Παγκόσμια Ημέρα Ηπατίτιδας: Συμπτώματα ανά τύπο (Α, Β, C, D και Ε) - Πότε οδηγεί σε καρκίνο ήπατος

Παρά το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί, η ηπατίτιδα παραμένει μια σημαντική αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου και καρκίνου του ήπατος.

Το θέμα για το 2025 είναι «Hepatitis: Let’s Break It Down» και καλεί σε επείγουσα δράση για την άρση των οικονομικών, κοινωνικών και συστημικών εμποδίων -συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού στιγματισμού- που εμποδίζουν την εξάλειψη της ηπατίτιδας και την πρόληψη του καρκίνου του ήπατος. Το θέμα δίνει έμφαση στην ανάγκη απλοποίησης, κλιμάκωσης και ενσωμάτωσης των υπηρεσιών για την ηπατίτιδα – εμβολιασμός, ασφαλείς πρακτικές ενέσεων, μείωση της βλάβης και ιδιαίτερα εξετάσεις και θεραπεία – στα εθνικά συστήματα υγείας.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τους διαφορετικούς τύπους ηπατίτιδας (Α, Β, C, D και Ε), τα συμπτώματα και τις θεραπείες τους, καθώς και γιατί η ηπατίτιδα παραμένει ένα πιεστικό ζήτημα δημόσιας υγείας το 2025.

Γιατί η ηπατίτιδα εξακολουθεί να έχει σημασία το 2025;

Η ηπατίτιδα παραμένει μια από τις πιο διαδεδομένες και υποδιαγνωσμένες μολυσματικές ασθένειες στον κόσμο, ιδιαίτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) μέχρι τα μέσα του 2025:

• Εκτιμάται ότι 254 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με ηπατίτιδα Β
• Περίπου 50 εκατομμύρια ζουν με ηπατίτιδα C
• Η ηπατίτιδα προκαλεί 1,1 εκατομμύριο θανάτους ετησίως, αριθμός συγκρίσιμος με τον ιό HIV, τη φυματίωση και την ελονοσία
• Μόνο το 10% των ατόμων με χρόνια ηπατίτιδα Β και το 21% με ηπατίτιδα C γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί

Τα χαμηλά ποσοστά εξετάσεων, το κοινωνικό στίγμα, η περιορισμένη πρόσβαση στην περίθαλψη και τα κενά εμβολιασμού παραμένουν βασικές προκλήσεις στα εθνικά συστήματα υγείας.

Τι είναι η ηπατίτιδα Α και πώς επηρεάζει τον οργανισμό;

Η ηπατίτιδα Α είναι μια βραχυπρόθεσμη λοίμωξη του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α (HAV), ο οποίος συνήθως μεταδίδεται μέσω μολυσμένων τροφίμων ή νερού.

Δεν προκαλεί χρόνια ηπατική νόσο, αλλά μπορεί να προκαλέσει σημαντική ασθένεια και φλεγμονή του ήπατος σε ενήλικες.

Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 2-6 εβδομάδες μετά την έκθεση:

• Αιφνίδια κόπωση και απώλεια όρεξης
• Ναυτία, έμετος ή κοιλιακός πόνος
• Κίτρινο χρώμα του δέρματος ή των ματιών (ίκτερος)
• Σκούρα ούρα και ωχρά κόπρανα

Θεραπεία και πρόληψη:

• Δεν υπάρχει ειδική αντιική θεραπεία. Τα συμπτώματα υποχωρούν με ξεκούραση και ενυδάτωση
• Υπάρχει διαθέσιμο και εξαιρετικά αποτελεσματικό εμβόλιο
• Η υγιεινή των χεριών και οι ασφαλείς διατροφικές πρακτικές είναι το κλειδί για την πρόληψη

Τι καθιστά την ηπατίτιδα Β μια χρόνια απειλή;

Η ηπατίτιδα Β είναι μια δυνητικά χρόνια ηπατική λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV), η οποία μεταδίδεται μέσω του αίματος, της σεξουαλικής επαφής ή από την μητέρα στο παιδί.

Μπορεί να οδηγήσει σε δια βίου λοίμωξη, ίνωση ήπατος, κίρρωση και καρκίνο του ήπατος.

Τα συμπτώματα, που μπορεί να είναι ήπια ή να απουσιάζουν στα αρχικά στάδια, είναι:

• Κόπωση και πόνος στις αρθρώσεις
• Πυρετός και σκούρα ούρα
• Ίκτερος και κοιλιακή δυσφορία
• Σε χρόνιες περιπτώσεις, προοδευτική ηπατική βλάβη χωρίς εμφανή συμπτώματα

Θεραπεία και πρόληψη:

• Αντιικά φάρμακα όπως η τενοφοβίρη και η εντεκαβίρη για χρόνια HBV
• Ο καθολικός εμβολιασμός -ειδικά για βρέφη- αποτρέπει την μόλυνση
• Συνιστάται τακτική παρακολούθηση και τακτικές εξετάσεις ήπατος για χρόνιες περιπτώσεις

Πώς μεταδίδεται και θεραπεύεται συνήθως η ηπατίτιδα C;

Η ηπατίτιδα C είναι μια ιογενής λοίμωξη που μεταδίδεται με το αίμα και μεταδίδεται κυρίως μέσω κοινόχρηστων βελονών ή μη ελεγμένων μεταγγίσεων αίματος. Η σεξουαλική μετάδοση είναι λιγότερο συχνή.

Σε αντίθεση με την ηπατίτιδα Β, δεν υπάρχει εμβόλιο, αλλά πλέον είναι ιάσιμη στις περισσότερες περιπτώσεις με αντιική θεραπεία.

Συνήθη συμπτώματα (όταν υπάρχουν):

• Κόπωση και πόνοι στις αρθρώσεις
• Απώλεια όρεξης
• Ναυτία και ίκτερος
• Πολλοί παραμένουν ασυμπτωματικοί μέχρι να εμφανιστεί ηπατική βλάβη

Θεραπεία:

• Τα άμεσης δράσης αντιικά (DAAs) θεραπεύουν πάνω από 95% των λοιμώξεων μέσα σε 2-3 μήνες
• Συνιστάται έλεγχος για όλους τους ενήλικες τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους
• Η μείωση της βλάβης και ο έλεγχος των λοιμώξεων μειώνουν την μετάδοση

Τι είναι η ηπατίτιδα D και γιατί είναι τόσο σοβαρή;

Η ηπατίτιδα D (HDV) είναι ένας «ελαττωματικός ιός» που μολύνει μόνο άτομα που έχουν ήδη ηπατίτιδα Β.

Μεταδίδεται μέσω του αίματος και των σωματικών υγρών, συχνά επιταχύνοντας την ηπατική βλάβη σε ασθενείς με συν-λοίμωξη.

Τα συμπτώματα συχνά επικαλύπτονται με εκείνα της ηπατίτιδας Β, αλλά τείνουν να είναι πιο σοβαρά:

• Επιδείνωση του ίκτερου
• Κοιλιακός πόνος και πρήξιμο
• Ταχύτερη εξέλιξη σε κίρρωση ήπατος

Θεραπεία:

• Δεν υπάρχει εμβόλιο για την HDV, αλλά ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β αποτρέπει τη συν-λοίμωξη
• Νέες αντιικές επιλογές -όπως η βουλεβιρτίδη- χρησιμοποιούνται σε ορισμένες περιπτώσεις
• Η τακτική παρακολούθηση και οι στρατηγικές προστασίας του ήπατος είναι απαραίτητες

Πώς μεταδίδεται η ηπατίτιδα Ε και ποιοι κινδυνεύουν κυρίως;

Η ηπατίτιδα Ε συνήθως μεταδίδεται μέσω μολυσμένου νερού, ειδικά σε περιοχές με γενικότερα κακή υγιεινή. Συνήθως είναι αυτοπεριοριζόμενη, αλλά μπορεί να είναι επικίνδυνη για τις έγκυες γυναίκες.

Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται μέσα 2-9 εβδομάδες μετά την έκθεση:

• Πυρετός, αδυναμία και ναυτία
• Ήπιος ίκτερος
• Διόγκωση του ήπατος σε ορισμένες περιπτώσεις

Θεραπεία και πρόληψη:

• Οι περισσότεροι αναρρώνουν πλήρως χωρίς θεραπεία
• Μπορεί να απαιτηθεί νοσηλεία σε σοβαρές ή σχετιζόμενες με την εγκυμοσύνη περιπτώσεις
• Η βελτίωση της υγιεινής και η πρόσβαση σε καθαρό νερό είναι βασικά προληπτικά μέτρα

Συνοπτικός πίνακας για κάθε τύπο ηπατίτιδας

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί η ηπατίτιδα να θεραπευτεί πλήρως;

Η ηπατίτιδα C είναι πλέον ιάσιμη με αντιική θεραπεία. Η ηπατίτιδες Α και Ε υποχωρούν μόνες τους. Η χρόνιες ηπατίτιδες Β και D μπορούν να αντιμετωπιστούν, αλλά δεν είναι πάντα ιάσιμες.

Είναι η ηπατίτιδα πάντα συμπτωματική;

Όχι. Πολλοί ασθενείς -ειδικά με ηπατίτιδα Β ή C- μπορούν να φέρουν τον ιό χωρίς συμπτώματα επί χρόνια, συμβάλλοντας στην σιωπηλή εξέλιξη της νόσου.

Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε τεστ ηπατίτιδας;

Ο ΠΟΥ συνιστά τουλάχιστον ένα τεστ για τις ηπατίτιδες Β και C, με πιο συχνό έλεγχο για ομάδες υψηλού κινδύνου (π.χ. άτομα με HIV, χρήστες ναρκωτικών, έγκυες γυναίκες).

Γίνεται να κολλήσω πολλαπλούς τύπους ηπατίτιδας ταυτόχρονα;

Ναι. Η συν-λοίμωξη (π.χ., HBV και HDV) είναι πιθανή και συχνά οδηγεί σε πιο σοβαρές εκβάσεις της νόσου.

Συμπέρασμα

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ηπατίτιδας 2025, η παγκόσμια κοινότητα υγείας ανανεώνει την εστίασή της στην εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας ως δημόσιας απειλής. Η κατανόηση των συμπτωμάτων, των οδών μετάδοσης και των επιλογών θεραπείας κάθε τύπου -Α έως Ε- δίνει τη δυνατότητα σε όλους μας να λάβουμε προληπτικά μέτρα.

Με εμβόλια για την ηπατίτιδα Α και Β, θεραπευτικές θεραπείες για την ηπατίτιδα C και βελτιωμένη ευαισθητοποίηση για τις ηπατίτιδες D και E, τα εργαλεία για την παγκόσμια αλλαγή προς το καλύτερο είναι διαθέσιμα σε όλους μας. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η έγκαιρη ανίχνευση, η ευρέως διαθέσιμη ιατρική φροντίδα και η διαρκής δέσμευση των εθνικών συστημάτων δημόσιας υγείας.

Πηγές:
who.int
cdc.gov
hepb.org
nhs.uk