Το κοιλιακό λίπος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο έξι καρκίνων
Ενώ η παχυσαρκία είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, έρευνα υποδηλώνει ότι το πού συσσωρεύεται το λίπος στο σώμα θα μπορούσε να είναι εξίσου σημαντικό με το πόσο λίπος κουβαλάει το άτομο.
Συγκεκριμένα, μελέτη που έχει δημοσιευτεί στο Journal of the National Cancer Institute διαπίστωσε ότι οι διαφορές στην κατανομή του λίπους -ιδιαίτερα μεταξύ του σπλαχνικού (βαθύ κοιλιακό) λίπους και του υποδόριου (κάτω από το δέρμα) λίπους- μπορεί να διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνων που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Αυτό το άρθρο περιγράφει τι ανέδειξε η μελέτη, πώς η κατανομή του λίπους επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου και τι σημαίνουν αυτά τα ευρήματα για την πρόληψη και την παρακολούθηση της υγείας.
Τι βρήκε η μελέτη σχετικά με την κατανομή του λίπους και τον κίνδυνο καρκίνου
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 400.000 συμμετέχοντες σε διάφορες μακροπρόθεσμες μελέτες, συνδέοντας διαφορετικά πρότυπα αποθήκευσης λίπους με τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου. Διαπίστωσαν ότι άτομα με υψηλότερο σπλαχνικό λίπος, ιδιαίτερα γύρω από την κοιλιά και τα εσωτερικά όργανα, είχαν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν διάφορους καρκίνους, ακόμη και όταν ο συνολικός δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) τους ήταν παρόμοιος με άλλους με χαμηλότερο σπλαχνικό λίπος.
Αυτό υποδηλώνει ότι η κατανομή του σωματικού λίπους, και όχι μόνο το συνολικό βάρος, θα μπορούσε να είναι ένας πιο ακριβής δείκτης κινδύνου για καρκίνο.
Καρκίνοι που σχετίζονται περισσότερο με την κεντρική αποθήκευση λίπους
- Καρκίνος του παχέος εντέρου
- Καρκίνος του παγκρέατος
- Καρκίνος του ήπατος
- Καρκίνος του ενδομητρίου
- Καρκίνος των νεφρών
- Καρκίνος του μαστού (ειδικά στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες)
Αυτοί οι καρκίνοι συχνά συνδέονται με χρόνια φλεγμονή και μεταβολικές διαταραχές, διεργασίες που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από το σπλαχνικό λίπος.
Γιατί το σπλαχνικό λίπος είναι πιο επικίνδυνο από το υποδόριο λίπος
Δεν δρουν όλα τα λίπη με τον ίδιο βιολογικό τρόπο. Το σπλαχνικό λίπος, που αποθηκεύεται βαθιά γύρω από τα εσωτερικά όργανα, είναι μεταβολικά ενεργό και απελευθερώνει φλεγμονώδη μόρια και ορμόνες που μπορούν να διαταράξουν την κανονική κυτταρική λειτουργία. Το υποδόριο λίπος, που βρίσκεται κάτω από το δέρμα, τείνει να είναι λιγότερο επιβλαβές.
Το σπλαχνικό λίπος συμβάλλει στον κίνδυνο καρκίνου μέσω διαφόρων μηχανισμών:
- Χρόνια φλεγμονή: Το σπλαχνικό λίπος εκκρίνει κυτοκίνες και φλεγμονώδεις πρωτεΐνες που προάγουν τη βλάβη του DNA.
- Αντίσταση στην ινσουλίνη: Παρεμβαίνει στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης, που μπορεί να τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη του όγκου.
- Ορμονικές αλλαγές: Ο αυξημένος λιπώδης ιστός αυξάνει τα επίπεδα οιστρογόνων, τα οποία μπορούν να διεγείρουν την ανάπτυξη ορμονοευαίσθητων καρκίνων, όπως ο καρκίνος του μαστού και του ενδομητρίου.
- Οξειδωτικό στρες: Το φλεγμονώδες περιβάλλον αυξάνει την παραγωγή ελεύθερων ριζών, καταστρέφοντας τα κύτταρα και το DNA με την πάροδο του χρόνου.
Αυτός ο συνδυασμός μεταβολικής και ορμονικής ανισορροπίας καθιστά το κοιλιακό λίπος ιδιαίτερα επιβλαβές για την μακροπρόθεσμη υγεία.
Επηρεάζει το σχήμα του σώματος τον κίνδυνο καρκίνου;
Ναι. Η μελέτη ενισχύει τη σημασία της σωματικής σύνθεσης έναντι των απλών μετρήσεων βάρους. Τα άτομα με σώμα σε σχήμα «μήλου» (περισσότερο κοιλιακό λίπος) αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους σε σύγκριση με εκείνα με σώμα σε σχήμα «αχλαδιού» (περισσότερο λίπος γύρω από τους γοφούς και τους μηρούς).
Οι παραδοσιακές μετρήσεις όπως ο ΔΜΣ δεν κάνουν διάκριση μεταξύ μυών, οστών και λίπους, ούτε μεταξύ σπλαχνικού και υποδόριου λίπους. Αντ' αυτού, οι ερευνητές συνιστούν την παρακολούθηση της περιφέρειας μέσης και της αναλογίας μέσης-γοφών ως καλύτερους δείκτες μεταβολικού κινδύνου και κινδύνου καρκίνου.
| Μέτρηση σώματος | Υγιές εύρος (γυναίκες) | Υγιές εύρος (άνδρες) | Τι υποδεικνύει |
| Περιφέρεια μέσης | < 80 cm | < 94 cm | Χαμηλό σπλαχνικό λίπος, χαμηλότερος μεταβολικός κίνδυνος |
| Αναλογία μέσης-γοφών | < 0,85 | < 0,90 | Ισορροπημένη κατανομή λίπους |
Πώς να μειώσετε το σπλαχνικό λίπος για να χαμηλώσετε τον κίνδυνο καρκίνου
Ενώ η γενετική καθορίζει εν μέρει την κατανομή του λίπους, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν σημαντικά το σπλαχνικό λίπος και τους σχετικούς κινδύνους.
Αποτελεσματικές στρατηγικές:
- Τακτική σωματική δραστηριότητα: Η αερόβια άσκηση (περπάτημα, ποδηλασία, κολύμβηση) και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης βοηθούν στην μείωση του κοιλιακού λίπους.
- Ισορροπημένη διατροφή: Εστίαση σε δημητριακά ολικής αλέσεως, άπαχες πρωτεΐνες, φρούτα, λαχανικά και υγιή λίπη, περιορίζοντας παράλληλα τα επεξεργασμένα σάκχαρα και τρόφιμα.
- Επαρκής ύπνος: Ο κακός ύπνος διαταράσσει τις ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη και την αποθήκευση λίπους.
- Διαχείριση του στρες: Το χρόνιο στρες αυξάνει την κορτιζόλη, μια ορμόνη που συνδέεται με τη συσσώρευση κοιλιακού λίπους.
- Τακτικές εξετάσεις υγείας: Ειδικά για άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή μεταβολικής νόσου.
Οι παρατεταμένες, ήπιες προσαρμογές του τρόπου ζωής είναι πιο αποτελεσματικές από τις βραχυπρόθεσμες και ακραίες δίαιτες απώλειας βάρους ως προς τη βελτίωση των μακροπρόθεσμων μεταβολικών και καρκινικών αποτελεσμάτων.
Συχνές Ερωτήσεις
Γίνεται να είμαι υπέρβαρος αλλά υγιής;
Σε κάποιο βαθμό, ναι. Άτομα με υψηλότερο υποδόριο αλλά χαμηλότερο σπλαχνικό λίπος μπορεί να έχουν καλύτερη μεταβολική υγεία. Ωστόσο, η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους παραμένει σημαντική για την πρόληψη άλλων ασθενειών.
Πώς μπορώ να μετρήσω το σπλαχνικό μου λίπος;
Μια απλή μέτρησης της περιφέρειας μέσης δίνει μια καλή εκτίμηση. Για ακριβή εκτίμηση, η ιατρική απεικόνιση -όπως η αξονική ή μαγνητική τομογραφία= μπορούν να αξιολογήσουν άμεσα το σπλαχνικό λίπος.
Μειώνει πάντα η απώλεια βάρους τον κίνδυνο καρκίνου;
Η απώλεια βάρους που στοχεύει στο σπλαχνικό λίπος είναι ιδιαίτερα προστατευτική. Μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και μια μείωση του σωματικού βάρους κατά 5-10% μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και να μειώσει τους δείκτες φλεγμονής που σχετίζονται με τον καρκίνο.
Οι άνδρες ή οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από τον κίνδυνο καρκίνου που σχετίζεται με το σπλαχνικό λίπος;
Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να συσσωρεύσουν σπλαχνικό λίπος, ενώ οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες βιώνουν μια παρόμοια μετατόπιση καθώς τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται, αυξάνοντας τον κίνδυνο αργότερα στη ζωή τους.
Μπορεί η άσκηση από μόνη της να αναδιανείμει το λίπος;
Η άσκηση, ιδιαίτερα η προπόνηση υψηλής έντασης ή αντίστασης, μπορεί να μειώσει το σπλαχνικό λίπος ακόμη και χωρίς σημαντική απώλεια βάρους, βελτιώνοντας τα μεταβολικά και φλεγμονώδη προφίλ.
Συμπέρασμα
Τα ευρήματα προσθέτουν ένα σημαντικό επίπεδο στην κατανόησή μας για την παχυσαρκία και τον καρκίνο: το πού αποθηκεύεται το λίπος μπορεί να είναι εξίσου κρίσιμο με το πόσο λίπος συγκρατεί το σώμα. Το σπλαχνικό λίπος γύρω από την κοιλιά είναι μεταβολικά ενεργό και συνδέεται έντονα με φλεγμονή και ορμονικές ανισορροπίες, που προάγουν την ανάπτυξη όγκων.
Η παρακολούθηση της περιφέρειας της μέσης, η τήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής και η τακτική σωματική δραστηριότητα παραμένουν βασικά βήματα για την μείωση του κοιλιακού λίπους και του κινδύνου καρκίνου, αποδεικνύοντας ότι η σύνθεση του σώματος -όχι μόνο το σωματικό βάρος- έχει σημασία για την μακροπρόθεσμη υγεία.
