Πρόγραμμα υποστήριξης του προσωπικού στους καταυλισμούς προσφύγων από τους Γιατρούς του Κόσμου

«Η πίεση που βιώνουν οι εργαζόμενοι στο πεδίο είναι πολύ μεγάλη και πολυδιάστατη» εξομολογείται η ίδια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Αυτό που συμβαίνει σήμερα στο προσφυγικό είναι μια συνθήκη έκτακτη που έπρεπε να έχει περιορισμένη χρονική διάρκεια. Όμως, είναι παρατεταμένη και για εμάς στο πεδίο αυτό έχει γίνει από επείγον η καθημερινότητά μας. Είναι μια πίεση συχνά πέρα από τις δυνάμεις μας και δυσανάλογη με τις δυνάμεις μας» προσθέτει.

Οι ανάγκες των προσφύγων σε ιατρική φροντίδα είναι εξάλλου πολύ μεγάλες γιατί «για τους πληθυσμούς αυτούς η υγεία τους δεν ήταν για μεγάλο διάστημα η πρώτη προτεραιότητά τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η υγεία τους να είναι παραμελημένη και ο όγκος των ασθενών να είναι πολύ μεγάλος» συνεχίζει.

Την ίδια ώρα, οι πρόσφυγες ανησυχούν πολύ περισσότερο για την υγεία τους και έχουν ανασφάλεια. «Έχουν το αίσθημα του κατεπείγοντος. Από την άλλη όμως χρειάζεται να εισάγουμε τους ανθρώπους στον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία και το ιατρικό σύστημα εδώ. Για παράδειγμα, δυσκολεύονται να μπουν στη διαδικασία του ραντεβού και των παραπομπών στα νοσοκομεία. Γι’ αυτούς οι συγκεκριμένες διαδικασίες δεν είναι αυτονόητες. Ακόμα και ασθενείς με χρόνια νοσήματα χρειάζονται υπενθύμιση για να πάρουν τα φάρμακά τους» επισημαίνει η ίδια. Οι εργαζόμενοι στο πεδίο, συμπληρώνει η Σοφία, βιώνουν και τη συναισθηματική φόρτιση των προσωπικών ιστοριών που ακούνε από τους ασθενείς. «Όταν παίρνουμε το ιατρικό ιστορικό, πρέπει να ρωτήσουμε κάποια πράγματα και αυτοί αφηγούνται την ιστορία τους που είναι σε συνάρτηση με την εμπόλεμη συνθήκη, την κοινωνική συνθήκη, την συνθήκη των καταυλισμών. Οι πρόσφυγες έχουν συναισθηματική φόρτιση και μας λένε τις ιστορίες τους γιατί είμαστε οι μόνοι που μας βλέπουν συνέχεια στο πεδίο και θέλουν να μεταφέρουμε το πρόβλημά τους, να γίνουμε διαμεσολαβητές σε κάποιους ανώτερους».

Με όλα τα παραπάνω να την επιβαρύνουν αλλά και την εικόνα των ασυνόδευτων παιδιών, των χωρισμένων οικογενειών και των προσφύγων που έχουν υποστεί αστυνομική βία να την στοιχειώνει, η Σοφία βίωσε ψυχοσωματικά συμπτώματα για πολύ καιρό, τα οποία αγνοούσε. Μέχρι που αποφάσισε να ζητήσει ψυχολογική υποστήριξη. Οι «Γιατροί του Κόσμου» υλοποιούν πρόγραμμα υποστήριξης του προσωπικού ανθρωπιστικών οργανώσεων που εργάζονται σε καταυλισμούς προσφύγων. Το πρόγραμμα έχει τίτλο «Care for Caregivers» και χρηματοδοτείται από το Τμήμα Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο πλαίσιο του προγράμματος η οργάνωση υλοποιεί ατομικές και ομαδικές συνεδρίες ψυχολογικής υποστήριξης του προσωπικού, αλλά και σεμινάρια υποστήριξης για τους εργαζόμενους όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από τον Απρίλιο 2016 μέχρι τον Ιανουάριο 2017 έχουν διεξαχθεί 68 ατομικές συνεδρίες με το προσωπικό των «Γιατρών του Κόσμου», καθώς και 15 συνεδρίες με εργαζόμενους από τουλάχιστον δέκα ανθρωπιστικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Η Σοφία μάς εξομολογείται ότι θεωρεί την ψυχολογική υποστήριξη «παραπάνω από απαραίτητη, γιατί χωρίς αυτή δεν μπορείς να συνεχίσεις». «Ο ανθρωπιστικός τομέας είναι ένα δύσκολο πεδίο εργασίας. Με το πρόγραμμα αυτό νιώθεις την υποστήριξη, ότι δεν είσαι μόνος ούτε έχεις διογκώσει τα όσα αντιμετωπίζεις, αλλά ότι αυτά είναι μια πραγματικότητα γιατί έχουν όλοι την ίδια ανάγκη και χρειάζονται αυτή την υποστήριξη» λέει και προσθέτει: «Μέσα από τις συνεδρίες καταφέρνεις να δεις πιο ψύχραιμα την κατάσταση, να αποστασιοποιηθείς και να βρεις τρόπους, μεθόδους και τεχνικές να τη διαχειριστείς. Αναλύεις το πρόβλημα και την οπτική σου, το πώς αντιλαμβάνεσαι την κατάσταση και βρίσκεις τεχνικές να το αποδομήσεις».

Τα συμπτώματα που εμφανίζουν οι εργαζόμενοι των οργανώσεων στο πεδίο «είναι συνήθως ψυχοσωματικά και κυρίως τα συμπτώματα του στρες: κόπωση, σωματική και συναισθηματική εξάντληση, πόνοι στην πλάτη και στο στομάχι, αίσθημα διαρκούς κούρασης και κάποιες φορές απομόνωση από τους συγγενείς και τους φίλους τους» επισημαίνει η σύμβουλος ψυχολογικής υποστήριξης προσωπικού των «Γιατρών του Κόσμου», Βανέσα Σαγέν. Η κ. Σαγέν προσθέτει ότι «η συμβουλή που τους δίνω είναι ότι πρέπει να φροντίσουν τους εαυτούς τους για να μπορούν μετά να φροντίσουν τους άλλους».

Για την υπεύθυνη των ψυχολόγων των «Γιατρών του Κόσμου», Άντρια Σπυρίδου, το στρες που βιώνουν οι εργαζόμενοι στο πεδίο οφείλεται κυρίως «σε οργανωτικούς παράγοντες, όπως η αβεβαιότητα στις μετακινήσεις των πληθυσμών. Οι πρόσφυγες μετακινούνται χωρίς να είμαστε ενήμεροι πότε ή προς τα πού θα πάνε και αυτό είναι παράγοντας τεράστιου άγχους όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για τους εργαζόμενους. Για παράδειγμα όταν τους δίνουν φαρμακευτική αγωγή ή τους παρακολουθούν ιατρικά οι μετακινήσεις αυτές δημιουργούν πρόβλημα».

Για την αντιμετώπιση του άγχους, η κ. Σπυρίδου αναφέρει ότι γίνονται παρεμβάσεις σε τρία επίπεδα. «Θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει μια πιο ολιστική προσέγγιση. Πρέπει να δούμε ποιοι είναι οι παράγοντες που πρέπει να μειωθούν ώστε να μην υπάρχει ανησυχία και άγχος, άρα να υπάρχει καλύτερος συντονισμός. Όταν για παράδειγμα βλέπουμε ότι ο τρόπος που συνεργάζονται οι δημόσιοι φορείς, οι διεθνείς οργανισμοί και οι οργανώσεις δεν βοηθά να μειώνεται το άγχος αλλά να αυξάνεται, τότε πρέπει να κάνουμε συνηγορία και να το αλλάξουμε για να υπάρχουν καλύτερες συνθήκες εργασίας για τους ανθρώπους στο πεδίο. Μετά έρχεται η καλύτερη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων στο πεδίο και έπειτα η ατομική συμβουλευτική, όπου δίνουμε εργαλεία στο άτομο για να διαχειριστεί το άγχος του».

Τις φωτογραφίες από τις δράσεις υποστήριξης των προσφύγων που υλοποιούν οι «Γιατροί του Κόσμου» παραχώρησε η οργάνωση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.