Ιχθυέλαια για την πρόληψη του καρκίνου: Πότε είναι αποτελεσματικά και πότε γυρνάνε «μπούμερανγκ»

Νέα επιστημονικά δεδομένα ανατρέπουν την εικόνα που είχαμε μέχρι σήμερα: η ικανότητά τους να μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να εξαρτάται από την παρουσία ενός και μόνο γονιδίου.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και το MD Anderson Cancer Center του Πανεπιστημίου του Τέξας ανακάλυψαν ότι το γονίδιο 15-lipoxygenase-1 (ALOX15) είναι απαραίτητο προκειμένου τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα –EPA και DHA– που περιέχονται στα ιχθυέλαια να μπορέσουν να δράσουν αντικαρκινικά.

Η μελέτη έδειξε ότι χωρίς την παρουσία του ALOX15, τα ιχθυέλαια όχι μόνο δεν μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου, αλλά μπορεί και να τον αυξήσουν.

«Δεν είναι όλα τα συμπληρώματα ιχθυελαίου ίδια», εξηγεί ο επικεφαλής ερευνητής, καθηγητής εσωτερικής ιατρικής Imad Shureiqi. «Εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουμε αν το άτομο που λαμβάνει τα συμπληρώματα διαθέτει τα απαραίτητα ένζυμα για να τα μεταβολίσει σωστά, ώστε να αποτρέψει τη χρόνια φλεγμονή και, κατ’ επέκταση, την ανάπτυξη καρκίνου.»

Όταν τα ιχθυέλαια «γυρνούν μπούμερανγκ»

Στο πλαίσιο της έρευνας, οι επιστήμονες σύγκριναν ποντίκια που ακολουθούσαν διατροφή πλούσια σε ιχθυέλαιο με ποντίκια που ακολουθούσαν μια κανονική διατροφή. Τα αποτελέσματα τους εξέπληξαν: τα ποντίκια που κατανάλωναν ιχθυέλαιο εμφάνισαν περισσότερους όγκους στο παχύ έντερο, όταν εκτέθηκαν σε χημικές ουσίες που προκαλούν φλεγμονή και επιταχύνουν τον σχηματισμό όγκων.

Ο λόγος; Τα ωμέγα-3 λιπαρά χρειάζονται το ένζυμο ALOX15 για να διασπαστούν σε αντιφλεγμονώδεις ενώσεις που συμβάλλουν στην προστασία από τον καρκίνο. Χωρίς αυτήν τη διαδικασία, τα ιχθυέλαια δεν επιτελούν τον προστατευτικό τους ρόλο και η χρόνια φλεγμονή, ένας από τους βασικούς μηχανισμούς ανάπτυξης καρκίνου, συνεχίζετα.

Τι έδειξε η μελέτη

Τα ευρήματα ήταν αποκαλυπτικά:

• Ποντίκια χωρίς το γονίδιο ALOX15 εμφάνισαν περισσότερους όγκους όταν τους χορηγήθηκαν ιχθυέλαια.
• Το EPA φάνηκε να είναι πιο αποτελεσματικό από το DHA, καθώς τα ποντίκια που το λάμβαναν εμφάνισαν λιγότερους όγκους.
• Ο τύπος του συμπληρώματος είχε σημασία: τα πλούσια σε EPA μείωσαν τον αριθμό και το μέγεθος των όγκων σε ποντίκια με ALOX15. Αντίθετα, τα προϊόντα με DHA ήταν λιγότερο αποτελεσματικά.

Τι σημαίνουν τα ευρήματα

Παρόλο που τα αποτελέσματα σε πειραματόζωα δεν μεταφέρονται πάντα αυτούσια στους ανθρώπους, η έρευνα δείχνει ότι τα συμπληρώματα ιχθυελαίου δεν προστατεύουν όλους με τον ίδιο τρόπο. Ειδικά τα άτομα που δεν διαθέτουν επαρκή δραστηριότητα του γονιδίου ALOX15 ίσως να μην ωφελούνται – και σε κάποιες περιπτώσεις να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.

Οι επιστήμονες εργάζονται ήδη στην ανάπτυξη φαρμάκων που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παρουσία ή τη δραστηριότητα του ALOX15 στα καρκινικά κύτταρα, καθιστώντας έτσι τα συμπληρώματα EPA και DHA πιο αποτελεσματικά στην πρόληψη ή και την αντιμετώπιση του καρκίνου.

Μέχρι να υπάρξουν σαφείς απαντήσεις από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, οι ειδικοί συνιστούν να μην καταναλώνουμε ιχθυέλαια αλόγιστα. Αντίθετα, είναι σημαντικό να συζητήσουμε με τον γιατρό μας πριν ξεκινήσουμε οποιοδήποτε συμπλήρωμα – ιδιαίτερα εάν το λαμβάνουμε με σκοπό την πρόληψη χρόνιων παθήσεων όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Cellular and Molecular Gastroenterology and Hepatology.