ΥΓΕΙΑ

Αρθρίτιδα: Τι να έχετε στον νου σας αν παίρνετε αντιβιοτικά

Μιχάλης Θερμόπουλος

Τα αντιβιοτικά μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα σε άτομα με αυτοάνοσες παθήσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ).

Αρθρίτιδα: Τι να έχετε στον νου σας αν παίρνετε αντιβιοτικά
Bigstock

Η ακριβής αιτία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας δεν είναι γνωστή, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένας συνδυασμός ορισμένων παραγόντων κινδύνου και αιτιών που την “πυροδοτούν”.

Έρευνες έχουν δείξει ότι ένας από αυτούς τους παράγοντες είναι η χρήση αντιβιοτικών. Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα για την ακριβή σύνδεση, πολλές μελέτες ήδη διερευνούν την πιθανότητα τα αντιβιοτικά να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη ρευματοειδούς αρθρίτιδας αργότερα στη ζωή.

Αντιβιοτικά και ρευματοειδής αρθρίτιδα: Τι δείχνουν οι έρευνες

Αν και τα αντιβιοτικά είναι μερικές φορές απαραίτητα, οι ερευνητές έχουν αρχίσει να εξετάζουν τρόπους με τους οποίους αυτά τα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τον οργανισμό. Υπάρχουν ακόμη και κάποιες έρευνες που υποδηλώνουν ότι τα αντιβιοτικά θα μπορούσαν ακόμα και να προκαλέσουν ΡΑ.

Μια μελέτη του 2019, σε 22.677 άτομα με ΡΑ βρήκε μια τέτοια συσχέτιση. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι που έλαβαν αντιβιοτικά είχαν 60% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ΡΑ από εκείνους που δεν έπαιρναν αντιβιοτικά. Διαπίστωσαν επίσης ότι ο χρόνος χρήσης των αντιβιοτικών μπορεί να έπαιξε κάποιο ρόλο, με τα περισσότερα άτομα στην μελέτη να αναπτύσσουν ΡΑ μέσα σε 1-2 χρόνια.

Μια μελέτη του 2020 υποστηρίζει αυτά τα ευρήματα. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν αντιβιοτικά είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ΡΑ, ειδικά εάν έλαβαν πάνω από από 10 θεραπείες με αντιβιοτικά μέσα σε 5 χρόνια. Η χρήση αντιβιοτικών νωρίς στη ζωή συνδέθηκε επίσης με αυξημένο κίνδυνο.

Τα αντιβιοτικά και το μικροβίωμα του εντέρου

Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν βρει ισχυρούς δεσμούς μεταξύ του μικροβιώματος του εντέρου και της συνολικής υγείας. Αυτό περιλαμβάνει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Όπως εξηγεί μια έρευνα του 2020, οι επιστήμονες έχουν συνδέσει ακόμη και τη δυσβίωση του εντέρου (ανισορροπία υγιών βακτηρίων στο μικροβίωμα) με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης αυτοάνοσης πάθησης. Αυτό συμβαίνει επειδή τα αντιβιοτικά μπορούν να σκοτώσουν τόσο τα “κακά” και τα “καλά” μικρόβια του εντέρου.

Οι ερευνητές πίσω από μια άλλη μελέτη του 2019 υποθέτουν επίσης ότι ένα διαταραγμένο μικροβίωμα του εντέρου θα μπορούσε να είναι μια εξήγηση για την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ΡΑ από τη χρήση αντιβιοτικών. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Αντιβιοτικά και λοιμώξεις του αναπνευστικού

Μια άλλη πιθανή συσχέτιση μεταξύ των αντιβιοτικών και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας μπορεί να μην περιλαμβάνει άμεσα τη καθαυτή φαρμακευτική αγωγή. Αντίθετα, μπορεί να οφείλεται στην πάθηση που αντιμετωπίζει κανείς.

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι μόνο ένα παράδειγμα αυτής της πιθανής σύνδεσης. Η ίδια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι που έλαβαν διάγνωση ΡΑ μετά την λήψη αντιβιοτικών έλαβαν θεραπεία και για λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος ήταν ένας άλλος πιθανός σύνδεσμος.

Αντιβιοτικά και περιοδοντική νόσος

Οι στοματικές λοιμώξεις μπορεί επίσης να παίξουν ρόλο. Η ουλίτιδα (περιοδοντική νόσος) είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για ΡΑ, με σοβαρές περιπτώσεις που χρειάζονται αντιβιοτική θεραπεία.

Έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2023 έδειξε ότι βακτήρια μπορεί να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος ως αποτέλεσμα της περιοδοντικής νόσου και θα μπορούσαν ακόμα και να πυροδοτήσουν μια έξαρση ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Σε όσους λαμβάνουν αντιβιοτικά για αυτόν τον τύπο λοίμωξης, ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η αιτία της ΡΑ είναι το φάρμακο ή τα βακτήρια από την ασθένεια των ούλων. Τα άτομα που έχουν τόσο ΡΑ όσο και περιοδοντική νόσο τείνουν να έχουν χειρότερα συμπτώματα αρθρίτιδας, σύμφωνα με την ίδια μελέτη.

Μπορούν τα αντιβιοτικά να προκαλέσουν εξάρσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας;

Οι εξάρσεις της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι όταν τα συμπτώματα επιδεινώνονται ανά περιόδους. Μερικοί γνωστοί παράγοντες που προκαλούν εξάρσεις περιλαμβάνουν το άγχος, τις λοιμώξεις και την έκθεση στον καπνό. Σε άλλες περιπτώσεις όμως, η ακριβής αιτία μπορεί να μην είναι γνωστή.

Δεν είναι επίσης σαφές εάν τα αντιβιοτικά οδηγούν οριστικά σε εξάρσεις σε όσους έχουν ήδη ΡΑ. Τούτου λεχθέντος, ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι η ικανότητα των αντιβιοτικών να διαταράσσουν το μικροβίωμα του εντέρου θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη επίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Μπορούν τα αντιβιοτικά να προκαλέσουν φλεγμονή των αρθρώσεων;

Αν και αυτό σίγουρα δεν ισχύει για όλους, τα αντιβιοτικά μπορεί να διαταράξουν το μικροβίωμα του εντέρου σας και να αυξήσουν την πιθανότητα έξαρσης της ΡΑ. Με τη σειρά του, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των συμπτωμάτων, όπως πόνο στις αρθρώσεις, φλεγμονή και δυσκαμψία.

Μπορούν τα αντιβιοτικά να προκαλέσουν άλλα αυτοάνοσα νοσήματα;

Πρόσφατη έρευνα υποδηλώνει συνδέσμους μεταξύ αντιβιοτικών και άλλων αυτοάνοσων καταστάσεων. Μια έρευνα του 2020, για παράδειγμα, εξέτασε πιθανούς δεσμούς μεταξύ της δυσβίωσης του εντέρου από τα αντιβιοτικά και του αυξημένου κινδύνου για διαβήτη τύπου 1 και φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.

Ωστόσο, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι ορισμένα άτομα με αυτούς τους τύπους αυτοάνοσων καταστάσεων έχουν βελτιωμένα συμπτώματα μετά την λήψη αντιβιοτικών. Αυτό υπογραμμίζει τις προκλήσεις της γύρω από την συσχέτιση της χρήσης αντιβιοτικών και της ανάπτυξης ασθενειών.