Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα: Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον πολύ συνήθη τύπο καρκίνου δέρματος

Ενώ συχνά θεραπεύεται όταν διαγνωστεί έγκαιρα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να γίνει επικίνδυνο εάν δεν αντιμετωπιστεί, καθώς έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί βαθύτερα στους ιστούς και να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, τις αιτίες του, τα συμπτώματά του, τους παράγοντες κινδύνου και τις διαθέσιμες θεραπείες, ενώ παράλληλα επισημαίνει τα βήματα για την μείωση του κινδύνου και την προστασία της υγείας του δέρματος.

Τι είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Το ακανθοκυτταρικό -ή και πλακώδες- καρκίνωμα είναι μια μορφή καρκίνου του δέρματος που ξεκινά στα ακανθοκυτταρικά κύτταρα, τα οποία αποτελούν το μεσαίο και το εξωτερικό στρώμα του δέρματος.

Αυτά τα κύτταρα παίζουν κρίσιμο ρόλο στον σχηματισμό του δερματικού φραγμού, αλλά η μακροχρόνια βλάβη στο DNA -συχνά από την υπεριώδη (UV) ακτινοβολία- μπορεί να προκαλέσει την ανώμαλη ανάπτυξή τους και τον σχηματισμό καρκινικών αλλοιώσεων. Τα περισσότερα ακανθοκυτταρικά καρκίνωμα παραμένουν εντοπισμένα, αλλά ορισμένα μπορούν να εξαπλωθούν (να κάνουν μετάσταση), καθιστώντας την έγκαιρη ανίχνευση απαραίτητη.

Από τι προκαλείται το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Η κύρια αιτία του πλακώδους καρκινώματος (SCC) είναι η αθροιστική έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία από το ηλιακό φως ή την ακτινοβολία για τεχνητό μαύρισμα (solarium). Οι ακτίνες UV βλάπτουν το DNA στα κύτταρα του δέρματος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μεταλλάξεις και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη.

Άλλοι παράγοντες:

• Έκθεση σε καρκινογόνες χημικές ουσίες (π.χ. αρσενικό).
• Χρόνια φλεγμονή και ουλές του δέρματος.
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα από ασθένεια ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
• Προηγούμενο ιστορικό προκαρκινικών αλλοιώσεων, όπως η ακτινική κεράτωση.

Πώς μοιάζει το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Το SCC μπορεί να εμφανιστεί σε διαφορετικές μορφές, γεγονός που καθιστά σημαντικούς τους τακτικούς ελέγχους του δέρματος.

Τα συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Τραχιές, φολιδωτές κηλίδες που μπορεί να σχηματίσουν κρούστα ή να αιμορραγούν.
• Ένα σφιχτό, κόκκινο οζίδιο σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο.
• Μια πληγή που δεν επουλώνεται ή επουλώνεται και ξανανοίγει.
• Εκτάσεις που μοιάζουν με κονδυλώματα.

Αυτές οι αλλοιώσεις συχνά αναπτύσσονται στο πρόσωπο, τα αυτιά, τα χείλη, το τριχωτό της κεφαλής και το πάνω μέρος από τις παλάμες: περιοχές που δέχονται την μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο.

Ποιος κινδυνεύει περισσότερο από ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει πλακώδες καρκίνωμα, αλλά ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο:

• Ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά ή μάτια.
• Ιστορικό συχνών ηλιακών εγκαυμάτων.
• Πολύωρη παραμονή σε εξωτερικούς χώρους χωρίς αντηλιακή προστασία.
• Ηλικία άνω των 50 ετών, λόγω συσσωρευτικής έκθεσης στον ήλιο.
• Κατασταλμένη ανοσία, όπως μετά από μεταμόσχευση οργάνων.
• Διαβίωση σε ηλιόλουστο ή σε μεγάλου υψομέτρου κλίμα.

Πώς θεραπεύεται το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος, το βάθος και την εξάπλωση του όγκου.

Συνήθεις επιλογές θεραπείας:

Οι περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με επιτυχία, αλλά η παρακολούθηση είναι ζωτικής σημασίας για την παρακολούθηση της υποτροπής.

Πώς μπορεί να προληφθεί το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Η πρόληψη επικεντρώνεται στην μείωση της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία και στην προστασία της υγείας του δέρματος.

• Να χρησιμοποιείτε αντηλιακό ευρέος φάσματος καθημερινά (SPF 30 ή υψηλότερο).
• Να φοράτε προστατευτικά ρούχα, καπέλα και γυαλιά ηλίου σε εξωτερικούς χώρους.
• Αποφεύγετε το σολάριουμ.
• Κάντε αυτοεξέταση μηνιαίως για ύποπτες αλλοιώσεις ή νέα σημάδια.
• Να επισκέπτεστε τακτικά δερματολόγο, ειδικά εάν διατρέχετε υψηλό κίνδυνο.

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα απειλητικό για τη ζωή;

Τα περισσότερα πλακώδη καρκινώματα (SCC) είναι θεραπεύσιμα και όχι απειλητικά για τη ζωή, αρκεί να εντοπιστούν έγκαιρα. Διότι οι περιπτώσεις που δεν έχουν υποστεί αγωγή μπορούν να εξαπλωθούν σε λεμφαδένες και εσωτερικά όργανα, όπου η πρόγνωση επιδεινώνεται.

Πόσο γρήγορα αναπτύσσεται το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Το SCC συχνά αναπτύσσεται ταχύτερα από το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Ορισμένες μορφές μπορεί να γίνουν διηθητικές μέσα σε μήνες, υπογραμμίζοντας τη σημασία της άμεσης ιατρικής αξιολόγησης.

Μπορεί το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα να επανεμφανιστεί μετά τη θεραπεία;

Ναι, η υποτροπή είναι πιθανή, ειδικά σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Οι τακτικές επισκέψεις σε δερματολόγο μειώνουν την πιθανότητα να χαθούν νέοι όγκοι.

Είναι το κληρονομικό το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Η γενετική μπορεί να παίζει μικρό ρόλο, αλλά η περιβαλλοντική έκθεση -ειδικά στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία- είναι ο κυρίαρχος παράγοντας στην ανάπτυξη του SCC.

Συμπέρασμα

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ένας κοινός αλλά δυνητικά σοβαρός καρκίνος του δέρματος, που προκαλείται κυρίως από παρατεταμένη έκθεση σε υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία. Η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων -επίμονες φολιδωτές κηλίδες, πληγές που δεν επουλώνονται ή οζίδια- είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική θεραπεία.

Με την κατάλληλη αντηλιακή προστασία, τακτικούς ελέγχους δέρματος και έγκαιρη ιατρική περίθαλψη, οι περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να προληφθούν ή να αντιμετωπιστούν με επιτυχία.

Πηγές:
health.com
mayoclinic.org
clevelandclinic.org
cancer.org