Κατάθλιψη: Γελάνε όλοι οι ασθενείς με νέο φάρμακο. Κυριολεκτικά

Η έρευνα, με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, δημοσιεύτηκε στο eBioMedicine (The Lancet), δείχνουν ότι η ελεγχόμενη, χαμηλής δόσης θεραπευτική εισπνοή υποξειδίου του αζώτου μπορεί να μειώσει σημαντικά τα καταθλιπτικά συμπτώματα μέσα σε λίγες ώρες.

Τι έδειξε η νέα έρευνα για το αέριο γέλιου και την κατάθλιψη

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια μόνο συνεδρία χαμηλής δόσης εισπνοής υποξειδίου του αζώτου οδήγησε σε ταχεία μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, συχνά μέσα σε λίγες ώρες, και τα οφέλη διήρκεσαν για ημέρες σε πολλούς συμμετέχοντες. Αυτό είναι σημαντικό, επειδή τα παραδοσιακά αντικαταθλιπτικά συνήθως χρειάζονται 4 έως 6 εβδομάδες για να δράσουν.

Βασικά ευρήματα από την κλινική δοκιμή:

1. Οι συμμετέχοντες με σοβαρή, ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη παρουσίασαν ουσιαστική βελτίωση.
2. Η ανακούφιση από τα συμπτώματα εμφανίστηκε μέσα σε ώρες, πολύ πιο γρήγορα από την τυπική φαρμακευτική αγωγή.
3. Οι βελτιώσεις παρέμειναν για αρκετές ημέρες μετά τη θεραπεία.
4. Η χαμηλή δόση υποξειδίου του αζώτου είχε λιγότερες παρενέργειες από τις υψηλότερες δόσεις, που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενες έρευνες.
5. Η θεραπεία ήταν καλά ανεκτή, χωρίς να αναφερθούν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τα αποτελέσματα συμφωνούν με προηγούμενες πιλοτικές μελέτες, αλλά προέρχονται από μια μεγαλύτερη, πιο αυστηρή δοκιμή, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του υποξειδίου του αζώτου ως αντικαταθλιπτικού ταχείας δράσης.

Πώς μπορεί το αέριο γέλιου να βελτιώσει την κατάθλιψη

Το υποξείδιο του αζώτου (αέριο γέλιου) είναι κοινώς γνωστό ως ένα ηρεμιστικό, το οποίο χρησιμοποιούν γιατροί και χειρουργοί, για να κρατούν τους ασθενείς ήρεμους και σε καλή διάθεση κατά τη διάρκεια επεμβάσεων. Είναι ένα άχρωμο, ελαφρώς γλυκόξινο αέριο, που εισπνέεται μέσω μάσκας προσαρμοσμένης στην μύτη.

Αλλά σε ελεγχόμενες χαμηλές δόσεις, φαίνεται να επηρεάζει τα εγκεφαλικά δίκτυα που εμπλέκονται στη ρύθμιση της διάθεσης.

Οι προτεινόμενοι μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

• Διαμόρφωση υποδοχέα NMDA: Το υποξείδιο του αζώτου μειώνει τη δραστηριότητα στους υποδοχείς NMDA, παρόμοια με τον τρόπο που λειτουργεί η κεταμίνη. Αυτό μπορεί να επαναφέρει τη δυσλειτουργική νευρωνική σηματοδότηση, που εμπλέκεται στην κατάθλιψη.
• Ταχεία ενίσχυση της νευροπλαστικότητας: Η θεραπεία μπορεί να προάγει βραχυπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο επικοινωνίας των εγκεφαλικών κυττάρων, βελτιώνοντας τις οδούς ρύθμισης της διάθεσης.
• Επιδράσεις στην συναισθηματική επεξεργασία: Η έρευνα απεικόνισης του εγκεφάλου υποδηλώνει ότι το υποξείδιο του αζώτου μετατοπίζει τη συνδεσιμότητα σε περιοχές που σχετίζονται με τον συναισθηματικό έλεγχο, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Ωστόσο, οι επιστήμονες τονίζουν ότι ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι πλήρως κατανοητός και παραμένει ένα ενεργό πεδίο έρευνας.

Γιατί το αέριο γέλιου έχει σημασία για την ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη

Έως και το ένα τρίτο των ατόμων με κατάθλιψη δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα τυπικά αντικαταθλιπτικά. Πολλά απαιτούν πολλαπλές δοκιμές φαρμάκων ή επεμβατικές θεραπείες, όπως η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT).

Το υποξείδιο του αζώτου προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα:

• Ταχεία έναρξη δράσης
• Μη επεμβατική χορήγηση (εισπνοή αντί για ένεση)
• Σύντομος χρόνος θεραπείας (συνεδρίες που διαρκούν περίπου μία ώρα)
• Καλά ανεκτό σε χαμηλές δόσεις
• Πιθανή επιλογή για ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν άλλα φάρμακα

Εάν περαιτέρω έρευνα επιβεβαιώσει την μακροπρόθεσμη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, το υποξείδιο του αζώτου θα μπορούσε να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο παράλληλα με θεραπείες, όπως η κεταμίνη και η εσκεταμίνη.

Πώς λειτουργεί η θεραπεία σε κλινικό περιβάλλον

Αυτή η θεραπεία δεν είναι η ίδια με την ψυχαγωγική ή οδοντιατρική χρήση αερίου γέλιου. Στο κλινικό μοντέλο που δοκιμάστηκε στην μελέτη:

• Οι ασθενείς εισπνέουν υποξείδιο του αζώτου χαμηλής συγκέντρωσης υπό ιατρική επίβλεψη.
• Οι συνεδρίες συνήθως διαρκούν 1 ώρα.
• Οι ασθενείς παρακολουθούνται διαρκώς για την αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα οξυγόνου και την ψυχολογική τους ανταπόκριση.
• Δεν χρησιμοποιείται σε δοσολογία για το σπίτι ούτε και επιτρέπεται η αυτό-χορήγηση.

Το υποξείδιο του αζώτου σε δόσεις “αναψυχής” ή χωρίς επίβλεψη δεν είναι ασφαλές και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη.

Ασφάλεια και παρενέργειες

Στις χαμηλές δόσεις που χρησιμοποιήθηκαν στη δοκιμή, το υποξείδιο του αζώτου ήταν γενικά καλά ανεκτό. Συχνές βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις περιελάμβαναν:

• ήπια ζάλη
• ναυτία
• κόπωση
• παροδικό πονοκέφαλο

Υψηλότερες συγκεντρώσεις ή χρήση χωρίς επίβλεψη μπορεί να είναι επικίνδυνες και μπορεί να προκαλέσουν:

• στέρηση οξυγόνου
• απενεργοποίηση βιταμίνης Β12, η οποία οδηγεί σε νευρική βλάβη
• απώλεια συνείδησης

Γι’ αυτόν τον λόγο, το υποξείδιο του αζώτου πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε κλινικά περιβάλλοντα, με σωστή δοσολογία και παρακολούθηση.

Ποιος μπορεί να ωφεληθεί περισσότερο από τη θεραπεία με αέριο γέλιου;

Με βάση τα τρέχοντα στοιχεία, οι πιθανοί υποψήφιοι περιλαμβάνουν άτομα με:

• σοβαρή κατάθλιψη
• κατάθλιψη ανθεκτική στη θεραπεία
• κακή ανταπόκριση ή δυσανεξία στα τυπικά αντικαταθλιπτικά
• ανάγκη για ταχεία ανακούφιση των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια κρίσεων

Περαιτέρω κλινικές δοκιμές θα καθορίσουν ποιες ομάδες ασθενών ανταποκρίνονται καλύτερα.

Περιορισμοί και αναπάντητα ερωτήματα της έρευνας

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι το υποξείδιο του αζώτου δεν αποτελεί ακόμη μια κύρια αντικαταθλιπτική θεραπεία. Σημαντικά ερωτήματα παραμένουν:

• Πόσο διαρκούν τα οφέλη;
• Πόσες συνεδρίες χρειάζονται για διαρκή βελτίωση;
• Πώς συγκρίνεται η μακροπρόθεσμη ασφάλεια με τις υπάρχουσες θεραπείες;
• Ποιοι ασθενείς είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν;

Έτσι, απαιτούνται περισσότερες κλινικές δοκιμές φάσης III πριν από την ευρεία ιατρική υιοθέτηση.

Συχνές Ερωτήσεις

Έχει εγκριθεί το υποξείδιο του αζώτου ως θεραπεία για την κατάθλιψη;

Όχι ακόμα. Δείχνει πολλά υποσχόμενο, αλλά απαιτεί μεγαλύτερες δοκιμές πριν από την έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές.

Πόσο γρήγορα λειτουργεί;

Τα οφέλη μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε λίγες ώρες από τη θεραπεία και μπορούν να διαρκέσουν για αρκετές ημέρες.

Είναι παρόμοιο με τη θεραπεία με κεταμίνη;

Ναι. Και οι δύο ουσίες επηρεάζουν τους υποδοχείς NMDA, αλλά το υποξείδιο του αζώτου εισπνέεται και γενικά είναι ηπιότερο.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ψυχαγωγικούς σκοπούς για τη θεραπεία της κατάθλιψης;

Όχι. Η ψυχαγωγική χρήση είναι επικίνδυνη και ιατρικά ακατάλληλη.

Είναι το υποξείδιο του αζώτου ασφαλές μακροπρόθεσμα;

Η βραχυπρόθεσμη χρήση σε κλινικά περιβάλλοντα φαίνεται ασφαλής, αλλά οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις εξακολουθούν να μελετώνται.

Συμπέρασμα

Νέα κλινική έρευνα δείχνει ότι η χαμηλή δόση υποξειδίου του αζώτου μπορεί να προσφέρει γρήγορη και ουσιαστική ανακούφιση σε άτομα με σοβαρή, ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη. Δρώντας στους υποδοχείς NMDA και προωθώντας ταχείες αλλαγές στα εγκεφαλικά δίκτυα, θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική προσθήκη στον τομέα των αντικαταθλιπτικών ταχείας δράσης.

Πηγές:
birmingham.ac.uk
sciencedaily.com
euronews.com
mayoclinic.org