Πυρκαγιές: Πώς να προστατεύσετε την αναπνοή και τους πνεύμονές σας
Η χώρα μας δοκιμάζεται για ακόμα μια φορά από τις τραγικές σε όλα τα επίπεδα επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών.
Παράλληλα με την καταστροφή που προκαλούν σε σπίτια και δάση, οι πυρκαγιές απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες καπνού και λεπτών σωματιδίων στον αέρα. Αυτοί οι ρύποι μπορούν να βλάψουν σοβαρά τους πνεύμονές σας, να επιδεινώσουν υπάρχουσες παθήσεις όπως το άσθμα ή οι καρδιακές παθήσεις, και να επηρεάσουν ακόμη και υγιή άτομα.
Αυτός ο οδηγός παραθέτει ένα πλαίσιο 10 βημάτων για την προστασία της υγείας του αναπνευστικού συστήματος κατά τη διάρκεια δασικών πυρκαγιών. Εξηγεί πώς να προστατεύσετε την υγεία της αναπνοής και των πνευμόνων σας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την έκθεση στον καπνό από πυρκαγιές.
Πώς προστατεύουμε το αναπνευτικό μας σύστημα εν μέσω δασικών πυρκαγιών
| Δράση | Γιατί έχει σημασία | Σημειώσεις | |
| 1 | Έλεγχος ποιότητας αέρα | Σας ειδοποιεί όταν ο αέρας δεν είναι ασφαλής | Παρακολουθείτε τις ενημερώσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας |
| 2 | Περιορισμός δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς χώρους | Μειώνει την εισπνοή επιβλαβών σωματιδίων | Αποφύγετε τη ζέστη του μεσημεριού. Σχεδιάστε δουλειές νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ |
| 3 | Διατηρήστε τον εσωτερικό αέρα καθαρό | Αποτρέπει την είσοδο καπνού στο σπίτι | Κλείστε παράθυρα/πόρτες. Χρησιμοποιήστε φίλτρα HEPA |
| 4 | Ορίστε ένα δωμάτιο με καθαρό αέρα | Παρέχει έναν ασφαλή χώρο αναπνοής | Επιλέξτε ένα σφραγισμένο υπνοδωμάτιο/σαλόνι με καθαριστή αέρα |
| 5 | Φορέστε τη σωστή μάσκα σε εξωτερικούς χώρους | Προστατεύει τους πνεύμονες από λεπτά σωματίδια | Χρησιμοποιήστε μάσκες N95/P2 από φαρμακεία |
| 6 | Προστατέψτε τις ευάλωτες ομάδες | Προλαμβάνει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία | Κρατήστε τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τις εγκύους σε εσωτερικούς χώρους |
| 7 | Διαχειριστείτε τις παθήσεις σας | Μειώνει τον κίνδυνο εξάρσεων | Εφοδιαστείτε με εισπνευστήρες, ακολουθήστε το σχέδιο του γιατρού, ανανεώστε τις συνταγές |
| 8 | Αποφύγετε τη ρύπανση σε εσωτερικούς χώρους | Προλαμβάνει την επιδείνωση των κινδύνων για τον αέρα | Απαγορεύεται το κάπνισμα, το τηγάνισμα, το βάψιμο ή το κάψιμο σε εσωτερικούς χώρους |
| 9 | Ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια | Προλαμβάνει επιπλοκές | Καλέστε το ΕΚΑΒ (166) για έκτακτες ανάγκες |
| 10 | Προετοιμαστείτε για μελλοντικές πυρκαγιές | Εξασφαλίζει την ετοιμότητα πριν από την περίοδο πυρκαγιών | Εφοδιαστείτε με μάσκες/φίλτρα, σχεδιάστε διαδρομές εκκένωσης |
Αναλυτικά:
1. Μείνετε ενημερωμένοι για την ποιότητα του αέρα
Το πρώτο βήμα για να προστατεύσετε τον εαυτό σας είναι να γνωρίζετε πότε ο αέρας δεν είναι ασφαλής.
- Ελέγξτε τις ενημερώσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας Αθηνών για την ποιότητα του αέρα ή δείτε αξιόπιστες ευρωπαϊκές πλατφόρμες όπως η Air Quality Europe (EEA).
- Παρακολουθήστε τον Δείκτη Ποιότητας Αέρα (AQI) καθημερινά: τιμές άνω του 100 υποδηλώνουν ανθυγιεινό αέρα για ευαίσθητες ομάδες.
2. Περιορίστε τις υπαίθριες δραστηριότητες
Όταν αυξάνονται τα επίπεδα καπνού, αποφύγετε την περιττή υπαίθρια δραστηριότητα.
- Ακυρώστε ή επαναπρογραμματίστε την άσκηση, το παιχνίδι των παιδιών σε εξωτερικούς χώρους και τη σωματική εργασία.
- Εάν οι εξωτερικές δουλειές είναι αναπόφευκτες, σχεδιάστε τες νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, όταν η ποιότητα του αέρα μπορεί να είναι ελαφρώς καλύτερη.
3. Διατηρήστε τον εσωτερικό αέρα καθαρό
Ο εσωτερικός αέρας μπορεί να γίνει πολύ πιο καθαρός αν λάβετε προληπτικά μέτρα.
- Κρατήστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά σε συνθήκες καπνού.
- Χρησιμοποιήστε έναν καθαριστή αέρα με φίλτρο HEPA - απαραίτητο σε αστικές περιοχές όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
- Αποφύγετε να καίτε κεριά, να χρησιμοποιείτε τζάκια ή να τηγανίζετε φαγητά που παράγουν καπνό σε εσωτερικούς χώρους.
4. Δημιουργήστε ένα δωμάτιο με «καθαρό αέρα»
Ένας καθορισμένος καθαρός χώρος μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των ευάλωτων μελών της οικογένειας.
- Επιλέξτε ένα υπνοδωμάτιο ή σαλόνι και διατηρήστε το σφραγισμένο από την διείσδυση καπνού.
- Χρησιμοποιήστε έναν φορητό καθαριστή αέρα και βεβαιωθείτε ότι δεν καπνίζετε, δεν μαγειρεύετε ή δεν καίτε θυμίαμα σε εσωτερικούς χώρους.
5. Φορέστε τη σωστή μάσκα σε εξωτερικούς χώρους
Δεν προστατεύουν όλες οι μάσκες από τον καπνό των πυρκαγιών.
- Χρησιμοποιήστε αναπνευστήρα N95 ή P2 (μάσκες διαθέσιμες στα φαρμακεία) για εξωτερική έκθεση.
- Βεβαιωθείτε ότι εφαρμόζουν σωστά. Τα κενά μειώνουν την προστασία από τα λεπτά σωματίδια (PM2.5).
6. Προστατέψτε τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τις ευάλωτες ομάδες
Ορισμένα άτομα είναι πιο ευάλωτα σε προβλήματα υγείας, που σχετίζονται με τον καπνό.
- Κρατήστε τα παιδιά σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια των ημερών με καπνό, διότι αναπνέουν πιο γρήγορα και απορροφούν περισσότερους ρύπους.
- Τα άτομα με άσθμα, ΧΑΠ, καρδιακές παθήσεις ή οι έγκυες θα πρέπει να αποφεύγουν εντελώς την έκθεση όταν είναι δυνατόν.
7. Διαχειριστείτε τις παθήσεις σας προληπτικά
Εάν έχετε αναπνευστική ή καρδιακή πάθηση, προετοιμαστείτε πριν από την περίοδο των πυρκαγιών.
- Να έχετε διαθέσιμα φάρμακα, εισπνευστήρες και μετρητές μέγιστης ροής.
- Ακολουθήστε το σχέδιο δράσης του γιατρού σας για εξάρσεις και βεβαιωθείτε ότι οι συνταγές είναι ενημερωμένες.
8. Αποφύγετε πρόσθετες πηγές εσωτερικής ρύπανσης
Όταν η ποιότητα του εξωτερικού αέρα είναι κακή, οι εσωτερικοί ρύποι επιδεινώνουν το πρόβλημα.
- Αποφύγετε εντελώς το κάπνισμα σε εσωτερικούς χώρους.
- Αναβάλετε δραστηριότητες όπως τρίψιμο, βάψιμο ή χρήση σκληρών χημικών καθαρισμού που παράγουν αναθυμιάσεις.
9. Μάθετε πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια
Η άμεση ιατρική φροντίδα μπορεί να αποτρέψει επιπλοκές.
- Πηγαίνετε στο πλησιέστερο κέντρο υγείας ή νοσοκομείο εάν αισθανθείτε δύσπνοια, πόνο στο στήθος, συριγμό ή ζάλη.
- Καλέστε το ΕΚΑΒ (166) για επείγουσες ιατρικές υπηρεσίες.
10. Σχεδιάστε εκ των προτέρων για μελλοντικές πυρκαγιές
Η προετοιμασία μειώνει τον κίνδυνο όταν οι πυρκαγιές αναπόφευκτα επιστρέψουν.
- Εφοδιαστείτε με μάσκες, φίλτρα αέρα και εμφιαλωμένο νερό πριν από την καλοκαιρινή περίοδο.
- Έχετε έτοιμο ένα σχέδιο εκκένωσης που περιλαμβάνει ασφαλείς διαδρομές και ένα σημείο συνάντησης για την οικογένειά σας.
Συχνές Ερωτήσεις
Βοηθάει η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια πυρκαγιών;
Μόνο εάν ο αέρας του εσωτερικού σας χώρου είναι μολυσμένος, για παράδειγμα, λόγω ανοιχτών παραθύρων ή κακής μόνωσης. Ιδανικά, θα πρέπει να επικεντρωθείτε στη σφράγιση του χώρου και στον καθαρισμό του αέρα αντί να φοράτε μάσκα σε εσωτερικούς χώρους.
Είναι οι χειρουργικές μάσκες αποτελεσματικές κατά του καπνού των πυρκαγιών;
Όχι. Δεν μπλοκάρουν τα λεπτά σωματίδια. Απαιτούνται μάσκες-αναπνευστήρες N95 ή P2 για αποτελεσματική προστασία.
Μπορώ να χρησιμοποιώ το μπαλκόνι μου κατά τη διάρκεια συμβάντων καπνού από πυρκαγιές;
Είναι καλύτερο να αποφεύγετε εντελώς τους εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλού καπνού, ακόμα κι αν απλώς κάθεστε έξω, καθώς τα λεπτά σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό και μακροχρόνια βλάβη.
Πόσο καιρό παραμένει ο καπνός των πυρκαγιών στον αέρα;
Εξαρτάται από τα μοτίβα του ανέμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο καπνός από μεγάλες πυρκαγιές μπορεί να παραμείνει για αρκετές ημέρες ή ακόμα και να ταξιδέψει από μακρινές περιοχές, επηρεάζοντας την ποιότητα του αέρα μακριά από την ζώνη της πυρκαγιάς.
Βοηθά η παραμονή κοντά στη θάλασσα στην αποφυγή του καπνού από πυρκαγιές;
Όχι απαραίτητα. Αν και η παράκτια αύρα μπορεί να βοηθήσει στη διασπορά του καπνού, η κατεύθυνση του ανέμου μπορεί επίσης να τον φέρει απευθείας σε παραθαλάσσιες περιοχές. Ελέγχετε πάντα τις αναφορές ποιότητας αέρα πριν υποθέσετε ότι είναι ασφαλές.
Συμπέρασμα
Ο καπνός από πυρκαγιές αποτελεί αυξανόμενη ανησυχία για τη δημόσια υγεία, αλλά μπορείτε να μειώσετε τον αντίκτυπό του με την προετοιμασία και τα σωστά μέτρα ασφαλείας. Παρακολουθώντας την ποιότητα του αέρα, περιορίζοντας την έκθεση σε εξωτερικούς χώρους, βελτιώνοντας τον αέρα εσωτερικών χώρων και προστατεύοντας τα ευάλωτα άτομα, προστατεύετε τόσο την αναπνευστική σας υγεία όσο και την μακροπρόθεσμη υγεία των πνευμόνων σας.
Η ενημέρωση και η ετοιμότητα πριν από την έναρξη της περιόδου πυρκαγιών είναι η καλύτερη άμυνα ενάντια στους αναπνευστικούς κινδύνους.
