Το μυστικό της μακροζωίας δεν είναι ούτε η διατροφή, ούτε η άσκηση

Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η απάντηση δεν βρίσκεται μόνο στη γενετική ή στον τρόπο ζωής, αλλά και στο πόσο καλά ανακάμπτει το σώμα από το στρες με την πάροδο του χρόνου.

Επιστήμονες που αναλύουν τη βιολογική γήρανση έχουν διαπιστώσει ότι η μακροζωία συνδέεται στενά με την ανθεκτικότητα του σώματος: την ικανότητα να επιστρέφει σε μια ισορροπημένη κατάσταση μετά από ασθένεια, τραυματισμό ή άλλες μορφές στρες.

Αυτό το άρθρο εξηγεί την έρευνα πίσω από αυτήν την ανακάλυψη, τι σημαίνει για το μέλλον της γήρανσης και πώς μπορεί να αναδιαμορφώσει την κατανόησή μας για τη διάρκεια ζωής του ανθρώπου.

Ποια είναι η σύνδεση μεταξύ μακροζωίας και ανάρρωσης από το στρες;

Το μυστικό της μακροζωίας πιθανώς τελικά να είναι η μειωμένη ικανότητα του σώματος να ανακάμπτει από το στρες καθώς γερνάμε.

Μια ιστορική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, έδειξε ότι μετά την ηλικία των 40 ετών περίπου, το ανθρώπινο σώμα γίνεται προοδευτικά πιο αργό στην επιστροφή στη βιολογική ισορροπία μετά από στρεσογόνους παράγοντες, όπως μολύνσεις ή τραυματισμούς.

Αυτή η απώλεια ανθεκτικότητας είναι ένας βασικός δείκτης γήρανσης και μπορεί τελικά να θέσει το ανώτατο όριο για τη διάρκεια ζωής του ανθρώπου. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι αντί για μια μεμονωμένη ασθένεια που καθορίζει το προσδόκιμο ζωής, είναι η σωρευτική αδυναμία ανάκαμψης από το καθημερινό στρες που καθορίζει την ανθρώπινη μακροζωία.

Πώς αξιολόγησαν οι ερευνητές τη βιολογία της ανθρώπινης μακροζωίας

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα υγείας μεγάλης κλίμακας και εξετάσεις αίματος, για να παρακολουθήσουν τη βιολογική ηλικία και την ανθεκτικότητα με την πάροδο του χρόνου.

Αναλύοντας τον αριθμό των αιμοσφαιρίων και άλλους βιοδείκτες, οι ερευνητές εντόπισαν μοτίβα που αντικατοπτρίζουν την ταχύτητα με την οποία οι άνθρωποι αναρρώνουν από το φυσιολογικό στρες.

Μια νέα μορφή μέτρησης της βιολογικής ηλικίας, που ονομάστηκε «δείκτης δυναμικής κατάστασης οργανισμού» (dynamic organism state indicator – DOSI), τους επέτρεψε να υπολογίσουν την απώλεια ανθεκτικότητας. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι ακόμη και στα πιο υγιή άτομα, το σώμα χάνει σταδιακά την ικανότητα ανάρρωσης, προβλέποντας μέγιστη διάρκεια ζωής περίπου 120-150 ετών.

Γιατί το σώμα χάνει την ανθεκτικότητά του με την ηλικία;

Η σταδιακή απώλεια ανθεκτικότητας προκαλείται από συσσωρευτικές κυτταρικές και συστηματικές αλλαγές, που βλάπτουν τους μηχανισμούς αυτό-επιδιόρθωσης του σώματος.

Βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό:

• Κυτταρική γήρανση: Τα κύτταρα χάνουν την ικανότητα να διαιρούνται και να επιδιορθώνουν τους ιστούς.
• Μείωση της δραστηριότητας των βλαστοκυττάρων: Μειωμένη αναγέννηση οργάνων και ιστών.
• Χρόνια φλεγμονή: Η χαμηλού βαθμού, επίμονη φλεγμονή παρεμποδίζει την ανάρρωση.
• Μεταβολικές μετατοπίσεις: Μειωμένη αποτελεσματικότητα στην παραγωγή ενέργειας και στις οδούς αυτό-επιδιόρθωσης.

Αυτές οι αλλαγές σημαίνουν ότι μετά από ασθένεια ή τραυματισμό, οι ηλικιωμένοι παραμένουν ευάλωτοι για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και πρόωρου θανάτου.

Μπορεί ο τρόπος ζωής να επηρεάσει την ανάρρωση από το στρες;

Ναι. Αν και η φυσική μείωση της ανθεκτικότητας είναι αναπόφευκτη, οι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να καθυστερήσουν την εξέλιξή της και να παρατείνουν τα υγιή χρόνια ζωής.

Αποδεδειγμένες στρατηγικές για μεγαλύτερη ανθεκτικότητα:

• Φυσική δραστηριότητα: Η τακτική άσκηση βελτιώνει τις καρδιαγγειακές, ανοσολογικές και κυτταρικές λειτουργίες αποκατάστασης.
• Ισορροπημένη διατροφή: Η υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών, αντιοξειδωτικών και άπαχης πρωτεΐνης υποστηρίζει την μεταβολική υγεία.
• Διαχείριση του άγχους: Η ενσυνειδητότητα και ο επαρκής ύπνος βοηθούν στη διατήρηση της ορμονικής ισορροπίας.
• Προληπτική φροντίδα: Η διαχείριση παθήσεων, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης, μειώνει τη σωρευτική επιβάρυνση στο σώμα.

Αυτές οι συνήθειες δεν παρατείνουν τη ζωή πέρα από το βιολογικό ανώτατο όριο των 120-150 ετών, αλλά μπορούν να μεγιστοποιήσουν τη διάρκεια ζωής: τα χρόνια που ζούμε με καλή υγεία.

Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της έρευνας για την μακροζωία;

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η εστίαση της επιστήμης της μακροζωίας μπορεί να μετατοπιστεί από τη θεραπεία μεμονωμένων ασθενειών στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε ολόκληρο το σώμα.

Νέες θεραπείες θα μπορούσαν να στοχεύσουν στην επιβράδυνση της μείωσης της ανάρρωσης από το στρες, πιθανώς στοχεύοντας στη γήρανση των κυττάρων, μειώνοντας τη χρόνια φλεγμονή ή ενισχύοντας την αναγέννηση των ιστών. Οι εξετάσεις αίματος που μετρούν την ανθεκτικότητα μπορούν επίσης να γίνουν εργαλεία για την αξιολόγηση της βιολογικής ηλικίας με μεγαλύτερη ακρίβεια από τη χρονολογική ηλικία, οδηγώντας σε νέες εξατομικευμένες στρατηγικές υγείας.

Συχνές Ερωτήσεις

Ποια είναι η μέγιστη ανθρώπινη διάρκεια ζωής σύμφωνα με την επιστήμη;

Μελέτες υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι μπορεί να έχουν ένα βιολογικό όριο περίπου 120-150 ετών, το οποίο καθορίζεται από το πόσο γρήγορα το σώμα χάνει την ικανότητα αυτό-επιδιόρθωσης με την ηλικία.

Πώς διαφέρει η ανθεκτικότητα από τη διάρκεια ζωής;

Η ανθεκτικότητα μετρά πόσο καλά ανακάμπτει το σώμα από το στρες, ενώ η διάρκεια ζωής είναι ο συνολικός αριθμός ετών που ζούμε. Η ανθεκτικότητα επηρεάζει όχι μόνο το πόσο καιρό ζούμε, αλλά και το πόσο υγιή είναι αυτά τα χρόνια.

Μπορούν οι ιατρικές εξελίξεις να σπάσουν το όριο της μακροζωίας;

Πιθανώς. Εάν οι μελλοντικές θεραπείες αποκαταστήσουν την ανθεκτικότητα, επιδιορθώνοντας τα κύτταρα, μειώνοντας τη φλεγμονή και ενισχύοντας την αναγέννηση των ιστών, θα μπορούσαν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής πέρα από τα τρέχοντα φυσικά όρια.

Είναι ρεαλιστικό να ζήσει για 150 χρόνια ένας άνθρωπος σήμερα;

Όχι ακόμα. Ενώ τα βιολογικά μοντέλα υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι θεωρητικά εφικτό, κανείς δεν έχει ζήσει τόσο πολύ. Τα περισσότερα τρέχοντα οφέλη στην μακροζωία προέρχονται από τη βελτιωμένη πρόληψη ασθενειών και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Συμπέρασμα

Η επιστήμη της μακροζωίας στρέφεται προς την ανθεκτικότητα —την ικανότητα του σώματος να ανακάμπτει από το στρες— ως το πραγματικό κλειδί για μια μεγαλύτερης διάρκειας ζωή. Η έρευνα δείχνει ότι μόλις η ανάρρωση επιβραδυνθεί πέρα από ένα ορισμένο σημείο, η ευπάθεια σε ασθένειες και θάνατο αυξάνεται απότομα, θέτοντας ένα φυσικό όριο στη διάρκεια ζωής.

Ενώ οι συνεχιζόμενες μελέτες μπορεί τελικά να επεκτείνουν αυτό το όριο, η καλύτερη προσέγγιση σήμερα είναι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας μέσω της άσκησης, της διατροφής, της διαχείρισης του στρες και της προληπτικής φροντίδας.

Πηγές:
scitechdaily.com
sciencealert.com
healthline.com
mayoclinic.org