Τι είναι ο μύκητας Candidozyma auris που εξαπλώνεται στα ελληνικά νοσοκομεία
Δεύτερη η Ελλάδα στην Ευρώπη στην εξάπλωση του μύκητα στα νοσοκομεία
Η τελευταία έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), με στοιχεία για το 2024, επιβεβαιώνει ότι ο μύκητας Candidozyma auris (πρώην Candida auris) συνεχίζει να εξαπλώνεται γρήγορα σε όλα τα ευρωπαϊκά νοσοκομεία, αποτελώντας σοβαρή απειλή για τους ασθενείς και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.
Η έκθεση του ECDC για τον μύκητα Candidozyma auris στα ευρωπαϊκά νοσοκομείαΟ αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται, οι εξάρσεις πληθαίνουν και αρκετές χώρες -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- εμφανίζουν συνεχιζόμενη ενδημική (τοπική) μετάδοση. Πέντε χώρες (Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ρουμανία και Γερμανία) έχουν καταγράψει τα περισσότερα κρούσματα την τελευταία δεκαετία.
Τα επιδημιολογικά στάδια εξάπλωσης του C. auris ορίζονται ως:
Στάδιο 0: Δεν έχουν εντοπιστεί κρούσματα μόλυνσης ή αποικισμού από C. auris.
Στάδιο 1: Έχουν εντοπιστεί μόνο εισαγόμενα κρούσματα C. auris.
Στάδιο 2: Έχουν εντοπιστεί μόνο σποραδικά κρούσματα C. auris που αποκτήθηκαν τοπικά ή είναι άγνωστης προέλευσης.
Στάδιο 3: Έχουν εμφανιστεί σποραδικές επιδημίες C. auris με ή χωρίς περιορισμένη εξάπλωση μεταξύ εγκαταστάσεων.
Στάδιο 4: Έχουν εμφανιστεί πολλαπλές επιδημίες C. auris με επαληθευμένη ή πιθανή εξάπλωση μεταξύ νοσοκομείων.
Στάδιο 5: Ο μύκητας C. auris ενδημεί σε μέρη της χώρας (περιφερειακή εξάπλωση).
Πηγή: ECDC
Αυτό που κάνει τον Candidozyma auris ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι η αντοχή του σε ευρέως φάσματος αντιμυκητιασικά φάρμακα, η ικανότητά του να επιβιώνει σε επιφάνειες για μεγάλα χρονικά διαστήματα και οι σοβαρές λοιμώξεις, που μπορεί να προκαλέσει σε ευάλωτους ασθενείς.
Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι ο μύκητας Candidozyma auris, γιατί έχει σημασία και ποια μέτρα λαμβάνονται για τον έλεγχο της εξάπλωσής του.
Τι είναι ο μύκητας Candidozyma auris;
Το Candidozyma auris είναι ένα μυκητιακό παθογόνο, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2009. Προηγουμένως είχε ταξινομηθεί στο γένος Candida, αλλά έκτοτε έχει αναταξινομηθεί. Σε αντίθεση με πολλούς κοινούς μύκητες, ο C. auris είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί, επειδή είναι συχνά ανθεκτικός στα αντιμυκητιασικά αζόλης, την αμφοτερικίνη Β και τις εχινοκανδίνες, τις τρεις κύριες κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων.
Προσβάλλει κυρίως νοσηλευόμενους ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλώντας συχνά λοιμώξεις του αίματος, τραυμάτων και ακουστικού πόρου. Τα ποσοστά θνησιμότητας μπορεί να είναι υψηλά, ιδιαίτερα σε ασθενείς με πολλαπλές επιπλοκές υγείας.
Γιατί εξαπλώνεται στα νοσοκομεία;
Το ECDC έχει επισημάνει ότι ο C. auris εξαπλώνεται σε όλα τα ευρωπαϊκά νοσοκομεία λόγω της ανθεκτικότητάς του και της ικανότητάς του να επιμένει σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης. Οι παράγοντες που οδηγούν στην εξάπλωσή του είναι:
- Επιβίωση σε επιφάνειες: Μπορεί να ζήσει για εβδομάδες σε νοσοκομειακό εξοπλισμό και χερούλια/πόμολα κλινών.
- Ασυμπτωματικός αποικισμός: Οι ασθενείς μπορεί να φέρουν τον μύκητα χωρίς συμπτώματα, μεταδίδοντάς τον εν αγνοία τους.
- Ανθεκτικότητα στα αντιμυκητιασικά: Οι τυπικές θεραπείες συχνά αποτυγχάνουν, καθιστώντας πιο δύσκολο να εξαλειφθούν οι λοιμώξεις.
- Πιθανότητα έξαρσης: Σε αντίθεση με πολλούς μύκητες, ο C. auris εξαπλώνεται εύκολα μεταξύ ασθενών σε νοσοκομειακούς θαλάμους.
Συμπτώματα και κίνδυνοι για την υγεία
Οι λοιμώξεις εμφανίζονται συνήθως σε ασθενείς που βρίσκονται ήδη σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) ή σε ασθενείς που φέρουν επεμβατικές συσκευές (όπως καθετήρες ή αναπνευστικούς σωλήνες). Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την εστία της λοίμωξης:
- Λοιμώξεις του αίματος: Πυρετός, ρίγη, συμπτώματα που μοιάζουν με σήψη.
- Λοιμώξεις τραυμάτων: Αργή επούλωση, ερυθρότητα, πύον ή πρήξιμο.
- Λοιμώξεις ακουστικού πόρου: Πόνος, έκκριμα, προβλήματα ακοής.
Για ευάλωτους ασθενείς, οι λοιμώξεις του αίματος μπορούν να εξελιχθούν γρήγορα και να γίνουν απειλητικές για τη ζωή.
Πώς διαγιγνώσκεται;
Οι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις ενδέχεται να μπερδέψουν τον C. auris με άλλους μύκητες, γεγονός που καθυστερεί τη σωστή θεραπεία. Απαιτούνται προηγμένα διαγνωστικά εργαλεία ,όπως η μοριακή αλληλουχία και η φασματομετρία μάζας MALDI-TOF, για την επιβεβαίωση της λοίμωξης. Αυτή η διαγνωστική δυσκολία είναι μέρος του λόγου για τον οποίο τα κρούσματα συχνά ανιχνεύονται με καθυστέρηση.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Η θεραπεία περιπλέκεται από το προφίλ αντοχής του μύκητα. Οι γιατροί μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν υψηλές δόσεις ή συνδυασμούς αντιμυκητιασικών θεραπειών, συχνά βασισμένες σε εχινοκανδίνες εάν το στέλεχος παραμένει ευαίσθητο. Τα μέτρα ελέγχου των λοιμώξεων, όπως η αυστηρή υγιεινή των χεριών, η απολύμανση των χώρων και η απομόνωση των ασθενών, είναι απαραίτητα για την πρόληψη των κρουσμάτων.
Πώς συγκρίνεται ο Candidozyma auris με άλλες μυκητιασικές λοιμώξεις;
| Παράμετρος | Candidozyma auris | Κοινά είδη Candida | Λοιμώξεις από Aspergillus |
| Ανθεκτικότητα στα φάρμακα | Συχνά ανθεκτικός σε πολλαπλά αντιμυκητιασικά | Συνήθως θεραπεύονται με τα τυπικά φάρμακα | Αναπτύσσεται ανθεκτικότητα αλλά είναι λιγότερο διαδεδομένες |
| Ενδονοσοκομειακή εξάπλωση | Εύκολα εξαπλώνεται μεταξύ ασθενών και επιφανειών | Σπάνια εξαπλώνεται σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης | Αερομεταφερόμενη, όχι επιφανειακή εξάπλωση |
| Διάγνωση | Απαιτεί προηγμένα εργαστηριακά εργαλεία | Ευκολότερη αναγνώριση | Απαιτεί απεικόνιση + εργαστηριακή επιβεβαίωση |
| Κίνδυνος θνησιμότητας | Υψηλός, ειδικά σε λοιμώξεις του αίματος | Χαμηλότερος με τη θεραπεία | Υψηλός σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς |
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορούν να μολυνθούν υγιείς άνθρωποι;
Τα υγιή άτομα διατρέχουν πολύ χαμηλό κίνδυνο. Οι περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή σε άτομα που νοσηλεύονται φέροντας επεμβατικές συσκευές.
Πώς αποτρέπουν τα νοσοκομεία τα κρούσματα;
Μέσω αυστηρών πρωτοκόλλων ελέγχου των λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου ασθενών υψηλού κινδύνου, της απομόνωσης μολυσμένων ατόμων και της ενδελεχούς απολύμανσης δωματίων και εξοπλισμού.
Υπάρχει εμβόλιο κατά του Candidozyma auris;
Δεν υπάρχει εμβόλιο προς το παρόν. Η πρόληψη βασίζεται στην έγκαιρη ανίχνευση, την αντιμυκητιασική διαχείριση και τα μέτρα υγιεινής των νοσοκομείων.
Ποιος είναι ο ρόλος του ECDC;
Το ECDC παρακολουθεί τις επιδημίες σε όλη την Ευρώπη, εκδίδει οδηγίες για τα νοσοκομεία και συντονίζει τις διεθνείς προσπάθειες για τον περιορισμό της εξάπλωσης του C. auris.
Συμπέρασμα
Ο Candidozyma auris δεν είναι ένας μύκητας που μπορεί να αγνοηθεί. Η αντοχή του σε πολλαπλά αντιμυκητιασικά, η ικανότητά του να εξαπλώνεται στα νοσοκομεία και ο υψηλός κίνδυνος για τους κρίσιμα πάσχοντες ασθενείς τον καθιστούν μία από τις πιο επείγουσες απειλές για μολυσματικές ασθένειες στην Ευρώπη σήμερα.
Οι προειδοποιήσεις του ECDC υπογραμμίζουν την ανάγκη για επαγρύπνηση, επενδύσεις σε καλύτερη διάγνωση και αυστηρά μέτρα ελέγχου των λοιμώξεων για την προστασία των ευάλωτων ασθενών.
