Είναι η ασπιρίνη «ασπίδα» κατά του καρκίνου του παχέος εντέρου;

Σύμφωνα με νέα μελέτη, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο και στην πρόληψη της υποτροπής ορισμένων μορφών καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η μεγάλη κλινική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία, έδειξε ότι η καθημερινή μικρή δόση ασπιρίνης, μπορεί να μειώσει στο μισό τον κίνδυνο επανεμφάνισης της νόσου σε ασθενείς με συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις.

Η έρευνα, γνωστή ως Alascca trial, πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Karolinska της Στοκχόλμης υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Anna Martling. Αξιολόγησε περισσότερους από 3.500 ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση όγκου.

Η ανάλυση DNA έδειξε ότι περίπου το 37% των ασθενών έφεραν μεταλλάξεις σε γονίδια που σχετίζονται με την οδό PI3K, έναν μηχανισμό που συνδέεται στενά με την ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Θεαματική μείωση του κινδύνου

Οι ασθενείς με τις μεταλλάξεις χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: η μία λάμβανε καθημερινά 160mg ασπιρίνης για τρία χρόνια, ενώ η άλλη εικονικό φάρμακο (placebo).

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: όσοι πήραν ασπιρίνη είχαν 55% μικρότερο κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. «Αν έχεις αυτές τις μεταλλάξεις, ο κίνδυνος να επανεμφανιστεί η νόσος μειώνεται πάνω από το μισό. Πρόκειται για τεράστια επίδραση», τόνισε η Martling.

Γιατί λειτουργεί η ασπιρίνη;

Η ασπιρίνη είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες ως αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες φάρμακο. Έχει όμως και άλλες ιδιότητες που φαίνεται να δρουν προστατευτικά έναντι του καρκίνου:

• Μειώνει τη φλεγμονή, η οποία τροφοδοτεί την ανάπτυξη όγκων.
• Επηρεάζει την οδό PI3K, που σχετίζεται με τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.
• Αναστέλλει τη δράση των αιμοπεταλίων, τα οποία μπορούν να «κρύψουν» τα καρκινικά κύτταρα από το ανοσοποιητικό σύστημα, διευκολύνοντας τη διαφυγή τους.

Αυτός ο τριπλός μηχανισμός ίσως εξηγεί γιατί το φάρμακο, που πωλείται εδώ και πάνω από έναν αιώνα, έχει τόσο σημαντική επίδραση στην πορεία του καρκίνου σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών.

Μια συχνή νόσος

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους παγκοσμίως, με σχεδόν δύο εκατομμύρια νέες διαγνώσεις ετησίως. Στο Ηνωμένο Βασίλειο μόνο, καταγράφονται περισσότερα από 40.000 περιστατικά τον χρόνο. Αν και η χειρουργική αφαίρεση αποτελεί βασική θεραπεία, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να παραμείνουν καρκινικά κύτταρα που θα οδηγήσουν σε υποτροπή.

Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι τα ποσοστά αυξάνονται σε άτομα κάτω των 50 ετών. Οι ειδικοί υποψιάζονται ότι παράγοντες όπως η πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα διατροφή, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και οι τοξίνες του εντερικού μικροβιώματος, συμβάλλουν στην αύξηση των ποσοστών.

Προηγούμενα ευρήματα και νέες προοπτικές

Η προστατευτική δράση της ασπιρίνης δεν είναι κάτι εντελώς καινούριο. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε άτομα με κληρονομικά σύνδρομα υψηλού κινδύνου, όπως το σύνδρομο Lynch. Η καινοτομία της νέας μελέτης είναι ότι επιβεβαιώνει την αξία της ασπιρίνης μετά τη χειρουργική θεραπεία, εφόσον συνυπάρχουν συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις.

Η Martling υπογραμμίζει ότι τα αποτελέσματα καθιστούν απαραίτητο τον γενετικό έλεγχο σε όλους τους ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου, ώστε να εντοπίζονται εκείνοι που μπορούν να ωφεληθούν από μια τόσο απλή και οικονομική παρέμβαση.

Πιθανοί κίνδυνοι

Παρά τα εντυπωσιακά οφέλη της, η ασπιρίνη δεν είναι ακίνδυνη. Στη μελέτη, τέσσερις ασθενείς εμφάνισαν σοβαρές παρενέργειες, πιθανώς σχετιζόμενες με το φάρμακο – από αλλεργικές αντιδράσεις μέχρι γαστρεντερικές αιμορραγίες και αιμορραγία στον εγκέφαλο. Ένας από τους τέσσερις θανάτους που καταγράφηκαν ενδέχεται να οφειλόταν στην ασπιρίνη.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το φάρμακο δεν πρέπει να λαμβάνεται αυθαίρετα από το κοινό. Χρειάζονται εξατομικευμένες οδηγίες, με βάση το γενετικό προφίλ του ασθενούς και την κλινική του εικόνα.

Η νέα ανακάλυψη πάντως δίνει μια νέα προοπτική: ένα απλό, φθηνό φάρμακο που υπάρχει ήδη στα ράφια των φαρμακείων, μπορεί να προσφέρει σε ορισμένους ασθενείς το πολυτιμότερο δώρο – περισσότερα χρόνια ζωής χωρίς τον φόβο της υποτροπής.

Η νέα μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση New England Journal of Medicine.