Άνοια: Στο 13% των περιπτώσεων μπορεί να είναι μια θεραπεύσιμη πάθηση

Το εύρημα αμφισβητεί τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε την μνήμη και τα γνωστικά προβλήματα, προσφέροντας νέα ελπίδα σε χιλιάδες ασθενείς με λανθασμένη διάγνωση.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τα ευρήματα της μελέτης, τη σύνδεση μεταξύ της νόσου και της εγκεφαλικής λειτουργίας.

Μπορεί η κίρρωση να προκαλέσει πραγματικά συμπτώματα που μοιάζουν με άνοια;

Ναι, η κίρρωση του ήπατος μπορεί να προκαλέσει μια πάθηση γνωστή ως ηπατική εγκεφαλοπάθεια, η οποία μιμείται την άνοια αλλά είναι ιατρικά διακριτή και -το πιο σημαντικό- θεραπεύσιμη.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο The American Journal of Medicine, ανέλυσε ιατρικά αρχεία από περισσότερους από 175.000 ενήλικες στη βάση δεδομένων της Διοίκησης Υγείας Βετεράνων των ΗΠΑ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 1 στους 8 ασθενείς που είχαν χαρακτηριστεί ως πάσχοντες από άνοια εμφάνισε σημάδια συμβατά με ηπατική εγκεφαλοπάθεια: γνωστική εξασθένηση που προκαλείται από τη συσσώρευση τοξινών στο αίμα λόγω κακής ηπατικής λειτουργίας.

Πώς συμβαίνει:

• Το ήπαρ κανονικά φιλτράρει την αμμωνία και άλλα μεταβολικά απόβλητα από την κυκλοφορία του αίματος.
• Στην κίρρωση, αυτή η διαδικασία διακόπτεται, επιτρέποντας σε αυτές τις τοξίνες να συσσωρεύονται και να επηρεάζουν την εγκεφαλική δραστηριότητα.
• Τα συμπτώματα που προκύπτουν (σύγχυση, κενά μνήμης, επιβράδυνση της σκέψης και αλλαγές στην προσωπικότητα) μπορούν να εκληφθούν λανθασμένα ως πρώιμη άνοια.

Σε αντίθεση με τις πραγματικές νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, η ηπατική εγκεφαλοπάθεια μπορεί να βελτιωθεί δραματικά, όταν αντιμετωπιστεί το υποκείμενο ηπατικό πρόβλημα.

Τι αποκάλυψε η μελέτη για την εσφαλμένη διάγνωση;

Η ομάδα υγείας του πανεπιστημίου Virginia Commonwealth (VCU) που ηγήθηκε της μελέτης διαπίστωσε ότι το 13% των διαγνώσεων άνοιας θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να προέρχονται από ηπατική νόσο, υποδηλώνοντας ότι χιλιάδες άνθρωποι μπορεί να λαμβάνουν λανθασμένες διαγνώσεις και να μην υποβάλλονται σε (σωστή) θεραπεία.

Ο επικεφαλής συγγραφέας, δρ. Jasmohan Bajaj, σημείωσε ότι αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν μια «επείγουσα ανάγκη για τακτικό έλεγχο του ήπατος» μεταξύ των ηλικιωμένων ενηλίκων, οι οποίοι εμφανίζουν ανεξήγητη γνωστική εξασθένηση. Η έγκαιρη αναγνώριση θα μπορούσε να επιτρέψει στους γιατρούς να χρησιμοποιούν φάρμακα και αλλαγές στη διατροφή, που αντιστρέφουν τα συμπτώματα και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.

Το βασικό συμπέρασμα: Πολλοί ασθενείς, που έχουν χαρακτηριστεί ως πάσχοντες από άνοια, δεν υποβάλλονται ποτέ σε ηπατικές εξετάσεις, παρά το γεγονός ότι εμφανίζουν μεταβολικούς δείκτες ή ιστορικό σχετιζόμενης με το αλκοόλ ή λιπώδους ηπατικής νόσου.

Πώς να διακρίνετε τη διαφορά μεταξύ άνοιας και γνωστικής εξασθένησης που σχετίζεται με το ήπαρ

Ενώ και οι δύο παθήσεις επηρεάζουν την μνήμη και τη συλλογιστική, υπάρχουν σημαντικές κλινικές διαφορές που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι γιατροί για να τις διακρίνουν.

Γιατί η λανθασμένη διάγνωση έχει σημασία για τους ασθενείς

Η λανθασμένη διάγνωση της ηπατικής εγκεφαλοπάθειας ως άνοιας μπορεί να οδηγήσει σε περιττή συναισθηματική δυσφορία και χαμένες ευκαιρίες για ανάρρωση. Επηρεάζει επίσης τον τρόπο διαχείρισης των ασθενών: η φροντίδα της άνοιας επικεντρώνεται στην προσαρμογή, ενώ η ηπατική εγκεφαλοπάθεια απαιτεί στοχευμένη ιατρική θεραπεία.

Επιπλέον, ο εντοπισμός της πραγματικής αιτίας μπορεί να αποκαλύψει υποκείμενη ηπατική νόσο, όπως η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) ή η ηπατίτιδα, η οποία μπορεί να απαιτεί μακροχρόνια παρακολούθηση και θεραπεία.

Οι συγγραφείς της μελέτης τόνισαν ότι απλές εξετάσεις αίματος που μετρούν την λειτουργία του ήπατος θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποφυγή αυτής της δαπανηρής σύγχυσης και στη βελτίωση των αποτελεσμάτων σε ολόκληρο τον ηλικιωμένο πληθυσμό.

Πώς μπορούν οι γιατροί και οι ασθενείς να αποτρέψουν τη λανθασμένη διάγνωση;

Οι ειδικοί συνιστούν μια πιο ολοκληρωμένη διαγνωστική προσέγγιση κάθε φορά που εμφανίζεται γνωστική εξασθένηση χωρίς σαφή νευρολογική εξήγηση.

Τα βήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν:

• Έλεγχο ηπατικών ενζύμων και επιπέδων αμμωνίας σε ηλικιωμένους ενήλικες με σύγχυση ή απώλεια μνήμης.
• Έλεγχο για χρήση αλκοόλ, παχυσαρκία ή μεταβολικό σύνδρομο, τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο κίρρωσης.
• Συνεργατική φροντίδα μεταξύ νευρολόγων, ηπατολόγων και γιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
• Παρακολούθηση για αλλαγές στον ύπνο, τρέμουλο ή αντίστροφους κύκλους ημέρας-νύχτας, που είναι πιο τυπικά συμπτώματα για την ηπατική εγκεφαλοπάθεια παρά για την άνοια.

Η έγκαιρη αναγνώριση μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματική θεραπεία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς ανακτούν τη γνωστική λειτουργία εντός εβδομάδων μετά την αντιμετώπιση της ηπατικής διαταραχής.

Συχνές Ερωτήσεις

Πόσο συχνή είναι η ηπατική εγκεφαλοπάθεια σε άτομα με ηπατική νόσο;

Έως και 40% των ατόμων με προχωρημένη κίρρωση μπορεί να εμφανίσουν κάποιο βαθμό ηπατικής εγκεφαλοπάθειας κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Μπορεί η θεραπεία της ηπατικής νόσου να αντιστρέψει τα γνωστικά συμπτώματα;

Ναι. Όταν τα επίπεδα αμμωνίας και η ηπατική φλεγμονή αντιμετωπίζονται, οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν σημαντική βελτίωση ή πλήρη αντιστροφή της σύγχυσης και των προβλημάτων μνήμης.

Ποιες εξετάσεις βοηθούν στη διάκριση της άνοιας από την ηπατική επιδείνωση;

Οι εξετάσεις αίματος για αμμωνία, χολερυθρίνη και ηπατικά ένζυμα, μαζί με την απεικόνιση του εγκεφάλου και τη νευρογνωστική αξιολόγηση, μπορούν να βοηθήσουν στην αποσαφήνιση της αιτίας.

Είναι η σχετισόμενη με το αλκοόλ ηπατική νόσος η μόνη αιτία ηπατικής εγκεφαλοπάθειας;

Όχι. Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, οι λοιμώξεις από ηπατίτιδα και ορισμένα φάρμακα μπορούν επίσης να επηρεάσουν την αποτοξίνωση του ήπατος και να προκαλέσουν συμπτώματα.

Τι πρέπει να κάνουν οι οικογένειες εάν υποψιάζονται λανθασμένη διάγνωση;

Θα πρέπει να ζητήσουν μια ολοκληρωμένη μεταβολική και ηπατική αξιολόγηση, ειδικά εάν η γνωστική επιδείνωση εμφανίστηκε ξαφνικά ή/και η σοβαρότητά της κυμαίνεται.

Συμπέρασμα

Ορισμένες μορφές «άνοιας» δεν είναι τελικά άνοια, αλλά μια αναστρέψιμη επιπλοκή της ηπατικής νόσου. Η αναγνώριση της ηπατικής εγκεφαλοπάθειας ως -θεραπεύσιμης- αιτίας γνωστικής εξασθένησης θα μπορούσε να γλιτώσει πολλούς ασθενείς από χρόνια σύγχυσης και περιττής παρακμής.

Πηγές:
vcuhealth.org
sciencealert.com
healthline.com
mayoclinic.org