Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου του Παγκρέατος: Στο επίκεντρο η αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων

Όσον αφορά τον καρκίνο του παγκρέατος, η ευαισθητοποίηση έχει πραγματικά μεγάλη σημασία, επειδή τα πρώιμα συμπτώματα είναι ανεπαίσθητα, η διάγνωση είναι συχνά καθυστερημένη και τα ποσοστά επιβίωσης παραμένουν δυστυχώς χαμηλά.

Γιατί η ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο του παγκρέατος έχει σημασία

Παγκόσμια κλίμακα: Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2021, υπήρξαν περίπου 508.532 νέες περιπτώσεις καρκίνου του παγκρέατος και περίπου 505.752 θάνατοι από την ασθένεια, καθιστώντας την μία από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας που σχετίζεται με τον καρκίνο παγκοσμίως.

Ευρώπη: Στις 27 χώρες της ΕΕ, ο καρκίνος του παγκρέατος αντιπροσώπευε περίπου το 3,5% όλων των νέων διαγνώσεων καρκίνου και προκάλεσε το 7,1% όλων των θανάτων από καρκίνο το 2020, κατατάσσοντάς τον ως την 4η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο.

Ελλάδα: Εθνικά δεδομένα δείχνουν ότι το 2022, ο καρκίνος του παγκρέατος από μόνος του αποτελούσε το 3,7% όλων των νεοδιαγνωσμένων καρκίνων στις γυναίκες και συγκαταλέγεται σταθερά στις 5 κορυφαίες αιτίες θανάτου από καρκίνο.

Αυτοί οι αριθμοί υπογραμμίζουν ότι ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι σπάνιος ή ασήμαντος, αλλά πολύ θανατηφόρος, αυξάνεται διαρκώς και απαιτεί μεγαλύτερη δημόσια, κλινική και πολιτική προσοχή.

Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος;

Ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στο πάγκρεας, του οργάνου που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και είναι υπεύθυνο για την πέψη και τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν αδενοκαρκίνωμα του παγκρέατος (PDAC), γνωστό για επιθετική συμπεριφορά, πρώιμη εξάπλωση και κακή ανταπόκριση στη θεραπεία. Το πάγκρεας λειτουργεί σε δύο κύριους ρόλους:

1. Εξωκρινής λειτουργία: Παράγει ένζυμα για την πέψη
2. Ενδοκρινής λειτουργία: Παράγει ορμόνες όπως ινσουλίνη και γλυκαγόνη

Όταν αναπτύσσεται καρκίνος, επηρεάζει συχνά τους εξωκρινείς ιστούς. Επειδή τα πρώιμα συμπτώματα είναι ήπια, η διάγνωση γίνεται συχνά σε προχωρημένο στάδιο.

Καρκίνος παγκρέατος: Αναγνώριση συμπτωμάτων

Ένας λόγος για την κακή πρόγνωση στον καρκίνο του παγκρέατος είναι η καθυστερημένη ανίχνευση. Για την Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου του Παγκρέατος, το βασικό μήνυμα είναι σαφές: γνωρίστε τα προειδοποιητικά σημάδια. Μερικά βασικά συμπτώματα είναι:

• Επίμονος πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα ή στην πλάτη
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους ή απώλεια όρεξης
• Νεοεμφανιζόμενος διαβήτης ή επιδείνωση του ελέγχου του υπάρχοντος διαβήτη
• Ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών), ωχρά κόπρανα ή σκούρα ούρα
• Επίμονη δυσπεψία, ναυτία ή φούσκωμα
• Κόπωση και ανεξήγητη θρόμβωση αίματος

Αυτά τα συμπτώματα δεν εγγυώνται καρκίνο του παγκρέατος, αλλά όταν εμφανίζονται (ειδικά σε συνδυασμό ή επίμονα) χρήζουν άμεσων εξετάσεων.

Παράγοντες κινδύνου και γιατί μερικοί παραβλέπονται

Η κατανόηση των παραγόντων κινδύνου βοηθά στην ευαισθητοποίηση.

• Κάπνισμα: Ένας από τους ισχυρότερους τροποποιήσιμους κινδύνους
• Παχυσαρκία και σωματική αδράνεια
• Χρόνια παγκρεατίτιδα ή ορισμένες κληρονομικές παθήσεις
• Ηλικία: Ο κίνδυνος αυξάνεται μετά την ηλικία των 60 ετών
• Νεοεμφανιζόμενος διαβήτης ή αιφνίδια επιδείνωση του διαβήτη
• Οικογενειακό ιστορικό ή ορισμένα γενετικά σύνδρομα

Επειδή ορισμένοι παράγοντες κινδύνου (όπως το κάπνισμα) είναι γνωστοί, άλλοι (όπως ο νέος διαβήτης ή τα οικογενειακά σύνδρομα) μπορεί να παραβλεφθούν. Η ευαισθητοποίηση του κοινού και η επαγρύπνηση των γιατρών είναι απαραίτητες.

Γιατί η πρόοδος είναι αργή — Τι στοχεύει να αλλάξει η Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος

Παρά την πρόοδο σε άλλους καρκίνους (μαστού, προστάτη, παχέος εντέρου), η πρόοδος στον καρκίνο του παγκρέατος υστερεί. Οι βασικές δυσκολίες είναι:

• Έλλειψη έγκαιρων εξετάσεων προληπτικού ελέγχου για τον γενικό πληθυσμό
• Βιολογία του καρκίνου: Πρώιμη εξάπλωση και αντίσταση στη θεραπεία
• Καθυστερημένη διάγνωση μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων
• Μικρότερη προσοχή του κοινού και χαμηλότερη χρηματοδότηση από άλλους καρκίνους

Στην Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος, οι στόχοι είναι σαφείς:

• Αύξηση της αναγνώρισης των συμπτωμάτων και των παραγόντων κινδύνου
• Ενθάρρυνση για άμεση παραπομπή με στόχο την έγκαιρη διάγνωση
• Υποστήριξη για περισσότερη έρευνα, εργαλεία έγκαιρης ανίχνευσης και καλύτερες θεραπείες
• Μείωση του στιγματισμού και της απαισιοδοξίας γύρω από τη διάγνωση

Κάνοντας τον καρκίνο του παγκρέατος πιο “ορατό”, η εκστρατεία ενδυναμώνει τους ασθενείς, τις οικογένειες και τους κλινικούς γιατρούς.

Τι μπορούμε να κάνουμε ατομικά και συλλογικά

Για τον καθένα από εμάς

• Να είστε σε εγρήγορση για τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω, ειδικά εάν έχετε παράγοντες κινδύνου
• Ρωτήστε τον γιατρό σας για αλλαγές στην πέψη, πόνο σε κοιλιά/ μέση, νέο διαβήτη
• Τηρήστε έναν υγιεινό τρόπο ζωής με αποχή από το κάπνισμα, υγιές βάρος και τακτική σωματική δραστηριότητα
• Μην αγνοείτε τα επίμονα πεπτικά προβλήματα ή την ανεξήγητη απώλεια βάρους

Για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης

• Προωθήστε την έγκαιρη πρόσβαση σε εξειδικευμένη αξιολόγηση για άτομα υψηλού κινδύνου
• Υποστηρίξτε την έρευνα για βιοδείκτες, απεικονιστικές μεθόδους και μεθόδους έγκαιρης ανίχνευσης
• Ενθαρρύνετε τη διεπιστημονική φροντίδα για τους ασθενείς μόλις διαγνωστούν
• Βελτιώστε τις προσπάθειες συλλογής δεδομένων και καταγραφής για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων και της προόδου

Συχνές Ερωτήσεις

Ο καρκίνος του παγκρέατος επηρεάζει μόνο τους καπνιστές;

Όχι. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο, αλλά πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται σε μη καπνιστές, ειδικά όταν συνυπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου.

Μπορεί ο καρκίνος του παγκρέατος να θεραπευτεί εάν διαγνωστεί έγκαιρα;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ναι. Αν διαγνωστεί σε πολύ πρώιμο στάδιο, η χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία μπορεί να προσφέρει μακροπρόθεσμη επιβίωση. Αλλά η έγκαιρη ανίχνευση παραμένει σπάνια.

Υπάρχει τεστ προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του παγκρέατος;

Όχι ακόμη για τον γενικό πληθυσμό. Η σχετική έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη.

Γιατί το ποσοστό επιβίωσης είναι τόσο χαμηλό;

Επειδή οι περισσότερες διαγνώσεις γίνονται σε προχωρημένο στάδιο, ο όγκος εξαπλώνεται νωρίς, τα συμπτώματα είναι ασαφή και οι αποτελεσματικές θεραπείες είναι περιορισμένες σε σύγκριση με άλλους καρκίνους.

Συμπέρασμα

Η Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου του Παγκρέατος 2025 είναι κάτι περισσότερο από μια ημερομηνία: είναι μια έκκληση σε δράση. Ο καρκίνος του παγκρέατος παραμένει μια από τις πιο θανατηφόρες κακοήθειες παγκοσμίως. Αλλά με ενημέρωση σχετικά με τα συμπτώματα, τους παράγοντες κινδύνου και τον επείγοντα χαρακτήρα της έγκαιρης παραπομπής, έχουμε μια πραγματική ευκαιρία να αλλάξουμε τα αποτελέσματα.

Γίνετε κάποιος που δεν αφήνει κανένα σύμπτωμα χωρίς να το συζητήσει. Μιλήστε στον γιατρό σας όταν προκύπτουν πεπτικά προβλήματα, νέος διαβήτης ή ανεξήγητα συμπτώματα. Ενθαρρύνετε τα συστήματα υγείας να δώσουν προτεραιότητα στην έγκαιρη ανίχνευση και να υποστηρίξουν τους ασθενείς που στέκονται με παρρησία στη διάγνωση και τη θεραπεία.

Όσον αφορά τον καρκίνο του παγκρέατος, η γνώση δεν απλώς δύναμη: μπορεί να σώσει ζωές.

Πηγές:
digestivecancers.eu
researchgate.net
worldpancreaticcancercoalition.org
pancreaticcancer.org.uk
wcrf.org