Νεκρό παιδί από σπάνια επιπλοκή ιλαράς, χρόνια μετά την αρχική μόλυνση
Ο πρόσφατος θάνατος ενός παιδιού έστρεψε εκ νέου την προσοχή στους κινδύνους της ιλαράς
Η ιλαρά βρισκόταν υπό πλήρη έλεγχο εδώ και δεκαετίες χάρη στα εμβόλια, αλλά εξαιτίας της εμβολιαστικής κόπωσης μετά την πανδημία της COVID-19 -καθώς και της επίδρασης του λεγόμενου αντιεμβολιαστικού κινήματος- είναι μία από τις ασθένειες που «επανέρχονται» στο προσκήνιο με σημαντικές επιπλοκές δημόσιας υγείας, σε πολλά μέρη του κόσμου.
Ενώ τα περισσότερα παιδιά αναρρώνουν πλήρως μετά την μόλυνση, σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις η ιλαρά μπορεί να οδηγήσει σε μια καθυστερημένη και θανατηφόρα επιπλοκή, η οποία ονομάζεται υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα (subacute sclerosing panencephalitis - SSPE) - μια προοδευτική, εκφυλιστική ασθένεια του εγκεφάλου.
Αυτό το άρθρο εξηγεί τις λεπτομέρειες του τραγικού θανάτου παιδιού στο Λος Άντζελες, τι είναι η SSPE και τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για την πρόληψη της ιλαράς, τα συμπτώματα και τους μακροπρόθεσμους κινδύνους.
Τι συνέβη στην κομητεία του Λος Άντζελες
Το Τμήμα Δημόσιας Υγείας της κομητείας του Λος Άντζελες επιβεβαίωσε, ότι ένα παιδί πέθανε από υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα (SSPE), μια θανατηφόρα επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί χρόνια μετά από μια αρχική λοίμωξη από ιλαρά. Σύμφωνα με τους υγειονομικούς υπαλλήλους, το παιδί είχε προσβληθεί από ιλαρά ως νήπιο, ανάρρωσε και φαινόταν υγιές για αρκετά χρόνια. Ωστόσο, όπως και άλλες περιπτώσεις SSPE, ο ιός της ιλαράς παρέμεινε αδρανής στον εγκέφαλο του παιδιού, προκαλώντας σιωπηλά βλάβη με την πάροδο του χρόνου.
Τα πρώτα σημάδια του προβλήματος εμφανίστηκαν χρόνια αργότερα, όταν το παιδί ανέπτυξε ανεπαίσθητες δυσκολίες συμπεριφοράς και μάθησης. Αυτά τα πρώιμα νευρολογικά συμπτώματα συχνά συγχέονται με άλλες παθήσεις, γεγονός που μπορεί να καθυστερήσει την αναγνώριση της πραγματικής αιτίας. Καθώς η ασθένεια εξελισσόταν, το παιδί άρχισε να εμφανίζει επιληπτικές κρίσεις, μυϊκούς σπασμούς και προβλήματα όρασης. Τους επόμενους μήνες, η νευρολογική παρακμή επιταχύνθηκε, οδηγώντας σε απώλεια κινητικού ελέγχου, γνωστική επιδείνωση και, τελικά, κώμα.
Οι γιατροί επιβεβαίωσαν την SSPE ως την υποκείμενη αιτία, συνδέοντάς την άμεσα με παρελθούσα λοίμωξη από ιλαρά. Παρά την υποστηρικτική φροντίδα, δεν υπάρχει θεραπεία για την SSPE και η πάθηση είναι παγκοσμίως θανατηφόρα. Οι υγειονομικοί υπάλληλοι τόνισαν ότι αυτή η τραγική περίπτωση καταδεικνύει την μακρά σκιά που μπορεί να ρίξει η ιλαρά ακόμη και μετά από φαινομενική ανάρρωση, ειδικά σε παιδιά που έχουν μολυνθεί σε πολύ νεαρή ηλικία.
Σύμφωνα με το Τμήμα Δημόσιας Υγείας της κομητείας του Λος Άντζελες, το παιδί μολύνθηκε με ιλαρά πριν καν την επιτρεπόμενη ηλικία για το εμβόλιο ιλαράς. Ο πρώτος εμβολιασμός συνιστάται μεταξύ 12 μηνών και 15 μηνών, ακολουθούμενος από μια δεύτερη δόση μεταξύ 4 και 6 ετών.
Τι είναι η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα και πώς συνδέεται με την ιλαρά;
Η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα είναι μια προοδευτική νευρολογική διαταραχή που προκαλείται από μια επίμονη λοίμωξη από τον ιό της ιλαράς στον εγκέφαλο. Η πάθηση συνήθως αναπτύσσεται 7-10 χρόνια μετά την αρχική μόλυνση, αν και περιπτώσεις έχουν καταγραφεί νωρίτερα.
Επηρεάζει περίπου 1 στα 10.000 μη εμβολιασμένα άτομα που προσβάλλονται από ιλαρά συνολικά, αλλά έως 1 στα 600 από αυτά, που προσβάλλονται από τον ιό σε βρεφική ηλικία (πριν τον πρώτο εμβολιασμό).
- Ξεκινά με ήπιες αλλαγές στη συμπεριφορά και γνωστική παρακμή.
- Με την πάροδο του χρόνου, εξελίσσεται σε επιληπτικές κρίσεις, κινητική δυσλειτουργία, τύφλωση και τελικά θάνατο.
- Τα παιδιά που προσβάλλονται από ιλαρά πριν από την ηλικία των δύο ετών διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν SSPE αργότερα στη ζωή τους.
Γιατί η ιλαρά εξακολουθεί να αποτελεί απειλή;
Η ιλαρά παραμένει ένας από τους πιο μεταδοτικούς ιούς που είναι γνωστοί στον άνθρωπο. Παρά τα παγκόσμια προγράμματα εμβολιασμού, εξακολουθούν να εμφανίζονται επιδημίες σε κοινότητες με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού/ανοσοποίησης.
- Το 90% των μη εμβολιασμένων ατόμων που εκτίθενται σε ιλαρά θα μολυνθούν.
- Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν πνευμονία, εγκεφαλίτιδα (φλεγμονή του εγκεφάλου) και, σε σπάνιες περιπτώσεις, SSPE.
- Ο εμβολιασμός με το τριπλό εμβόλιο MMR (ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά) είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της μόλυνσης.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για την ιλαρά
Οι γονείς συχνά υποτιμούν την ιλαρά, αλλά ο ιός μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες:
- Πρώιμα συμπτώματα: Υψηλός πυρετός, βήχας, καταρροή, κόκκινα μάτια και κηλίδες Koplik (μικροσκοπικές λευκές κηλίδες στο στόμα).
- Εξέλιξη εξανθήματος: Ξεκινά από το πρόσωπο και εξαπλώνεται προς τα κάτω.
- Επιπλοκές: Μολύνσεις στα αυτιά, πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, επιληπτικές κρίσεις και μακροχρόνια νευρολογικά προβλήματα, όπως η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα.
- Πρόληψη: Οι πλήρεις (δύο) δόσεις του εμβολίου MMR είναι κατά 97% αποτελεσματικές στην πρόληψη της ιλαράς.
Συχνές Ερωτήσεις
Πόσο σπάνια είναι η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα μετά από ιλαρά;
Εμφανίζεται σε περίπου 4-11 περιπτώσεις ανά 100.000 λοιμώξεις ιλαράς, αλλά ο κίνδυνος είναι υψηλότερος όταν η μόλυνση συμβαίνει πριν από την ηλικία των 2 ετών.
Μπορεί να αντιμετωπιστεί η SSPE;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία. Ορισμένες αντιικές θεραπείες έχουν δοκιμαστεί, αλλά τα αποτελέσματα παραμένουν πολύ χαμηλά.
Προλαμβάνει ο εμβολιασμός την SSPE;
Ναι. Επειδή η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα αναπτύσσεται μόνο μετά από μια λοίμωξη από ιλαρά, ο εμβολιασμός σχεδόν εξαλείφει τον κίνδυνο.
Γιατί η ιλαρά εξακολουθεί να εξαπλώνεται στις ΗΠΑ;
Τα κρούσματα συνήθως εμφανίζονται σε υπο-εμβολιασμένες κοινότητες, όπου η ανοσία της αγέλης είναι εξασθενημένη.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;
Να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά λαμβάνουν και τις δύο δόσεις του εμβολίου MMR και να παραμένουν σε εγρήγορση για τις συμβουλές των τοπικών υπηρεσιών υγείας σχετικά με τα κρούσματα.
Συμπέρασμα
Ο τραγικός θάνατος ενός παιδιού στο Λος Άντζελες υπογραμμίζει ότι η ιλαρά δεν είναι απλώς μια παιδική ασθένεια του παρελθόντος. Αν και σπάνιες, τυχόν μακροπρόθεσμες επιπλοκές -όπως η SSPE- χρησιμεύουν ως μια σοβαρή υπενθύμιση του γιατί ο εμβολιασμός είναι απαραίτητος.
Η προστασία των παιδιών με έγκαιρους και πλήρεις εμβολιασμούς είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης της ιλαράς και των καταστροφικών συνεπειών της.
