Πηγαίνετε τουαλέτα μόνο στο σπίτι; Γαστρεντερολόγος εξηγεί το γερμανικό “heimscheisser”

Κάποιοι δεν μπορούν να έχουν κένωση πουθενά αλλού εκτός από το δικό τους σπίτι, ακόμα και όταν αισθάνονται έντονη… ανάγκη να το κάνουν. Οι γαστρεντερολόγοι αναγνωρίζουν αυτό το μοτίβο ως μια μορφή άγχους αφόδευσης, που μερικές φορές αναφέρεται με τον γερμανικό όρο «Heimscheisser», που σημαίνει κάποιος που μπορεί να κάνει αφόδευση μόνο στο σπίτι του.

Τι εννοούν οι γαστρεντερολόγοι με τον όρο άγχος αφόδευσης

Το άγχος αφόδευσης δεν είναι κάποια επίσημη ψυχιατρική διάγνωση, αλλά ένα συμπεριφορικό και φυσιολογικό μοτίβο που συναντάται συχνά στη γαστρεντερολογία. Περιγράφει μια κατάσταση όπου οι κενώσεις συνδέονται στενά με ένα αίσθημα ασφάλειας, ιδιωτικότητας και ελέγχου, το οποίο φυσικά συνδέεται κατά κανόνα με το οικιακό περιβάλλον.

Τα άτομα με αυτή τη συνήθεια συχνά:

• Καταστέλλουν την επιθυμία για αφόδευση έξω από το σπίτι τους
• Νιώθουν ένταση ή αδυναμία να χαλαρώσουν τους πυελικούς μύες τους σε άγνωστες τουαλέτες
• Βιώνουν άγχος, αμηχανία ή φόβο που σχετίζεται με τις δημόσιες τουαλέτες

Με την πάροδο του χρόνου, το έντερο “μαθαίνει να περιμένει”, ενισχύοντας αυτό το προβληματικό μοτίβο.

Γιατί το έντερο… αρνείται να συνεργαστεί έξω από το σπίτι

Οι κινήσεις του εντέρου εξαρτώνται από τη συντονισμένη μυϊκή χαλάρωση, τη νευρική σηματοδότηση και ένα ήρεμο νευρικό σύστημα. Το στρες και το άγχος παρεμβαίνουν σε αυτή τη διαδικασία.

Οι βασικοί μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

• Ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, η οποία επιβραδύνει την κινητικότητα του εντέρου υπό πίεση
• Σύσφιξη των μυών του πυελικού εδάφους, καθιστώντας δύσκολη την αποβολή των κοπράνων
• Εξαρτημένη μάθηση, όπου ο εγκέφαλος συνδέει την αφόδευση μόνο με ένα συγκεκριμένο περιβάλλον

Οι γαστρεντερολόγοι συχνά το περιγράφουν αυτό ως μια μαθημένη αντίδραση του άξονα εντέρου-εγκεφάλου και όχι ως ένα δομικό πρόβλημα του εντέρου.

Ο ρόλος της ιδιωτικότητας, του ελέγχου και της ρουτίνας

Η αφόδευση είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα για να μπορέσει να τεθεί σε αυστηρό πλαίσιο. Ο εγκέφαλος ερμηνεύει την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα ως προϋποθέσεις, για να δώσει σήμα ώστε να κινηθεί το έντερο προς κένωση.

Συνήθεις παράγοντες που εμποδίζουν την κένωση του εντέρου εκτός σπιτιού:

• Φόβος μήπως σας ακούσουν ή σας διακόψουν
• Ανησυχίες για την καθαριότητα και την υγιεινή του χώρου
• Άκαμπτες ρουτίνες τουαλέτας, που έχουν διαμορφωθεί με την πάροδο των ετών
• Προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες με δημόσιες τουαλέτες

Μόλις καθιερωθεί μια ρουτίνα, το παχύ έντερο μπορεί να καθυστερήσει την κένωση μέχρι να βρεθεί στο “εγκεκριμένο” περιβάλλον.

Είναι αυτό το ίδιο με τη δυσκοιλιότητα;

Όχι ακριβώς. Πολλά άτομα με άγχος αφόδευσης έχουν φυσιολογική λειτουργία του εντέρου στο σπίτι. Το πρόβλημα δεν είναι η σκληρότητα των κοπράνων ή η αργή διέλευση, αλλά η αναστολή της διαδικασίας.

Ωστόσο, η επαναλαμβανόμενη κατακράτηση κοπράνων μπορεί τελικά να:

• Αφυδατώσει και να σκληρύνει τα κόπρανα
• Μειώσει την ευαισθησία του ορθού
• Αυξήσει τον κίνδυνο πραγματικής δυσκοιλιότητας

Γι' αυτό οι γαστρεντερολόγοι ενθαρρύνουν την έγκαιρη αντιμετώπιση της συνήθειας εάν έχει φτάσει να προκαλεί δυσφορία.

Πότε το άγχος αφόδευσης γίνεται πρόβλημα

Η περιστασιακή απροθυμία χρήσης δημόσιας τουαλέτας είναι συχνή και συνήθως ακίνδυνη. Γίνεται ανησυχητική όταν:

• Προκαλεί κοιλιακό πόνο και φούσκωμα
• Οδηγεί σε παραλείψεις κενώσεων για μέρες
• Επηρεάζει την εργασία, τα ταξίδια και την κοινωνική ζωή
• Αυξάνει το άγχος σχετικά με την έξοδο από το σπίτι

Σε ορισμένες περιπτώσεις, επικαλύπτεται με λειτουργικές διαταραχές του εντέρου, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, όπου η ευαισθησία του εντέρου είναι ήδη αυξημένη.

Τι βοηθά να σπάσει αυτό το μοτίβο

Οι γαστρεντερολόγοι συνήθως συνιστούν συμπεριφορικές και φυσιολογικές στρατηγικές, όχι φαρμακευτική αγωγή. Χρήσιμες προσεγγίσεις:

• Καθιέρωση ευέλικτων ρουτινών τουαλέτας αντί για σταθερό χρονοδιάγραμμα
• Χρήση τεχνικών χαλάρωσης για την μείωση της έντασης των πυελικών μυών
• Σταδιακή εξάσκηση των κενώσεων σε διαφορετικά περιβάλλοντα
• Αντιμετώπιση του υποκείμενου άγχους, εάν υπάρχει

Ο στόχος είναι η επανεκπαίδευση της σύνδεσης εντέρου-εγκεφάλου, ώστε οι κενώσεις να μην συνδέονται πλέον με ένα μόνο μέρος.

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι ψυχολογικό πρόβλημα το άγχος της αφόδευσης;

Εν μέρει. Εμπλέκει τόσο τον εγκέφαλο όσο και το έντερο. Το άγχος παίζει ρόλο, αλλά το ίδιο ισχύει και για τις μαθημένες μυϊκές και νευρικές αντιδράσεις.

Είναι επιβλαβές να περιμένω πάντα μέχρι να φτάσω σπίτι;

Περιστασιακά όχι, αλλά η επανειλημμένη καταστολή της ανάγκης κένωσης μπορεί να συμβάλει στη δυσκοιλιότητα με την πάροδο του χρόνου.

Γιατί η ανάγκη μου εξαφανίζεται όταν δεν είμαι στο σπίτι;

Τα σήματα στρες μπορούν προσωρινά να παρακάμψουν τα φυσιολογικά αντανακλαστικά που πυροδοτούν τις κενώσεις.

Μπορούν και παιδιά ή έφηβοι να αναπτύξουν αυτήν τη συνήθεια;

Ναι. Το άγχος αφόδευσης μπορεί να ξεκινήσει νωρίς, ειδικά μετά από αμήχανες ή αγχωτικές εμπειρίες τουαλέτας.

Συμπέρασμα

Το άγχος αφόδευσης, γνωστό και με το γερμανικό heimscheisser, αφορά μια δυσλειτουργία στη σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου και όχι μια ασθένεια. Αν και σύνηθες, μπορεί να γίνει περιοριστικό εάν οι συνήθειες του εντέρου περιορίζονται σε ένα μόνο περιβάλλον/χώρο.

Οι γαστρεντερολόγοι τονίζουν ότι οι ρουτίνες επανεκπαίδευσης και η μείωση του άγχους μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση μιας πιο ευέλικτης, υγιούς λειτουργίας του εντέρου.

Πηγές:
theconversation.com
mayoclinic.org
nhs.uk
clevelandclinic.org