Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Τα 3 στάδια και πώς διαφέρει από την άνοια

Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Αλτσχάιμερ είναι «Ρωτήστε για την άνοια, ρωτήστε για το Αλτσχάιμερ»: υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη ευαισθητοποίησης, έγκαιρης αναγνώρισης και ανοιχτού διαλόγου σχετικά με αυτές τις καταστροφικές παθήσεις.

Επειδή εξακολουθεί να επικρατεί μια σύγχυση σχετικά με το τι διακρίνει τη νόσο Αλτσχάιμερ από την άνοια και πώς εξελίσσεται η νόσος, αυτό το άρθρο εξηγεί τα τρία κύρια στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ και διευκρινίζει πώς η νόσος διαφέρει από την ευρύτερη έννοια της άνοιας.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ Αλτσχάιμερ και άνοιας;

Η άνοια είναι ένας γενικός όρος για μια ομάδα παθήσεων, που επηρεάζουν την μνήμη, τη συλλογιστική και την καθημερινή λειτουργία. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή αιτία, αντιπροσωπεύοντας το 60-80% των περιπτώσεων άνοιας.

• Η άνοια περιγράφει τα συμπτώματα της γνωστικής παρακμής, ανεξάρτητα από την αιτία.
• Η νόσος Αλτσχάιμερ αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη εγκεφαλική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από αμυλοειδείς πλάκες και “συστάδες ταυ”, οι οποίες σταδιακά βλάπτουν τα νευρικά κύτταρα.

Αυτή η διάκριση είναι κρίσιμη: όλες οι περιπτώσεις Αλτσχάιμερ είναι άνοια, αλλά όχι όλες οι άνοιες είναι Αλτσχάιμερ. Άλλες μορφές περιλαμβάνουν την αγγειακή άνοια, την άνοια με σωμάτια Lewy και την μετωποκροταφική άνοια.

Πρώιμο στάδιο Αλτσχάιμερ: Λεπτές αλλά σημαντικές αλλαγές

Στο πρώιμο στάδιο, τα συμπτώματα μπορεί να εκληφθούν λανθασμένα ως φυσιολογική γήρανση, αλλά αντιπροσωπεύουν κάτι περισσότερο από περιστασιακή λήθη.

• Οι βραχυπρόθεσμες απώλειες μνήμης αρχίζουν να επηρεάζουν την εργασία και τις κοινωνικές δραστηριότητες.
• Οι ασθενείς μπορεί να δυσκολεύονται να βρουν λέξεις και χάνουν αντικείμενα.
• Εμφανίζονται ανεπαίσθητες αλλαγές στη διάθεση, την επίλυση προβλημάτων και την κρίση.

Η έγκαιρη ανίχνευση έχει σημασία: με την έγκαιρη διάγνωση, οι ασθενείς μπορούν να έχουν πρόσβαση σε θεραπείες και να κάνουν προσαρμογές στον τρόπο ζωής τους για να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους.

Μεσαίο στάδιο Αλτσχάιμερ: Αυξανόμενη εξάρτηση

Το μεσαίο στάδιο είναι συνήθως το μεγαλύτερο, αφού διαρκεί πολλά χρόνια. Τα συμπτώματα γίνονται πιο εμφανή και διαταράσσουν προοδευτικά την καθημερινότητα των ασθενών.

• Η απώλεια μνήμης επιδεινώνεται και πλήττει ακόμα και πληροφορίες για τον ίδιο τον εαυτό και την καθημερινή ρουτίνα.
• Η σύγχυση σχετικά με τον χρόνο, τον τόπο και την ταυτότητα γίνεται συχνή.
• Οι δυσκολίες στην επικοινωνία αυξάνονται, με περιορισμένο λεξιλόγιο ή ασύνδετη ομιλία.
• Εμφανίζονται αλλαγές στη συμπεριφορά, όπως ανησυχία, διέγερση ή περιπλάνηση.

Σε αυτό το στάδιο, οι ασθενείς χρήζουν περισσότερης βοήθειας με τις καθημερινές δραστηριότητες, όπως το μπάνιο, το ντύσιμο και την προετοιμασία γευμάτων. Οι οικογένειες συχνά βιώνουν μεγαλύτερα βάρη φροντίδας.

Αλτσχάιμερ σε προχωρημένο στάδιο: Απαιτείται πλήρης φροντίδα

Στο προχωρημένο στάδιο της νόσου Αλτσχάιμερ, η νόσος βλάπτει σχεδόν όλες τις περιοχές του εγκεφάλου. Η ανεξαρτησία χάνεται και η φροντίδα πλήρους απασχόλησης καθίσταται απαραίτητη.

• Οι ασθενείς μπορεί να χάσουν την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν ακόμα και τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
• Η ομιλία περιορίζεται στο ελάχιστο ή εξαφανίζεται.
• Οι σωματικές ικανότητες, όπως το περπάτημα, η κατάποση και ο έλεγχος της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης, μειώνονται απότομα.
• Η ευαλωτότητα σε λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της πνευμονίας, αυξάνεται.

Αν και είναι βαθιά απαιτητική, η συμπονετική παρηγορητική φροντίδα και η υποστήριξη για τις οικογένειες παίζουν κεντρικό ρόλο σε αυτό το στάδιο.

Συχνές Ερωτήσεις

Γιατί είναι σημαντική η ευαισθητοποίηση για τη νόσο Αλτσχάιμερ το 2025;

Επειδή ο αριθμός των ατόμων που επηρεάζονται αυξάνεται ραγδαία, η έγκαιρη αναγνώριση και η εκπαίδευση μπορούν να μειώσουν το στίγμα, να υποστηρίξουν τις οικογένειες και να ενθαρρύνουν την έρευνα για θεραπείες.

Μπορεί να προληφθεί η νόσος Αλτσχάιμερ;

Δεν υπάρχει εγγυημένη πρόληψη, αλλά η καλή καρδιαγγειακή υγεία, η άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή και η διατήρηση της ψυχικής και κοινωνικής δραστηριότητας μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο.

Πόσο γρήγορα εξελίσσεται η νόσος Αλτσχάιμερ;

Η εξέλιξη ποικίλλει. Κατά μέσο όρο, οι ασθενείς ζουν 4 έως 8 χρόνια μετά τη διάγνωση, αν και ορισμένοι επιβιώνουν έως και 20 χρόνια.

Πώς διαγιγνώσκεται η νόσος Αλτσχάιμερ;

Οι νευρολόγοι χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό ιατρικού ιστορικού, γνωστικών εξετάσεων, απεικόνισης εγκεφάλου και -μερικές φορές- ανάλυσης βιοδεικτών για να φτάσουν σε ασφαλή διάγνωση.

Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Δεν υπάρχει θεραπεία ίασης, αλλά φάρμακα όπως οι αναστολείς χολινεστεράσης ή τα μονοκλωνικά αντισώματα μπορούν να διαχειριστούν προσωρινά τα συμπτώματα ή να επιβραδύνουν την εξέλιξή τους σε ορισμένους ασθενείς.

Συμπέρασμα

Την Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ 2025, το μήνυμα είναι σαφές: το να κάνουμε τις σωστές ερωτήσεις μπορεί να αλλάξει ζωές. Η κατανόηση των τριών σταδίων της νόσου Αλτσχάιμερ -από τις πρώιμες απώλειες μνήμης έως την πλήρη εξάρτηση- βοηθά τις οικογένειες να προετοιμαστούν και να αναζητήσουν υποστήριξη.

Είναι σημαντικό ότι η διάκριση μεταξύ της νόσου Αλτσχάιμερ και της άνοιας διασφαλίζει σαφήνεια στη διάγνωση, τη θεραπεία και την παροχή φροντίδας.

Πηγές:
https://www.alz.org/alzheimers-dementia/stages
https://www.alz.org/alzheimers-dementia/facts-figures
https://www.alz.org/alzheimers-dementia/difference-between-dementia-and-alzheimer-s
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/alzheimers-disease/symptoms-causes/syc-20350447