ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Παχυσαρκία: Βρήκαν τον βασικό “ένοχο” - Τι ανακαλύφθηκε για την φρουκτόζη

Μιχάλης Θερμόπουλος

Οι ειδικοί στη διατροφή έχουν αναγνωρίσει εδώ και πολλά χρόνια ότι μια πλούσια σε λίπη και ζάχαρη διατροφή μπορεί να είναι η βασική αιτία της παχυσαρκίας.

Παχυσαρκία: Βρήκαν τον βασικό “ένοχο” - Τι ανακαλύφθηκε για την φρουκτόζη
Bigstock

Αλλά οι θεωρίες δίνουν και παίρνουν για το ποιος ακριβώς είναι ο κύριος “ένοχος”: είναι η κατανάλωση πάρα πολλών θερμίδων; Είναι συγκεκριμένες τροφές, όπως υδατάνθρακες ή τα λίπη;

Αυτό οδήγησε σε κάποιες οδηγίες για μείωση της ζάχαρης, άλλες για μείωση των υδατανθράκων, ενώ άλλες επικεντρώνονται στην μείωση των τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.

Τώρα, μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Obesity, υποδηλώνει ότι αυτές οι θεωρίες δεν είναι ασύμβατες μεταξύ τους και ότι μπορούν όλες να “συμφωνήσουν” γύρω από έναν και μόνο αληθινό “ένοχο”: τη φρουκτόζη!

Πώς η φρουκτόζη ευθύνεται στον μέγιστο βαθμό για την παχυσαρκία

Σύμφωνα με τον δρ. Richard Johnson, ερευνητή του University of Colorado Anschutz Medical Campus, και τους συναδέλφους του, το πρωταρχικό πρόβλημα στην παχυσαρκία είναι η φρουκτόζη, η οποία υπάρχει στην επιτραπέζια ζάχαρη και στο σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Η φρουκτόζη μπορεί επίσης να παραχθεί στον οργανισμό από υδατάνθρακες (ιδιαίτερα από τη γλυκόζη). Όταν η φρουκτόζη μεταβολίζεται, μειώνει τη διαθέσιμη ενέργεια στο σώμα (γνωστή ως ATP ή τριφωσφορική αδενοσίνη) κάτι που μας προκαλεί πείνα.

Αυτό που ο δρ. Johnson αποκαλεί “υπόθεση επιβίωσης φρουκτόζης” συγκεντρώνει ως θεωρία τις περισσότερες από τις υπάρχουσες διατροφικές υποθέσεις για τα αίτια της παχυσαρκίας, συμπεριλαμβανομένων των δύο που ήταν πιο ασυμβίβαστες μεταξύ τους:

  • τη θεωρία του ενεργειακού ισοζυγίου, η οποία προτείνει ότι η υπερβολική ποσότητα φαγητού (και κυρίως το λίπος) οδηγεί στην παχυσαρκία, και
  • το μοντέλο υδατάνθρακα-ινσουλίνης, που βάζει τους υδατάνθρακες στο επίκεντρο της αύξησης βάρους

“Ουσιαστικά, αυτές οι θεωρίες, που βάζουν μεταβολικούς και διατροφικούς παράγοντες στο επίκεντρο της επιδημίας της παχυσαρκίας, είναι όλες κομμάτια ενός παζλ που ολοκληρώνεται με το πιο βασικό κομμάτι: τη φρουκτόζη. Η φρουκτόζη είναι εκείνη που ενεργοποιεί τον μεταβολισμό μας για να μπει σε λειτουργία χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας και να χάσουμε τον έλεγχο της όρεξής μας. Τότε αναζητούμε λιπαρά τρόφιμα που γίνονται η κύρια πηγή θερμίδων και οδηγούν μοιραία στην αύξηση του βάρους”, λέει ο δρ. Johnson.

Για να ενοποιήσει αυτές τις θεωρίες συγκεκριμένα, ο δρ. Johnson λέει ότι μπορούμε να δούμε ως παράδειγμα τα ζώα που βρίσκονται σε χειμερία νάρκη. Όταν πεινάμε και έχουμε χαμηλή ενεργή ενέργεια, μπαίνουμε σε λειτουργία επιβίωσης. Τα ζώα γνωρίζουν ότι αναζητούν τροφή όταν τα επίπεδα ενέργειας αρχίζουν να πέφτουν. Είναι ο λόγος που οι αρκούδες τρώνε φρούτα για να προετοιμαστούν για τον χειμώνα. Τα φρούτα είναι τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και η φρουκτόζη καταπνίγει σημαντικά την διαθέσιμη ενέργεια. Το λίπος λειτουργεί ως αποθηκευμένη ενέργεια, αλλά η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη εμποδίζει την αντικατάσταση της διαθέσιμης ενέργειας από αυτό το αποθηκευμένο λίπος. Έτσι μένει χαμηλά η διαθέσιμη ενέργεια, καθώς η αρκούδα προετοιμάζεται για έναν μακρύ χειμωνιάτικο ύπνο.

“Αυτή η θεωρία βλέπει την παχυσαρκία ως μια κατάσταση χαμηλής ενέργειας. Ο προσδιορισμός της φρουκτόζης ως ο αγωγός που ανακατευθύνει την ενεργή αντικατάσταση ενέργειας στην αποθήκευση λίπους δείχνει ότι η φρουκτόζη είναι εκείνη που οδηγεί την ενεργειακή ανισορροπία. Αυτό ενοποιεί τις επιμέρους θεωρίες για την αιτία της παχυσαρκίας”, λέει ο δρ. Johnson.

Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα για την πλήρη επικύρωση αυτής της ενοποιητικής υπόθεσης, πρόκειται για ένα ελπιδοφόρο πρώτο βήμα προς τον εντοπισμό πιο στοχευμένων προληπτικών δράσεων ενάντια στην παχυσαρκία και τη σχετική διαχείριση της μεταβολικής ανισορροπίας.