Κοκκύτης: Νέα έξαρση του «βήχα των 100 ημερών» - Θάνατοι βρεφών στις ΗΠΑ – Τι ισχύει στην Ελλάδα

Παρά το γεγονός ότι είναι μια ασθένεια που μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό, ο κοκκύτης επανεμφανίζεται λόγω άρνησης ή καθυστέρησης του εμβολιασμού, μειωμένης ανοσίας στην κοινότητα και κενών στην επικοινωνία για τη δημόσια υγεία.

Ο κοκκύτης είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική αναπνευστική ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Bordetella pertussis. Μεταδίδεται μέσω αερομεταφερόμενων σταγονιδίων όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φτερνίζεται. Παρόλο που το εμβόλιο προσφέρει ισχυρή προστασία στην πρώιμη παιδική ηλικία, η ανοσία εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου αν χαθούν οι αναμνηστικές δόσεις. Τα τελευταία χρόνια, καταγράφονται εξάρσεις κοκκύτη, με πιο πρόσφατο το κύμα που έπληξε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών και την Ελλάδα, το 2024.

Νέα έξαρση κοκκύτη στις ΗΠΑ

Το CDC επιβεβαιώνει ότι οι ΗΠΑ βιώνουν επί του παρόντος μια αξιοσημείωτη αύξηση των κρουσμάτων κοκκύτη το 2025, με επιδημίες που έχουν αναφερθεί σε πολλές πολιτείες και σχολικές περιφέρειες.

Μόνο το 92% των παιδιών στις ΗΠΑ ηλικίας 19-35 μηνών έχουν ολοκληρώσει την πλήρη σειρά εμβολίων DTaP (διφθερίτιδα, τέτανος και κοκκύτης), χαμηλότερα από το ελάχιστο κάτω όριο του 94%.

• Τον Ιούνιο, αξιωματούχοι του Κεντάκι ανακοίνωσαν ότι δύο μωρά είχαν πεθάνει τους προηγούμενους έξι μήνες, οι πρώτοι θάνατοι στην πολιτεία από το 2018. Ούτε τα μωρά, ούτε οι μητέρες τους είχαν εμβολιαστεί.
• Στη Βόρεια Καρολίνα, η πολιτεία ανέφερε το πρώτο κρούσμα του έτους τον. Μέχρι την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, υπήρχαν 13 κρούσματα.
• Στη Νότια Καρολίνα, έχουν αναφερθεί 183 κρούσματα σε σύγκριση με τα 147 τέτοια εποχή πέρυσι.
• Στη Γιούτα, έχουν αναφερθεί τουλάχιστον 182 κρούσματα μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με τον πενταετή μέσο όρο, που είναι περίπου 77 κρούσματα.

Σύμφωνα με το CDC:

• Πάνω από 5.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα κοκκύτη έχουν αναφερθεί σε εθνικό επίπεδο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025
• Τουλάχιστον 5 θάνατοι παιδιών έχουν επιβεβαιωθεί, εκ των οποίων οι 4 αφορούν βρέφη κάτω του 1 έτους (πολύ μικρά για να εμβολιαστούν)
• Τη σχολική χρονιά που πέρασε, το 4,1% των γονέων νηπίων δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να κάνει το εμβόλιο για το παιδί τους, κυρίως «για θρησκευτικούς ή προσωπικούς» λόγους.
• Το 2024 αναφέρθηκαν 6 φορές περισσότερα κρούσματα σε σύγκριση με το 2023.

Το αυξανόμενο κενό ανοσίας και η λεγόμενη «κόπωση εμβολίων» επιταχύνουν την εξάπλωση του κοκκύτη.

Πώς είναι η κατάσταση στην Ελλάδα

Το 2023 είχαμε μόλις 9 καταγεγραμμένα κρούσματα κοκκύτη, ενώ το 2024 εκτινάχθηκαν στα 438, μια αύξηση 4800%. Από τα κρούσματα αυτά, το 15% αφορούσε σε βρέφη κάτω των δύο μηνών. Δυστυχώς 2 βρέφη κατέληξαν και τουλάχιστον 3 νοσηλεύθηκαν σε μονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών. Χαρακτηριστικό είναι ότι από το 2000 έως το 2016 είχαμε συνολικά 509 κρούσματα κοκκύτη, δηλαδή μέσα σε ένα χρόνο, αθροίσαμε περίπου κρούσματα 16 ετών. Συγκεκριμένα:

• Στην Ελλάδα, από τις αρχές του έτους 2024 και μέχρι τις 30.05.2024, είχαν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ 230 κρούσματα κοκκύτη ενώ κατά το έτος 2023 είχαν δηλωθεί 9 κρούσματα.
• Τα 133/230 (57,8%) κρούσματα αφορούσαν σε παιδιά και εφήβους <18 ετών ενώ 58/230 (25,2%) αφορούν σε βρέφη <12μηνών.
• Τέλος, 34/230 (14,8%) αφορούσαν βρέφη ηλικίας <2 μηνών, 2 από τα οποία κατέληξαν ενώ τουλάχιστον τρία χρειάστηκαν νοσηλεία σε Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) και Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ).

Πρόληψη με εμβολιασμό

Ο κοκκύτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο σε άτομα όλων των ηλικιών, αλλά τα βρέφη διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και θανάτου.

Η προστασία των βρεφών από σοβαρή νόσηση και θάνατο επιτυγχάνεται μέσω του έγκαιρου εμβολιασμού, ο οποίος ξεκινά το 2ο μήνα της ζωής και ολοκληρώνεται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα εμβολιασμού. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, το εμβόλιο DTaP χορηγείται κατά το 2ο, 4ο, 6ο, 15ο-18ο μήνα της ζωής και στα 4-6 έτη, ενώ το εμβόλιο TdaP χορηγείται στην ηλικία 11-12 ετών, μεταξύ 18-25 ετών και μετά ως αναμνηστική δόση TdaP ανά δεκαετία.

Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να εμβολιάζονται σε κάθε κύηση με μια δόση εμβολίου Tdap ή Tdap-IPV, κατά προτίμηση από την 27η έως την 36η εβδομάδα κύησης, ανεξάρτητα από το μεσοδιάστημα που μεσολάβησε από προηγούμενο εμβολιασμό με Td/TdaP. Επίσης, με τα ίδια εμβόλια μπορούν να εμβολιαστούν και οι λεχωΐδες που δεν εμβολιάστηκαν κατά τη διάρκεια της κύησης. Τα μέλη οικογένειας που δεν είναι πλήρως εμβολιασμένα για τον κοκκύτη θα πρέπει να εμβολιάζονται τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν την επαφή με νεογνά και βρέφη. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο εμβολιασμός των επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι θα πρέπει να εμβολιάζονται με μια αναμνηστική δόση TdaP ανά δεκαετία, αναφέρει η σχετική εγκύκλιος του υπουργείου Υγείας.

Τι ισχύει στην Ελλάδα σε περίπτωση κρουσμάτων κοκκύτη

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ τα κρούσματα με επιβεβαιωμένο κοκκύτη θα πρέπει να απομονώνονται.

• Τα ύποπτα κρούσματα θα πρέπει να απομακρύνονται από βρέφη και παιδιά -ιδιαίτερα ανεμβολίαστα- μέχρι να συμπληρώσουν θεραπευτική αγωγή με μακρολίδες για 5 τουλάχιστον ημέρες (ελάχιστη διάρκεια θεραπευτικής αγωγής 7 ημέρες)
• Ύποπτα κρούσματα που δεν έχουν λάβει αντιμικροβιακή αγωγή πρέπει να απομονώνονται για τουλάχιστον 3 εβδομάδες μετά την έναρξη παροξυσμικού βήχα ή τουλάχιστον μέχρι το τέλος του βήχα (ότι συμβεί πρώτο).
• Καραντίνα: Τα ανεπαρκώς ή μη εμβολιασμένα παιδιά κάτω των 7 ετών πρέπει να απομακρύνονται από το σχολείο, τον παιδικό σταθμό ή δημόσιες συγκεντρώσεις για 21 ημέρες μετά την έκθεση ή μέχρι τα κρούσματα και οι επαφές να πάρουν για 5 τουλάχιστον ημέρες κατάλληλη αντιμικροβιακή αγωγή.
• Οι στενές επαφές κάτω των 7 ετών που δεν έχουν λάβει 4 δόσεις DTaP θα πρέπει να ολοκληρώσουν το εμβολιαστικό σχήμα με τα ελάχιστα δυνατά μεσοδιαστήματα (ελάχιστη ηλικία 1ης δόσης: 6 εβδομ., ελάχιστο μεσοδιάστημα 1ης -2ης και 2ης -3ης δόσης: 4 εβδομ, ελάχιστο μεσοδιάστημα 3ης -4ης δόσης: 6 μήνες). Εμβολιασμός με 5η δόση DTaP συνιστάται στις στενές επαφές 4-6 ετών που έχουν εμβολιασθεί με 4 μόνο δόσεις.
• Παιδιά ηλικίας 7-10 ετών, ανεπαρκώς εμβολιασμένα, θα πρέπει να εμβολιασθούν με μια δόση TdaP. Επίσης συνίσταται εμβολιασμός με TdaP εφήβων και ενηλίκων, που δεν έχουν εμβολιασθεί στο παρελθόν με το εμβόλιο αυτό και στο περιβάλλον τους βρίσκεται ανεμβολίαστο ή μη επαρκώς εμβολιασμένο βρέφος.
• Συνιστάται χορήγηση 7ήμερης αντιμικροβιακής αγωγής με μακρολίδες στις στενές επαφές που μένουν στο ίδιο σπίτι με το κρούσμα ανεξάρτητα από την εμβολιαστική τους κατάσταση και την ηλικία, εφόσον στο σπίτι υπάρχει παιδί κάτω του 1 έτους.
• Έγκυες γυναίκες που παρουσίασαν κοκκύτη τις τελευταίες 3 εβδομάδες πριν τον τοκετό αποτελούν σημαντική πηγή νόσησης για τα νεογέννητα βρέφη τους και συνιστάται να λάβουν αντιμικροβιακή αγωγή με μακρολίδες.

Διαβάστε ΕΔΩ τις πληροφορίες του ΕΟΔΥ για το κοινό σχετικά με τον κοκκύτη.

Πηγές:
dailymail.co.uk
nbcnews.com
eody.gov.gr