Πώς καταλαβαίνεις αν έχεις σκλήρυνση κατά πλάκας [βίντεο]

Η έγκαιρη αναγνώριση των προειδοποιητικών σημαδιών και η αναζήτηση ιατρικής αξιολόγησης είναι το κλειδί για τη διάγνωση και την έγκαιρη διαχείριση.

Αυτό το άρθρο περιγράφει πώς να εντοπίσετε πιθανά σημάδια σκλήρυνσης κατά πλάκας (ΣΚΠ), πώς τη διαγιγνώσκουν οι γιατροί και ποια συμπτώματα μπορεί να απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή.

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν σκλήρυνση κατά πλάκας;

Τα πρώιμα συμπτώματα της ΣΚΠ συχνά περιλαμβάνουν ανεξήγητες αισθητηριακές αλλαγές, προβλήματα όρασης και κόπωση. Αυτά τα σημάδια μπορεί να «έρχονται και να φεύγουν», καθιστώντας εύκολο να τα παραβλέψουμε ή να τα αποδώσουμε σε άλλες παθήσεις.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, καταστρέφοντας την επικάλυψη μυελίνης, που προστατεύει τις νευρικές ίνες. Αυτό οδηγεί σε διαταραχές της επικοινωνίας μεταξύ του εγκεφάλου και του σώματος, προκαλώντας συμπτώματα που ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή που επηρεάζεται.

Συνήθη πρώιμα συμπτώματα:

• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα ή το πρόσωπο (συχνά στην μία πλευρά κάθε φορά)
• Θολή ή διπλή όραση, μερικές φορές με πόνο στα μάτια (οπτική νευρίτιδα)
• Ανεξήγητη κόπωση ή αδυναμία που διαρκεί ημέρες
• Δυσκολία στην ισορροπία ή τον συντονισμό
• Μυϊκή δυσκαμψία, σπασμοί ή κράμπες
• Αισθήσεις σαν ηλεκτροπληξία με την κίνηση του αυχένα (σημείο Lhermitte)

Αυτά τα σημάδια εμφανίζονται συχνά σε νεαρούς ενήλικες και μπορεί να εξαφανιστούν προσωρινά, ένα μοτίβο γνωστό ως υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα σκλήρυνση κατά πλάκας.

Πώς διαγιγνώσκεται η σκλήρυνση κατά πλάκας;

Η διάγνωση περιλαμβάνει έναν συνδυασμό κλινικής αξιολόγησης, νευρολογικών εξετάσεων, απεικονιστικών και εργαστηριακών εξετάσεων για τον αποκλεισμό άλλων αιτιών και την επιβεβαίωση της βλάβης του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Δεν υπάρχει μία μόνο οριστική εξέταση για την σκλήρυνση κατά πλάκας. Η διάγνωση βασίζεται σε ενδείξεις αλλοιώσεων σε διαφορετικές περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος σε περισσότερες από μία χρονικές στιγμές.

Τα διαγνωστικά βήματα περιλαμβάνουν:

• Μαγνητική τομογραφία: Ανιχνεύει αλλοιώσεις (πλάκες) στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, τυπικά σημάδια ΣΚΠ
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση: Αναλύει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό για δείκτες του ανοσοποιητικού συστήματος (π.χ. ολιγοκλωνικές ζώνες)
• Νευρολογική εξέταση: Αξιολογεί τα αντανακλαστικά, τη δύναμη, τον συντονισμό και την αισθητηριακή λειτουργία

Ο νευρολόγος θα εξετάσει επίσης το ιατρικό ιστορικό, τον χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων και θα αποκλείσει παρόμοιες παθήσεις όπως ο λύκος, η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 ή λοιμώξεις.

Ποια συμπτώματα την καθιστούν πιο πιθανή και απαιτούν αξιολόγηση;

Ορισμένα συμπτώματα υποδηλώνουν ιδιαίτερα την σκλήρυνση κατά πλάκας και θα πρέπει να οδηγήσουν σε ιατρική αξιολόγηση, ειδικά όταν εμφανίζονται σε νεαρούς ενήλικες και δεν εξηγούνται από άλλες παθήσεις.

Αυτά τα συμπτώματα συνήθως αντανακλούν τη συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, ιδιαίτερα των οπτικών νεύρων, του νωτιαίου μυελού ή του εγκεφαλικού στελέχους.

Ειδικά προειδοποιητικά σημάδια:

• Απώλεια όρασης στο ένα μάτι με πόνο (οπτική νευρίτιδα)
• Παρατεταμένο μούδιασμα ή αδυναμία στα άκρα
• Αστάθεια ή συχνές πτώσεις που δεν προκαλούνται από τραυματισμό
• Δυσκολία στην ομιλία και στην κατάποση
• Ευαισθησία στη θερμότητα (τα συμπτώματα επιδεινώνονται με την έκθεση στη θερμότητα)
• Δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου (επείγουσα ανάγκη, ακράτεια)

Ενώ πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να προκύψουν από άλλες παθήσεις, η επιμονή ή η επανεμφάνισή τους -ειδικά σε ομάδες- χρήζει ιατρικών εξετάσεων.

Ποιες παθήσεις μπορούν να μιμηθούν τη σκλήρυνση κατά πλάκας;

Τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με εκείνα αρκετών άλλων νευρολογικών ή αυτοάνοσων διαταραχών. Γι' αυτό η διάγνωση συχνά απαιτεί προσεκτικό αποκλεισμό παρόμοιων παθήσεων.

Παθήσεις που μπορούν να μιμηθούν τη σκλήρυνση κατά πλάκας:

• Λύκος ή σύνδρομο Sjögren: Αυτοάνοσα νοσήματα με νευρολογικά συμπτώματα
• Ανεπάρκεια Β12: Μπορεί να προκαλέσει νευρική βλάβη και γνωστικά προβλήματα
• Οπτική νευρομυελίτιδα (NMO): Μια ξεχωριστή διαταραχή που επηρεάζει κυρίως τα οπτικά νεύρα και τον νωτιαίο μυελό
• Νόσος του Lyme: Μια βακτηριακή λοίμωξη που μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά συμπτώματα
• Λειτουργική νευρολογική διαταραχή (FND): Συμπτώματα χωρίς δομική βλάβη

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορούν τα συμπτώματα της σκλήρυνση κατά πλάκας να υποχωρήσουν από μόνα τους;

Ναι. Σε πρώιμο στάδιο τα συμπτώματα συχνά βελτιώνονται ή εξαφανίζονται μετά από μια υποτροπή, καθιστώντας την ασθένεια πιο δύσκολη στην ανίχνευση. Ωστόσο, η βλάβη μπορεί να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου.

Είναι το μούδιασμα πάντα σημάδι ΣΚΠ;

Όχι απαραίτητα. Το μούδιασμα μπορεί να προκληθεί από τσιμπημένο νεύρο, κακή κυκλοφορία και άγχος. Αλλά θα πρέπει να αξιολογείται το επίμονο ή επαναλαμβανόμενο μούδιασμα χωρίς σαφή αιτία.

Μπορεί η σκλήρυνση κατά πλάκας να διαγνωστεί με εξέταση αίματος;

Όχι. Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να βοηθήσουν στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, αλλά η διάγνωση της ΣΚΠ βασίζεται στην απεικόνιση, την ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και τα κλινικά κριτήρια.

Τι είναι το κλινικά απομονωμένο σύνδρομο (CIS);

Το CIS αναφέρεται σε ένα μόνο επεισόδιο νευρολογικών συμπτωμάτων που διαρκεί τουλάχιστον 24 ώρες και υποδηλώνει απομυελίνωση. Μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι της ΣΚΠ.

Είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας;

Απολύτως. Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την έγκαιρη θεραπεία, η οποία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου, να μειώσει τις υποτροπές και να διατηρήσει την ποιότητα ζωής.

Συμπέρασμα

Η κατανόηση των πρώιμων συμπτωμάτων της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι το κλειδί για την αναγνώριση της πάθησης πριν την μη αναστρέψιμη βλάβη. Εάν εμφανίσετε ανεξήγητα νευρολογικά συμπτώματα -ειδικά εάν εμφανίζονται και εξαφανίζονται ή επηρεάζουν την όραση, τον συντονισμό ή την αίσθηση- συμβουλευτείτε έναν νευρολόγο.

Με τα κατάλληλα διαγνωστικά εργαλεία και την έγκαιρη παρέμβαση, η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά, συμβάλλοντας στη διατήρηση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής.

Πηγές:
mayoclinic.org
ninds.nih.gov
cdc.gov
nationalmssociety.org
clevelandclinic.org