Μπορεί η αδιαθεσία να οφείλεται στο κλιματιστικό; Τι εξηγούν μικροβιολόγοι
Το κλιματιστικό διατηρεί τα εσωτερικά περιβάλλοντα άνετα κατά τη διάρκεια του ζεστού καιρού, αλλά άνθρωποι αναφέρουν ότι αισθάνονται αδιαθεσία σε χώρους με έντονο κλιματισμό.
Οι μικροβιολόγοι εξηγούν ότι αν και καθαυτός ο κλιματισμός δεν προκαλεί άμεσα ασθένειες, τα κλιματιστικά που δεν συντηρούνται σωστά μπορούν να μεταδώσουν αλλεργιογόνα, μούχλα και βακτήρια που συμβάλλουν στα συμπτώματα του λεγόμενου «συνδρόμου ασθενούς κτιρίου» (Sick Building Syndrome).
Η κατανόηση της επιστήμης πίσω από αυτό το φαινόμενο μπορεί να σας βοηθήσει να παραμείνετε πιο υγιείς σε κλιματιζόμενους χώρους.
Μπορεί το κλιματιστικό να σας αρρωστήσει πραγματικά;
Ο κλιματισμός δεν μπορεί να σας αρρωστήσει άμεσα, αλλά εάν το σύστημα δεν συντηρείται σωστά, μπορεί να κυκλοφορήσει αερομεταφερόμενα ερεθιστικά και μικροοργανισμούς, που προκαλούν συμπτώματα. Ρύποι όπως σκόνη, σπόρια μούχλας και βακτήρια μπορούν να συσσωρευτούν σε φίλτρα, αγωγούς και μονάδες ψύξης και ακολούθως να εξαπλωθούν στον εσωτερικό αέρα.
Παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τους κινδύνους υγείας από τα κλιματιστικά:
- Βρώμικα ή φραγμένα φίλτρα αέρα
- Συσσώρευση υγρασίας στους αγωγούς, που ευνοεί την ανάπτυξη μούχλας
- Κακός αερισμός, που οδηγεί σε «μπαγιάτικο» αέρα και υψηλότερη συγκέντρωση ρύπων
- Ανακυκλοφορία αερομεταφερόμενων ιών ή αλλεργιογόνων σε κλειστούς χώρους
Η τακτική συντήρηση (αλλαγή φίλτρων, καθαρισμός αγωγών, επαρκής αερισμός χώρου) μειώνει σημαντικά αυτούς τους κινδύνους.
Τι είναι το Σύνδρομο του Ασθενούς Κτιρίου;
Το σύνδρομο του ασθενούς κτιρίου (Sick Building Syndrome - SBS) είναι μια πάθηση όπου οι άνθρωποι βιώνουν -χωρίς αναγνωρίσιμη μοναδική αιτία- μια σειρά συμπτωμάτων, που συνδέονται με το πόσο χρόνο περνούν σε ένα συγκεκριμένο κτίριο. Τα συμπτώματα συχνά βελτιώνονται όταν το άτομο εγκαταλείπει το κτίριο, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εσωτερικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο.
Πιθανοί παράγοντες είναι ο κακός/ανεπαρκής αερισμός, τα υψηλά επίπεδα εσωτερικών ρύπων και οι μικροοργανισμούς που εξαπλώνονται μέσω των συστημάτων κλιματισμού.
Ποια είναι τα συμπτώματα του Συνδρόμου του Ασθενούς Κτιρίου;
Τα συμπτώματα του SBS ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να εμπλέξουν διάφορα συστήματα του σώματος. Συχνά είναι μη ειδικά και μιμούνται άλλες καταστάσεις, γεγονός που καθιστά τη διάγνωση δύσκολη.
Συχνά αναφερόμενα συμπτώματα:
- Πονοκέφαλος ή δυσκολία συγκέντρωσης
- Ερεθισμός των ματιών, της μύτης και του λαιμού
- Ξηρό, κνησμώδες δέρμα ή εξανθήματα
- Βήχας ή δύσπνοια
- Ασυνήθιστη κόπωση ή ζάλη
- Επιδείνωση των συμπτωμάτων άσθματος ή αλλεργίας
Αυτά τα συμπτώματα τείνουν να υποχωρούν μετά την έξοδο από το «ασθενές» κτίριο.
Πώς μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα του εσωτερικού αέρα;
Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα περιλαμβάνει τον εντοπισμό και τον έλεγχο των πηγών εσωτερικών ρύπων και τη διασφάλιση της σωστής λειτουργίας των συστημάτων κλιματισμού.
Αποτελεσματικά μέτρα:
- Αύξηση του αερισμού με φρέσκο αέρα για την αραίωση των εσωτερικών ρύπων
- Τακτικός καθαρισμός και συντήρηση συστημάτων κλιματισμού
- Χρήση φίλτρων αέρα υψηλής απόδοσης και αντικατάστασή τους, όπως συνιστάται από τον κατασκευαστή
- Έλεγχος της εσωτερικής υγρασίας για την αποτροπή της ανάπτυξης μούχλας
- Διασφάλιση ότι οι χώροι εργασίας είναι απαλλαγμένοι από σκόνη, χημικούς ατμούς και άλλους ερεθιστικούς παράγοντες
| Μέτρο συντήρησης | Σκοπός | Οφέλη υγείας |
| Αντικατάσταση φίλτρων | Αφαίρεση σκόνης, αλλεργιογόνων και μικροοργανισμών | Μειώνει τον αναπνευστικό ερεθισμό και τις αλλεργικές εξάρσεις |
| Καθαρισμός αγωγών | Εξάλειψη μούχλας, συσσώρευσης σκόνης και ρύπων | Προλαμβάνει την εξάπλωση των αερομεταφερόμενων ρύπων |
| Έλεγχος υγρασίας (40–60%) | Πρόληψη της ανάπτυξης μούχλας και βακτηρίων | Μειώνει τον κίνδυνο λοιμώξεων και συμπτωμάτων αλλεργίας |
| Αυξημένος αερισμός | Εισαγωγή φρέσκου εξωτερικού αέρα | Αραίωση της συγκέντρωσης εσωτερικών ρύπων |
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορεί το κλιματιστικό να μεταδώσει ιούς όπως ο κορονοϊός SARS-CoV-2 (COVID-19);
Ναι, σε χώρους με κακό αερισμό, τα συστήματα κλιματισμού μπορούν να ανακυκλώνουν αερομεταφερόμενα σωματίδια, συμπεριλαμβανομένων των ιών. Η αναβάθμιση των φίλτρων και η αύξηση της εισαγωγής εξωτερικού αέρα μπορούν να μειώσουν αυτόν τον κίνδυνο.
Αναγνωρίζεται επίσημα το SBS ως ιατρική διάγνωση;
Ενώ το SBS αναγνωρίζεται από τις υγειονομικές αρχές, θεωρείται περιγραφικός όρος και όχι μια μεμονωμένη ασθένεια, καθώς τα συμπτώματα έχουν πολλαπλές πιθανές αιτίες.
Ενέχουν τα φορητά κλιματιστικά τους ίδιους κινδύνους;
Ενδεχομένως ναι, αν δεν καθαρίζονται, καθώς μπορεί να αναπτυχθούν μούχλα και βακτήρια σε δεξαμενές νερού και φίλτρα.
Είναι ορισμένα άτομα πιο ευαίσθητα στο SBS;
Ναι. Άτομα με άσθμα, αλλεργίες ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να είναι πιο ευάλωτα σε παράγοντες που προκαλούν το SBS.
Πόσο γρήγορα μπορούν να βελτιωθούν τα συμπτώματα μετά την έξοδο από ένα «ασθενές» κτίριο;
Για τους περισσότερους τα συμπτώματα βελτιώνονται μέσα σε λίγες ώρες, αλλά σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν ολόκληρες ημέρες για πλήρη ανάρρωση.
Συμπέρασμα
Ο κλιματισμός δεν είναι εγγενώς επιβλαβής, αλλά τα κακώς συντηρημένα συστήματα μπορούν να συμβάλουν σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, που προκαλούν το σύνδρομο του ασθενούς κτιρίου. Το κλειδί για την πρόληψη είναι η διατήρηση καθαρών, καλά αεριζόμενων χώρων με σωστά συντηρημένα συστήματα κλιματισμού.
