Πάνω από 1 στα 100 Ελληνόπουλα εμφανίζουν Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος

Ωστόσο η διάγνωσή τους δεν έγινε πρώιμα αλλά όψιμα, καθώς τα περισσότερα είχαν ηλικία 4 έως 10 ετών όταν ανιχνεύθηκε η διαταραχή τους.

Η διασπορά των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση μεταξύ των 13 διοικητικών Περιφερειών, αλλά και μεταξύ των 54 νομών της χώρας μας. Σημαντική διακύμανση μεταξύ Περιφερειών και νομών παρατηρείται και στην ηλικία πρώτης διάγνωσης του αυτισμού.

Τα στοιχεία προέρχονται από την πρώτη επιδημιολογική μελέτη στην Ελλάδα που εκτιμά τον επιπολασμό, τη διασπορά, την κατανομή φύλου και την ηλικία πρώτης διάγνωσης των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος (ASD) στα παιδιά, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Την έρευνα πραγματοποίησε η Μονάδα Αναπτυξιακής Παιδιατρικής της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, προκειμένου να συμβάλει στην αποτύπωση της συχνότητας του σοβαρού αυτού νοσήματος και στη δική μας χώρα.

Όπως εξηγεί η καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής κα Λωρέττα Θωμαΐδου-Ηλιοδρομίτη, υπεύθυνη της Μονάδας Αναπτυξιακής Παιδιατρικής και της μελέτης, η έρευνα διενεργήθηκε με τη συμμετοχή των 62 κέντρων εκπαιδευτικής και συμβουλευτικής υποστήριξης (ΚΕΣΥ) της χώρας. Η συλλογή των στοιχείων πραγματοποιήθηκε από την Μονάδα Αναπτυξιακής Παιδιατρικής και υποστηρίχθηκε από το τμήμα Ειδικής Αγωγής του υπουργείου Παιδείας και το Νευροαναπτυξιακό Κέντρο Ειδικής Φροντίδας Παιδιών του Πολεμικού Ναυτικού.

«Οι Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ASD) αποτελούν διά βίου νευροαναπτυξιακές διαταραχές που διαγιγνώσκονται στην πρώτη παιδική ηλικία με αυξανόμενη συχνότητα παγκοσμίως», αναφέρει η καθηγήτρια Αναπτυξιακής Παιδιατρικής Λωρέττα Θωμαΐδου-Ηλιοδρομίτη, υπεύθυνη της Μονάδας Αναπτυξιακής Παιδιατρικής. Προσθέτει ότι «τα άτομα με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος εμφανίζουν ελλείμματα στην κοινωνική συνδιαλλαγή, τη γλωσσική και μη γλωσσική επικοινωνία, καθώς και περιορισμένες-επαναληπτικές συμπεριφορές, ενδιαφέροντα και κινήσεις. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλει και η λειτουργικότητα των αυτιστικών κυμαίνεται από αυτόνομα και παραγωγικά για την κοινωνία άτομα, έως άτομα με περιορισμένη αυτονομία, νοητική μειονεξία και άλλες συννοσηρότητες που απαιτούν συνεχή και πολύπλευρη υποστήριξη».

Από μελέτες διαχρονικής παρακολούθησης ενηλίκων με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας, υπολογίζεται ότι 30-50% των πασχόντων ζουν ανεξάρτητη και παραγωγική ζωή. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πολυπαραγοντική αιτιολογία του αυτισμού, καθιστά επιτακτική, την πρώιμη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση της διαταραχής, σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία, ώστε τα πάσχοντα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής που θα τους επιτρέψουν την αυτόνομη ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο.

«Την τελευταία 20ετία, σε όλο τον κόσμο, η συχνότητα των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος στα παιδιά, είναι όχι μόνο αυξημένη αλλά και συνεχώς αυξανόμενη», τονίζει η καθηγήτρια. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής σε επαναλαμβανόμενες ετήσιες κατευθυντήριες οδηγίες από το 2016 συνιστά συστηματικό προληπτικό έλεγχο (screening) για την πρώιμη ανίχνευση των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος σε όλα τα παιδιά από το δεύτερο έτος ζωής με σταθμισμένες ειδικές δοκιμασίες.

Η Μονάδα Αναπτυξιακής Παιδιατρικής της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, ήδη από το 2016, δημιούργησε και στάθμισε σε ελληνικό παιδικό πληθυσμό την Αναπτυξιακή Δοκιμασία Επικοινωνίας «ΠΑΙΣ», που ανιχνεύει πρώιμα διαταραχές αυτιστικού φάσματος σε παιδιά ηλικίας από 18 μηνών έως 4 χρόνων με αντικειμενικό και ασφαλή τρόπο.

Η παρατηρούμενη αύξηση του επιπολασμού των Αυτιστικών διαταραχών αποδίδεται διεθνώς:

- Στη θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων (DSM/ICD-10) και τη δυνατότητα έγκαιρης και σαφούς διάγνωσης του Αυτισμού από μικρή ηλικία

- Στην ευρεία χρήση και διεύρυνση των κριτηρίων διάγνωσης

- Στη συστηματική παρακολούθηση των επιδημιολογικών δεδομένων

- Στην αυξημένη ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών Υγείας, των δασκάλων, των γονέων και της πολιτείας

Αποτελέσματα έρευνας

Ο επιπολασμός των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος (ASD) στην Ελλάδα σε παιδιά ηλικίας 10 και 11 ετών το 2019 βρέθηκε 1,15 %

Τα αγόρια επηρεάζονται συχνότερα από τα κορίτσια σε αναλογία 4,14 αγόρια / 1 κορίτσι

Παρατηρήθηκε μεγάλη διακύμανση της διασποράς του Αυτισμού

- Στις 13 Διοικητικές Περιφέρειες από 0,59% έως 1,50%

- Στους 54 νομούς από 0,31% έως 2,59%

Η ηλικία πρώτης διάγνωσης του Αυτισμού στην χώρα, ήταν μετά το 4ο και έως το 10ο έτος από τη γέννηση με σημαντική διακύμανση μεταξύ των Περιφερειών και νομών. Αποτυπώθηκε η κατανομή των περιπτώσεων ASD ανά ηλικία και φύλο κατά την αρχική διάγνωση σε κάθε περιφέρεια και νομό, γεγονός που παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το πότε γίνεται η διάγνωση του αυτισμού σε κάθε μία περιοχή ξεχωριστά, ούτως ώστε η ανάπτυξη των αντίστοιχων Υπηρεσιών Υγείας και Εκπαίδευσης να προγραμματίζεται βάσει των πραγματικών της αναγκών.

Ζωή Ράπτη: Αναγκαία η πρώιμη παρέμβαση στον αυτισμό

Την ανάγκη της πρώιμης παρέμβασης στον αυτισμό, τόνισε η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, απευθύνοντας χαιρετισμό στην εκδήλωση της Μονάδας Αναπτυξιακής Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η κ. Ράπτη αναγνώρισε ότι η έγκαιρη διάγνωση, η πρόληψη και πρώιμη παρέμβαση με εξειδικευμένα ψυχο-εκπαιδευτικά προγράμματα, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες ώστε να υπάρχει ολοκληρωμένη και διεπιστημονική αντιμετώπιση για όλα τα παιδιά, με σκοπό την ένταξη τους στο εκπαιδευτικό σύστημα και στην κοινωνία μας.

«Με σεβασμό στη διαφορετικότητα οφείλουμε να συνδράμουμε τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα των αναπτυξιακών διαταραχών, πρωτίστως ως άτομα που χρήζουν εξειδικευμένης βοήθειας και φροντίδας, για να μπορέσουν να γίνουν ισότιμα μέλη στο σχολείο και μετά στην κοινωνία», επισήμανε στο χαιρετισμό της.

Η υφυπουργός Υγείας κάλεσε σε διάλογο και συνεργασία τους ειδικούς επιστήμονες του ΕΚΠΑ, τα Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης, το τμήμα Ειδικής Αγωγής του υπουργείου Παιδείας και το Νευροαναπτυξιακό Κέντρο Ειδικής Φροντίδας Παιδιών του Πολεμικού Ναυτικού που παρουσίασαν την έρευνα και υπογράμμισε ότι η αύξηση που καταγράφεται αναδεικνύει τον αυτισμό σε μείζον θέμα και ότι τα παιδιά και οι οικογένειές τους θα βρουν στήριξη.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)