Οισοφάγος Barrett: Τι προκαλεί τον θανατηφόρο καρκίνο του οισοφάγου

Ερευνητές στο Κολέγιο Ιατρικής Baylor και στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, έριξαν φως στη διαδικασία που οδηγεί στον σχηματισμό του οισοφάγου Barrett.

Η μελέτη αποκαλύπτει ότι δύο σημαντικά γονίδια που εμπλέκονται στην ταυτότητα του οισοφάγου και του εντέρου, τα SOX2 και CDX2, τροποποιούνται στον οισοφάγο Barrett. Τα ευρήματα συμβάλλουν σημαντικά στην κατανόηση του πώς αναπτύσσεται η ασθένεια, ανοίγοντας παράλληλα την πόρτα σε νέους τρόπους αναγνώρισης όσων διατρέχουν κίνδυνο και ενδεχομένως στην ανάσχεση της εξέλιξης της πάθησης σε καρκίνο.

«Το οισοφαγικό αδενοκαρκίνωμα είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους συμπαγείς καρκίνους. Είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί και δεν υπάρχουν αποτελεσματικές τεχνικές διαλογής», δήλωσε ο πρώτος συγγραφέας Δρ. Ramon Jin, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ιατρικής John T. Milliken στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.

Ο Jin ειδικεύεται στη διάγνωση και θεραπεία καρκίνων που εμφανίζονται στο ανώτερο πεπτικό, συμπεριλαμβανομένου του οισοφάγου.

«Μέχρι να δω αυτούς τους ασθενείς, ο καρκίνος τους είναι προχωρημένος και το προσδόκιμο ζωής τους μετριέται συνήθως σε μήνες», είπε.

Είναι γνωστό ότι ο οισοφάγος Barrett αναπτύσσεται συνήθως μετά από μακροχρόνια έκθεση σε παλινδρόμηση οξέος και χολής, η οποία μετατρέπει τα κύτταρα του βλεννογόνου του οισοφάγου σε κύτταρα που μοιάζουν περισσότερο με αυτά του στομάχου και του εντέρου.

«Ο οισοφάγος, ο οποίος κανονικά δεν εκτίθεται σε οξύ, για να προσαρμοστεί στην παλινδρόμηση οξέος, γίνεται περισσότερο σαν το στομάχι ή το έντερο, όργανα που έχουν συνηθίσει σε ένα όξινο ή πλούσιο σε χολή περιβάλλον», δήλωσε ο έτερος συγγραφέας Δρ. Jason Mills, Καθηγητής Γαστρεντερολογίας και Ηπατολογίας στο Baylor. «Δυστυχώς, η εξάλειψη της παλινδρόμησης οξέος με φαρμακευτική αγωγή δεν θεραπεύει τον οισοφάγο Barrett. Τα κύτταρα δεν επανέρχονται στα τυπικά χαρακτηριστικά του οισοφάγου».

«Οι αλλοιώσεις στον οισοφάγο Barrett δείχνουν αύξηση του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και έναν αποδιοργανωμένο ιστό με κύτταρα που μοιάζουν με στομάχι και έντερο, ενώ θα έπρεπε να υπάρχουν μόνο οισοφαγικά κύτταρα. Εάν αυτό επιμένει, πιθανότατα αναπτύσσεται καρκίνος», είπε ο Jin.

Για να κατανοήσουν τι οδηγεί στη μετατροπή των οισοφαγικών κυττάρων σε κύτταρα στομάχου και εντέρου, οι ερευνητές ανέλυσαν τους παράγοντες μεταγραφής SOX2 και CDX2, πρωτεΐνες που ρυθμίζουν την ταυτότητα των οισοφαγικών και εντερικών κυττάρων, αντίστοιχα.

Δημιούργησαν μια βιβλιοθήκη οργανοειδών από ασθενείς με οισοφάγο Barrett. Τα οργανοειδή είναι μικροσκοπικές, εργαστηριακά καλλιεργημένες εκδοχές ανθρώπινου οισοφαγικού ιστού που μιμούνται πολλά χαρακτηριστικά του αρχικού οργάνου. Διαπίστωσαν ότι η ισορροπία μεταξύ SOX2 και CDX2 καθόριζε εάν τα κύτταρα έμοιαζαν περισσότερο με φυσιολογικά οισοφαγικά κύτταρα ή αν είχαν αρχίσει να μοιάζουν με κύτταρα στομάχου ή εντέρου. Η ύπαρξη λιγότερης SOX2 και περισσότερης CDX2 θα οδηγούσε την ισορροπία μακριά από την ταυτότητα του οισοφάγου και πιο κοντά στα κύτταρα του στομάχου ή του εντέρου.

Ανέπτυξαν επίσης ένα μοντέλο ποντικού στο οποίο η Sox2 μπορούσε να απενεργοποιηθεί επιλεκτικά στον οισοφάγο. Αυτά τα ποντίκια εμφάνισαν αυξημένη κυτταρική ανάπτυξη, μειωμένη ωρίμανση κυττάρων και ανώμαλες δομές μεταξύ οισοφάγου και στομάχου, μιμούμενα τα πρώιμα στάδια του οισοφάγου Barrett στους ανθρώπους. Χωρίς την πρωτεΐνη Sox2, η επένδυση του οισοφάγου γίνεται πιο ευάλωτη σε βλάβες και μετασχηματισμούς.

Τα ευρήματα υποστηρίζουν την ιδέα ότι ο οισοφάγος Barrett μπορεί να προκύψει από τον επαναπρογραμματισμό των φυσιολογικών οισοφαγικών κυττάρων που προκαλούν τα οξέα και η χολή, μεταβάλλοντας την ισορροπία των SOX2 και CDX2.

Τα νέα στοιχεία θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να δημιουργήσουν τρόπους έγκαιρης παρέμβασης στη διαδικασία της νόσου και να αναπτύξουν νέα εργαλεία έγκαιρης διάγνωσης.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Clinical Investigation.