Η διαταραχή εικόνας σώματος που μαστίζει το μυαλό εφήβων και νέων ανδρών

Πρόκειται για την μυϊκή δυσμορφία: μια ψυχική πάθηση στην οποία τα άτομα πιστεύουν ότι είναι πολύ μικρόσωμα, πολύ αδύναμα ή ανεπαρκώς μυώδη, παρά το γεγονός ότι έχουν ένα φυσιολογικό ή και αρκετά μυώδες σώμα.

Συγκεκριμένα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Child & Adolescent Health αναδεικνύει μια σημαντική αύξηση στις διαγνώσεις, προειδοποιώντας ότι η διαταραχή καθοδηγείται από μη ρεαλιστικά ιδανικά σώματος, πίεση στα social media και μια ακμάζουσα κουλτούρα γυμναστικής που ομαλοποιεί τις ακραίες δίαιτες και την ψυχαναγκαστική άσκηση.

Τι βρήκε η νέα μελέτη για την μυϊκή δυσμορφία

Οι ερευνητές παρατήρησαν:

• Μια αξιοσημείωτη αύξηση στις διαγνώσεις μυϊκής δυσμορφίας μεταξύ εφήβων αγοριών και ανδρών πριν την ηλικία των 30.
• Πολλά άτομα που επηρεάστηκαν φαίνονταν εξωτερικά σε φόρμα, αθλητικά ή μυώδη, καθιστώντας την πάθηση δύσκολη στην ανίχνευση.
• Οι περισσότεροι νέοι που πληρούσαν τα διαγνωστικά κριτήρια είχαν σοβαρές παραμορφώσεις στην αυτοεικόνα του σώματός τους, πιστεύοντας ότι ήταν «πολύ μικροί» παρά την μέση ή άνω του μέσου όρου μυϊκή τους μάζα.

Η πάθηση συχνά συνυπήρχε με διαταραγμένες συμπεριφορές όπως:

• ψυχαναγκαστική άρση βαρών
• αυστηροί διατροφικοί κύκλοι αύξησης και μείωσης όγκου σώματος
• υπερβολική χρήση πρωτεϊνών ή/και συμπληρωμάτων
• αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων λόγω ντροπής για το σώμα τους

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η μυϊκή δυσμορφία υποαναγνωρίζεται, υποθεραπεύεται και αυξάνεται ραγδαία, αντικατοπτρίζοντας την άνοδο της διαδικτυακής κουλτούρας γυμναστικής, που βασίζεται σε μη ρεαλιστικά πρότυπα εξωτερικής εμφάνισης (και) στους άνδρες, όπως γινόταν επί χρόνια κυρίως στα κορίτσια και τις γυναίκες.

Τι είναι η μυϊκή δυσμορφία;

Η μυϊκή δυσμορφία είναι ένας υποτύπος της διαταραχής σωματικής δυσμορφίας: μια ψυχιατρική πάθηση στην οποία τα άτομα εστιάζουν σε αντιληπτά σωματικά ελαττώματα, που δεν είναι αισθητά ή σημαντικά για τους άλλους.

Βασικά χαρακτηριστικά:

• επίμονη πεποίθηση ότι έχουν πολύ μικρό ή υπανάπτυκτο σώμα/ανάστημα
• εμμονικές σκέψεις σχετικά με το μέγεθος των μυών τους
• καταναγκαστικές συμπεριφορές που επικεντρώνονται στην ενίσχυση του σώματος
• σημαντική δυσφορία ή βλάβη στην καθημερινή ζωή

Παρόλο που ο καθένας μπορεί να βιώσει μυϊκή δυσμορφία, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη μεταξύ των εφήβων αγοριών και των νεαρών ανδρών, των οποίων η αυτοεικόνα σώματος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις κοινωνικές επιρροές και ειδικά στα social media.

Γιατί αυξάνεται η μυϊκή δυσμορφία μεταξύ εφήβων αγοριών και νεαρών αντρών

Οι ειδικοί επισημαίνουν έναν συνδυασμό πολιτισμικών, ψυχολογικών και ψηφιακών επιρροών, που έχουν κάνει τους νέους πιο ευάλωτους από ποτέ.

1. Social media και influencers φυσικής κατάστασης

Πλατφόρμες όπως το Instagram, το TikTok και το YouTube προωθούν:

• υπερμυϊκά ανδρικά ιδανικά
• «μετασχηματισμούς όγκου» πριν και μετά
• μη ρεαλιστικά σωματικά χαρακτηριστικά ενισχυμένα με φίλτρα ή φάρμακα βελτίωσης της απόδοσης

Αυτές οι εικόνες διαστρεβλώνουν τις προσδοκίες για το πώς πρέπει να μοιάζει ένα υγιές ανδρικό σώμα.

2. Πίεση για συμμόρφωση με τα πρότυπα του “ιδανικού” ανδρικού σώματος

Η μελέτη διαπίστωσε ότι πολλά αγόρια εσωτερικεύουν την πεποίθηση, ότι η αρρενωπότητα εξαρτάται από:

• ορατό μυϊκό ιστό
• χαμηλό σωματικό λίπος
• ταυτότητα χαρακτήρα που βασίζεται στη δύναμη

Αυτό αντικατοπτρίζει την πίεση της εικόνας του σώματος που βιώνουν εδώ και καιρό τα κορίτσια και οι γυναίκες, αλλά τώρα επηρεάζει όλο και περισσότερο τα αγόρια.

3. Ακραία κουλτούρα του γυμναστηρίου σε μικρές ηλικίες

Τα ιδιωτικά γυμναστήρια, οι αθλητικές εγκαταστάσεις και τα προγράμματα προπόνησης στο σπίτι καθιστούν την ακραία προπόνηση πιο προσιτή στους εφήβους, μερικές φορές χωρίς σωστή καθοδήγηση.

4. Αγορά συμπληρωμάτων και πρωτεϊνών που στοχεύει σε έφηβους

Ολοένα και περισσότεροι έφηβοι καταναλώνουν:

• σκόνες πρωτεΐνης
• κρεατίνη
• διεγερτικά πριν από την προπόνηση
• συμπληρώματα ενίσχυσης μυών

Κάποιοι στρέφονται και σε αμφιβόλου προέλευσης και ποιότητας προϊόντα ή στεροειδή, πιστεύοντας ότι είναι απαραίτητα για την αύξηση της μυϊκής τους μάζας.

5. Παράγοντες κινδύνου ψυχικής υγείας

Αγόρια με:

• άγχος
• κατάθλιψη
• χαμηλή αυτοεκτίμηση
• ιστορικό εκφοβισμού
• τελειομανία

είναι πιο ευάλωτα στην ανάπτυξη διαταραχών της αυτοεικόνας του σώματος.

Προειδοποιητικά σημάδια μυϊκής δυσμορφίας

Η μυϊκή δυσμορφία μπορεί να περάσει απαρατήρητη, επειδή τα αγόρια που επηρεάζονται μπορεί να φαίνονται πειθαρχημένα και «υγιή». Ωστόσο, οι δικοί τους άνθρωποι πρέπει να έχουν τον νου τους για:

Σημάδια συμπεριφοράς

• Εμμονικά μεγάλης διάρκειας προπονήσεις
• Άρνηση παράλειψης προπονήσεων στο γυμναστήριο, ακόμα και όταν είναι άρρωστα ή τραυματισμένα
• Περιοριστικές δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες
• Συχνός «έλεγχος στον καθρέφτη» ή σύγκριση σώματος σε φωτογραφίες
• Αποφυγή επισκέψεων σε παραλίες, πισίνες και κοινωνικές εκδηλώσεις λόγω φόβου για την αυτοεικόνα σώματος

Συναισθηματικά σημάδια

• Έντονη ντροπή για το σχήμα του σώματος
• Άγχος εάν τυχόν χάσουν μια μέρα προπόνησης
• Θυμός ή δυσφορία για την αντιληπτή απώλεια μυϊκής μάζας
• Ψυχαναγκαστική εστίαση σε μακροθρεπτικά συστατικά, πρόσληψη πρωτεϊνών και συμπληρώματα

Σωματικά σημάδια

• Τραυματισμοί από υπερβολική εκγύμναση
• Ακραία κόπωση
• Σημαντικές διακυμάνσεις στο βάρος από κύκλους αύξησης/μείωσης όγκου

Όταν είναι σοβαρή, η διαταραχή μπορεί να οδηγήσει σε:

• κοινωνική απόσυρση
• σχολική ή εργασιακή δυσλειτουργία
• κατάχρηση στεροειδών ή ορμονών

Γιατί η μυϊκή δυσμορφία είναι επικίνδυνη

Οι ειδικοί τονίζουν ότι η μυϊκή δυσμορφία δεν είναι απλώς «ενθουσιασμός για το γυμναστήριο». Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε:

• διατροφικές διαταραχές
• κατάχρηση ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των αναβολικών στεροειδών
• χρόνιους τραυματισμούς από υπερβολική άσκηση
• κατάθλιψη
• άγχος
• μειωμένη κοινωνική λειτουργία
• αυτοκτονικές σκέψεις (σε σοβαρές περιπτώσεις)

Επειδή η πάθηση συγκαλύπτεται ως «πειθαρχία φυσικής κατάστασης», πολλές περιπτώσεις δεν διαγιγνώσκονται μέχρι να εμφανιστεί σημαντική ψυχολογική δυσφορία.

Πώς αντιμετωπίζεται η μυϊκή δυσμορφία;

Η αποτελεσματική θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει:

• Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία: Βοηθά στην αμφισβήτηση των παραμορφωμένων πεποιθήσεων σχετικά με το μέγεθος σώματος και την μυϊκή μάζα.
• Θεραπεία διατροφικών διαταραχών: Αντιμετωπίζει τους άκαμπτους διατροφικούς κανόνες και τις ψυχαναγκαστικές διατροφικές συμπεριφορές.
• Συμμετοχή της οικογένειας: Οι γονείς μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα ανθυγιεινά πρότυπα και να υποστηρίζουν την ανάρρωση του παιδιού τους.
• Περιορισμός της έκθεσης σε επιβλαβές ψηφιακό περιεχόμενο: Οι θεραπευτές συχνά βοηθούν τους εφήβους να μειώσουν την έκθεση σε ακραίο περιεχόμενο φυσικής κατάστασης σε social media τα οποία καθοδηγούνται από αδυσώπητους αλγόριθμους.
• Θεραπεία συνυπαρχουσών παθήσεων: Η κατάθλιψη, το άγχος ή τα συμπτώματα που μοιάζουν με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή χρειάζονται παράλληλη διαχείριση.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί φαρμακευτική αγωγή όταν ενδείκνυται.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς και οι νέοι

Οι ειδικοί συμβουλεύουν τις οικογένειες να:

• λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις πρώιμες ανησυχίες
• παρακολουθούν τον υπερβολικό χρόνο στο γυμναστήριο ή την εμμονή με το μέγεθος του σώματος
• συζητούν κριτικά τις εικόνες και τα πρότυπα ομορφιάς, θηλυκότητας, ανδρείας και αρρενωπότητας στα social media
• ενθαρρύνουν τις ισορροπημένες συνήθειες άσκησης
• ζητούν καθοδήγηση από παιδίατρο ή επαγγελματία ψυχικής υγείας
• ανταποκρίνονται με ενσυναίσθηση, όχι με επικριτική στάση

Συμπέρασμα

Η νέα μελέτη υπογραμμίζει μια ανησυχητική αύξηση της μυϊκής δυσμορφίας μεταξύ αγοριών και νεαρών ανδρών. Είναι μια διαταραχή που τροφοδοτείται από τα ιδανικά του σώματος στα social media, την πίεση για υπερμυϊκή εμφάνιση και την εξομάλυνση των ακραίων ρουτινών γυμναστικής.

Ενώ η πάθηση μπορεί να είναι σοβαρή, είναι θεραπεύσιμη με έγκαιρη αναγνώριση, ψυχολογική υποστήριξη και καθοδήγηση για ισορροπημένο τρόπο ζωής.

Πηγές:
healthday.com
cnn.com
mayoclinic.org
clevelandclinic.org