Σταματήστε να εγκαταλείπετε τον εαυτό σας: 10 συνήθειες που πρέπει να παύσετε τώρα

Πολλοί πασχίζουν με χαμηλή αυτοεκτίμηση, εργασιακή εξουθένωση ή συναισθηματική εξάντληση χωρίς να συνειδητοποιούν ότι οι καθημερινές συνήθειες -από την εμμονική ευχαρίστηση των άλλων έως την τοξική αυτοκριτική- μπορούν να διαβρώσουν αθόρυβα την ψυχική ευεξία.

Οι ψυχολόγοι τονίζουν ότι η αναγνώριση αυτών των συμπεριφορών είναι το πρώτο βήμα προς την αποκατάσταση της συναισθηματικής ισορροπίας και της αυτοπεποίθησης.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τις πιο συνηθισμένες συνήθειες αυτο-σαμποτάζ, που βλάπτουν την ψυχική υγεία και τι προτείνουν οι ειδικοί ώστε να τις αντιστρέψετε για διαρκή αυτοεκτίμηση και συναισθηματική σταθερότητα.

Ποια είναι τα σημάδια ότι εσείς οι ίδιοι υπονομεύετε την ψυχική σας υγεία;

Όταν οι άνθρωποι αγνοούν επανειλημμένα τις δικές τους ανάγκες, φιμώνουν τα συναισθήματά τους ή βασίζονται στην εξωτερική επιβεβαίωση, αρχίζουν να βιώνουν μια βαθιά αίσθηση αποσύνδεσης από τον εαυτό τους και τους άλλους. Οι ψυχολόγοι το περιγράφουν αυτό ως μια μορφή αυτοεγκατάλειψης, ένα μοτίβο παραμέλησης της εσωτερικής σας φωνής υπέρ της συμμόρφωσης, της τελειομανίας ή της αποφυγής.

Η αναγνώριση αυτών των μοτίβων είναι κρίσιμη, επειδή συχνά οδηγούν σε:

• Χρόνιο στρες ή άγχος
• Συναισθηματικό μούδιασμα ή κενό
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση και ενοχές
• Δυσκολία στον καθορισμό ορίων
• Εξουθένωση και ένταση στη σχέση

Η επίγνωση αυτών των συμπεριφορών καθιστά δυνατή την επανασύνδεση με τις συναισθηματικές σας ανάγκες και την αποκατάσταση μιας υγιούς αίσθησης αυτοεκτίμησης.

1. Πασχίζετε να ευχαριστήσετε τους άλλους εις βάρος των δικών σας αναγκών (people-pleasing)

Λέγοντας ναι σε όλα -ακόμα και όταν είστε εξαντλημένοι- σηματοδοτεί στο μυαλό σας ότι η δική σας άνεση δεν έχει σημασία. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η συμπεριφορά διδάσκει στον εγκέφαλό σας ότι η έγκριση από τους άλλους είναι πιο πολύτιμη από τον αυτοσεβασμό.

Πώς να το αντιστρέψετε: Ξεκινήστε με μικρά «όχι». Εξασκηθείτε στο να κάνετε παύσεις πριν συμφωνήσετε σε κάτι και να αναρωτηθείτε: Θα υποστηρίξει αυτή η απόφαση την ενέργεια και την ηρεμία μου;

2. Αγνόηση της συναισθηματικής σας κατάστασης

Η καταστολή των συναισθημάτων μπορεί να φαίνεται σαν ένας μηχανισμός επιβίωσης, αλλά η συναισθηματική αποφυγή παγιδεύει το άγχος στο σώμα και το μυαλό. Τα μη αναγνωρισμένα συναισθήματα επανεμφανίζονται ως άγχος, ευερεθιστότητα ή ακόμα και σωματική ένταση.

Πώς να το αντιστρέψετε: Αφιερώστε λίγα λεπτά καθημερινά για να ελέγχετε τα συναισθήματά σας: αναφέρετε φωναχτά τι νιώθετε και γιατί. Ακόμα και η γραφή σε ένα ημερολόγιο ή η συζήτηση με έναν έμπιστο φίλο μπορεί να βοηθήσει στην ομαλοποίηση της έκφρασής σας.

3. Υπερβολική εργασία για να αποδείξετε την αξία σας

Η κουλτούρα της παραγωγικότητας συχνά μας πείθει ότι η ξεκούραση ισοδυναμεί με τεμπελιά. Ωστόσο, η χρόνια υπερκόπωση οδηγεί σε συναισθηματική εξάντληση, κόπωση και αισθήματα ανεπάρκειας.

Πώς να το αντιστρέψετε: Επαναπροσδιορίστε την επιτυχία ως βιωσιμότητα, όχι ως εξάντληση. Ενσωματώστε σύντομες παύσεις καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και προγραμματίστε μη διαπραγματεύσιμο χρόνο ανάπαυσης: ο εγκέφαλός σας χρειάζεται ανάκαμψη για να λειτουργήσει καλά.

4. Διαρκής αυτοκριτική

Η αρνητική αυτοδιάθεση ενεργοποιεί τις οδούς στρες στον εγκέφαλο, ενισχύοντας την ντροπή και την ανασφάλεια. Οι ψυχολόγοι συνδέουν αυτό με τον εσωτερικό κριτή, μια φωνή που σχηματίζεται μέσα από πρώιμες εμπειρίες κρίσης ή απόρριψης.

Πώς να το αντιστρέψετε: Αμφισβητήστε τον εσωτερικό σας κριτή. Όταν σκέφτεστε, «Δεν είμαι αρκετά καλός», συνεχίστε με, «Σύμφωνα με ποιον;». Η εξάσκηση της αυτοσυμπόνιας επανασυνδέει τις νευρωνικές σας οδούς προς τη συναισθηματική ασφάλεια.

5. Αγνόηση των σωματικών σας αναγκών

Η ψυχική και η σωματική υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Η παράλειψη γευμάτων, η απώλεια ύπνου ή η παραμέληση της κίνησης μειώνει τα επίπεδα ενέργειας και ενισχύει το άγχος ή τα συμπτώματα κατάθλιψης.

Πώς να το αντιστρέψετε: Δημιουργήστε μια ρουτίνα νου-σώματος: τρώτε ισορροπημένα γεύματα, ενυδατώνεστε τακτικά, κοιμάστε σε σταθερές ώρες και κινείτε το σώμα σας καθημερινά, ακόμη και για 15 λεπτά. Το νευρικό σας σύστημα εξαρτάται από τη σωματική σταθερότητα.

6. Αναζήτηση επικύρωσης από τρίτους

Η εξάρτηση από τον έπαινο των άλλων για την δική σας αυτοεκτίμηση μπορεί να δημιουργήσει συναισθηματική εξάρτηση. Όταν η επικύρωση γίνεται εξωτερική, η αυτοεκτίμηση κυμαίνεται ανάλογα με τις απόψεις των άλλων: αυτό είναι ένα εύθραυστο θεμέλιο για την ψυχική υγεία.

Πώς να το αντιστρέψετε: Ξεκινήστε να επικυρώνετε τον εαυτό σας μέσω της αυτοεπιβεβαίωσης. Αντί να ρωτάτε: «Τα πήγα αρκετά καλά;», ρωτήστε: «Είμαι περήφανος για την προσπάθειά μου;» Αυτό χτίζει εσωτερική επικύρωση, σήμα κατατεθέν συναισθηματικής ωριμότητας.

7. Αποφυγή δύσκολων συζητήσεων

Η αποφυγή μπορεί να σας φαίνεται πιο ασφαλής, αλλά επιτρέπει στην ανεπίλυτη ένταση να εξελιχθεί σε δυσαρέσκεια, ενοχή ή ντροπή. Η επικοινωνία -ακόμη και άβολη- είναι ακρογωνιαίος λίθος της ψυχολογικής υγείας.

Πώς να το αντιστρέψετε: Υιοθετήστε δυναμική επικοινωνία: εκφράστε τα συναισθήματά σας ήρεμα, χρησιμοποιήστε δηλώσεις «εγώ» και επικεντρωθείτε σε κοινές λύσεις αντί για την επίρριψη ευθυνών.

8. Παραμέληση της ξεκούρασης και του παιχνιδιού

Η συνεχής απασχόληση καταστέλλει τη χαρά και τον αυθορμητισμό, και τα δύο απαραίτητα για τη συναισθηματική ανθεκτικότητα. Χωρίς ελεύθερο χρόνο, ο εγκέφαλος παραμένει σε κατάσταση υψηλής εγρήγορσης, ανίκανος να επεξεργαστεί το άγχος.

Πώς να το αντιστρέψετε: Προγραμματίστε την ξεκούραση τόσο σκόπιμα όσο και την εργασία σας. Επιδιώξτε δραστηριότητες που αναπληρώνουν τη χαρά, όπως ο χρόνος στη φύση, η τέχνη ή το γέλιο. Αυτές επαναφέρουν το νευρικό σας σύστημα και ενισχύουν τα επίπεδα σεροτονίνης.

9. Συγκρίνοντας τον εαυτό σας με τους άλλους

Η κοινωνική σύγκριση πυροδοτεί φθόνο, ανεπάρκεια και αποσύνδεση: συναισθήματα που συνδέονται με μειωμένη ικανοποίηση από τη ζωή και αυξημένο άγχος.

Πώς να το αντιστρέψετε: Περιορίστε την έκθεση σε συγκριτικά ερεθίσματα, ειδικά στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Εξασκηθείτε στην καταγραφή ευγνωμοσύνης για να επικεντρωθείτε στην προσωπική ανάπτυξη και όχι στις αντιληπτές σας αδυναμίες.

10. Αγνοώντας τη διαίσθησή σας

Όταν παρακάμπτετε συνεχώς τα ένστικτά σας στον βωμό της αποδοχής ή του φόβου αποτυχίας, τότε η αυτοπεποίθησή σας αποδυναμώνεται. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η αποσύνδεση οδηγεί σε σύγχυση, αναποφασιστικότητα και συναισθηματική αστάθεια.

Πώς να το αντιστρέψετε: Ανακτήστε την εμπιστοσύνη στη διαίσθησή σας, ενεργώντας με μικρές εσωτερικές ωθήσεις: ακόμη και απλές, όπως μια βόλτα όταν αισθάνεστε ανήσυχοι. Αυτό ενισχύει την ικανότητά σας να αυτορρυθμίζεστε και να κάνετε ευθυγραμμισμένες επιλογές.

Συχνές Ερωτήσεις

Πώς μπορώ να ξέρω αν εγκαταλείπω τον εαυτό μου συναισθηματικά;

Αν συχνά αγνοείτε τις ανάγκες σας, αισθάνεστε συναισθηματικά εξαντλημένοι ή ζείτε για να ευχαριστείτε τους άλλους, μπορεί να αποσυνδέεστε από τον αυθεντικό σας εαυτό, ένα βασικό σημάδι συναισθηματικής αυτοεγκατάλειψης.

Μπορούν οι καθημερινές συνήθειες να επηρεάσουν όντως τόσο πολύ την ψυχική υγεία;

Ναι. Τα επαναλαμβανόμενα πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς διαμορφώνουν νευρικές οδούς. Με την πάροδο του χρόνου, η αρνητική αυτοδιάθεση ή το χρόνιο στρες μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός σας ρυθμίζει τη διάθεση και τις ορμόνες του στρες.

Ποιο είναι το πρώτο βήμα για την αντιστροφή αυτών των προτύπων;

Επίγνωση. Μόλις αναγνωρίσετε τις συνήθειες του αυτό-σαμποτάζ, μπορείτε να αρχίσετε να τις αντικαθιστάτε με αυτό-υποστηρικτικές συμπεριφορές, όπως ο καθορισμός ορίων, η ξεκούραση και ο ενσυνείδητος αναστοχασμός.

Πώς βελτιώνει η αυτοσυμπόνια την ψυχική υγεία;

Η αυτοσυμπόνια μειώνει την κορτιζόλη (την ορμόνη του στρες) και ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την ασφάλεια και την ενσυναίσθηση, οδηγώντας σε βελτιωμένη συναισθηματική ρύθμιση και ανθεκτικότητα.

Πότε πρέπει να ζητήσω επαγγελματική βοήθεια;

Εάν τα ζητήματα αυτοεκτίμησης προκαλούν επίμονη θλίψη, άγχος ή δυσκολία στη λειτουργία, η συζήτηση με ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε βαθύτερες αιτίες και να δημιουργήσετε πιο υγιή εργαλεία αντιμετώπισης.

Συμπέρασμα

Η προστασία της ψυχικής σας υγείας ξεκινά με τον τρόπο που αντιμετωπίζετε τον εαυτό σας κάθε μέρα. Το να σπάσετε τον κύκλο της αυτοεγκατάλειψης σημαίνει να μάθετε να ακούτε, να φροντίζετε και να σέβεστε τις συναισθηματικές και σωματικές σας ανάγκες, ακόμα και όταν η ζωή φαίνεται απαιτητική.

Αντικαθιστώντας την αυτοκριτική με συμπόνια, την ενασχόληση με ξεκούραση και τη σύγκριση με ευγνωμοσύνη, μπορείτε να ξαναχτίσετε την αυτοεκτίμηση και τη συναισθηματική ισορροπία από μέσα προς τα έξω. Η αληθινή ευεξία δεν ξεκινά με την εξωτερική επιβεβαίωση, αλλά με την απλή απόφαση να σταματήσετε να εγκαταλείπετε τον εαυτό σας.

Πηγές:
psychologytoday.com
healthline.com
mayoclinic.org
verywellmind.com
psychcentral.com