για τα κενά στα δεδομένα.

Οι γυναίκες που κάνουν μανικιούρ με τζελ επαναλαμβάνουν τη διαδικασία κάθε 2-3 εβδομάδες, συσσωρεύοντας μετά από χρόνια μεγάλη δόση. Η σωρευτική έκθεση έχει σημασία επειδή οι φωτοχημικές βλάβες προστίθενται αντί να θεραπεύονται, ειδικά όταν προκαλούν οξειδωτικό στρες και κατακερματισμό του DNA.

Μελέτη του 2023 σε ανθρώπινα κερατινοκύτταρα έδειξε ότι η αντηλιακή κρέμα με δείκτη προστασίας 50 μείωσε τον κυτταρικό θάνατο κατά περισσότερο από το ένα τρίτο κατά τη διάρκεια της ίδιας τετράλεπτης ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται στα ινστιτούτα ομορφιάς.

Τα προστατευτικά γάντια που αφήνουν ορατή μόνο την επιφάνεια των νυχιών, μπορούν να μπλοκάρουν πάνω από το 90% της ακτινοβολίας, παραμένουν όμως προαιρετικά.

«Αυτές είναι διαδικασίες που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οδηγούν σε κυτταρικό θάνατο», είπαν οι ερευνητές μετά την παρακολούθηση των μεταβαλλόμενων ενζυμικών προφίλ.

Το σχόλιο αυτό απηχεί τις προειδοποιήσεις των δερματολογικών εταιρειών που συνδέουν τη χρόνια έκθεση στην UVA με την πρόωρη γήρανση και ορισμένους τύπους καρκίνου του δέρματος.

Προστασία των νυχιών και του δέρματος

Οι δερματολόγοι της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας προτρέπουν τις γυναίκες που κάνουν μανικιούρ που προϋποθέτει τη χρήση λάμπας, να εφαρμόζουν αντηλιακό ευρέος φάσματος με δείκτη προστασίας 30 ή μεγαλύτερο στα χέρια τους πριν από κάθε μανικιούρ με τζελ και να επιλέγουν λάμπες LED που στεγνώνουν το βερνίκι γρηγορότερα και με χαμηλότερη εκπομπή UV ακτινοβολίας.

Προτρέπουν επίσης τους επαγγελματίες στον τομέα της αισθητικής να στραφούν σε νεότερα υβριδικά βερνίκια που στεγνώνουν στον αέρα ή σκληραίνουν κάτω από μπλε φως, μειώνοντας περαιτέρω την έκθεση. Είναι σημαντικό τέλος, να μεσολαβεί τουλάχιστον ένας μήνας μεταξύ των συνεδριών για να μειώνεται η συσσώρευση ακτινοβολίας.

Για όσες γυναίκες δεν θέλουν να εγκαταλείψουν το ημιμόνιμο, οι ειδικοί συμβουλεύουν:

• να φορούν γάντια προστασίας από τη UV ακτινοβολία χωρίς άκρες
• να χρονομετρούν προσεκτικά τους κύκλους της λάμπας
• να έχουν πάντα μαζί τους μια ενυδατική κρέμα, καθώς το ξηρό δέρμα επιτρέπει τη διείσδυση της ακτινοβολίας

Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο για τις λάμπες νυχιών, το βάρος πέφτει στους χρήστες και τους τεχνικούς.

Το μανικιούρ με τζελ αποτελεί μεγάλο κομμάτι της βιομηχανίας ομορφιάς με κύκλο εργασιών σχεδόν έξι δισεκατομμύρια δολάρια για το 2024 και τάση να διπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία.

Οι τάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι influencers, ωθούν τις γυναίκες να επαναλαμβάνουν το μανικιούρ κάθε εβδομάδα αντί για μία φορά το μήνα, αυξάνοντας την έκθεση πολύ πέρα από τα τέσσερα λεπτά που ορίζει η μελέτη.

Η δημοσιοποίηση και η ανταλλαγή δεδομένων επιτρέπει στους δερματολόγους και τις ρυθμιστικές αρχές να σχεδιάσουν μεγαλύτερες δοκιμές που μετρούν την πραγματική επίδραση στο δέρμα μετά από επαναλαμβανόμενες δόσεις σε επίπεδο καταναλωτή.

Τα νέα στοιχεία δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Chemical Research in Toxicology.