ΥΓΕΙΑ

Τι προκαλούν τα παντοτινά χημικά στα οστά των νέων

Μιχάλης Θερμόπουλος

Η έκθεση στα λεγόμενα “παντοτινά χημικά” επηρεάζει την υγεία των οστών σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες, προειδοποιεί μια νέα μελέτη.

Τι προκαλούν τα παντοτινά χημικά στα οστά των νέων
Bigstock

Ερευνητές στην Ιατρική Σχολή Keck του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (USC) εξηγούν ότι η χαμηλότερη οστική πυκνότητα θέτει ένα άτομο σε κίνδυνο για εύθραυστα οστά και άλλες ασθένειες των οστών.

Οι ουσίες υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες (PFAS) χαρακτηρίζονται ως “παντοτινά χημικά”, επειδή αποικοδομούνται με εξαιρετικά αργό ρυθμό και σε κάποιες περιπτώσεις δεν διασπώνται πλήρως ποτέ. Περιλαμβάνουν πάνω από 4 700 χημικές ουσίες, αποτελούν ομάδα ανθρωπογενών ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως και συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως βλάβη στο ήπαρ, παθήσεις του θυρεοειδούς, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο.

Τα παντοτινά χημικά βρίσκονται σχεδόν παντού: από τις συσκευασίες τροφίμων μέχρι τα καλλυντικά. Αυτή η τελευταία μελέτη είναι μία από τις πρώτες που δείχνουν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το PFAS ειδικά μεταξύ των νεαρών ενηλίκων. Η οστική πυκνότητα αυξάνεται κατά την εφηβεία και κορυφώνεται μεταξύ 20 και 30 ετών. Στη συνέχεια, μειώνεται αργά για την υπόλοιπη ενήλικη ζωή. Η μελέτη επικεντρώθηκε σε Ισπανόφωνους νεαρούς, επειδή αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για ασθένειες των οστών στην ενήλικη ζωή.

“Πρόκειται για πληθυσμό που δεν έχει μελετηθεί πλήρως σε αυτόν τον τομέα της έρευνας, παρά το γεγονός ότι έχει αυξημένο κίνδυνο για νόσο των οστών και οστεοπόρωση, είπε η εκ των επικεφαλής συγγραφέων της μελέτης, Βάια Λήδα Χατζή, καθηγήτρια πληθυσμού και επιστημών δημόσιας υγείας στο Keck School of Medicine του USC. “Πρέπει να εξαλείψουμε αυτήν την έκθεση στα παντοτινά χημικά για να επιτρέψουμε στους νέους μας να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους όσον αφορά την ανάπτυξη των οστών για να τους βοηθήσουμε να αποφύγουν την οστεοπόρωση αργότερα στη ζωή τους”.

Πώς έγινε και τι έδειξε η έρευνα

Οι συγγραφείς παρακολούθησαν την υγεία των οστών 304 Ισπανόφωνων εφήβων με μέση ηλικία 11 ετών. Οι συγγραφείς της μελέτης πήραν δείγματα αίματος για να μετρήσουν τα επίπεδα PFAS στο σώμα και χρησιμοποίησαν σάρωση ακτίνων Χ για την μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Μετά από ενάμιση χρόνο, η ομάδα έκανε ξανά τεστ για να δει αν υπήρξε αλλαγή με την πάροδο του χρόνου.

Όταν η ποσότητα του υπερφθοροοκτανοσουλφονικού οξέος (PFOS) στο αίμα διπλασιάστηκε, οι συμμετέχοντες είχαν μέση μείωση της οστικής πυκνότητας κατά 0,003 g/cm2. Σε ένα ξεχωριστό τεστ συμμετείχαν 137 νεαροί ενήλικες που υποβλήθηκαν στις ίδιες ακτινογραφίες και δείγματα αίματος για έκθεση σε PFAS τη στιγμή της μελέτης και ξανά τέσσερα χρόνια αργότερα. Μια διπλάσια αύξηση στα αρχικά επίπεδα PFOS συσχετίστηκε με μέση μείωση της οστικής πυκνότητας κατά 0,032 g/cm2.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, οι επιβλαβείς επιπτώσεις των παντοτινών χημικών στην ανθρώπινη υγεία θα πρέπει να αναγκάσουν τους νομοθέτες να καταρτίσουν αυστηρότερους κανονισμούς γι' αυτήν την κατηγορία χημικών ουσιών. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε όλους τους ανθρώπους, αλλά το πιο σημαντικό είναι, ότι θα προστατεύσει τις κοινότητες υψηλού κινδύνου όπως οι Ισπανόφωνοι και οι νέοι σε ηλικία, οι οποίοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έκθεσης σε αυτούς τους ρύπους.

Μέχρι τότε, εσείς μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο έκθεσης σε PFAS στο σπίτι αποφεύγοντας τα αντικολλητικά τηγάνια και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας που περιέχουν PFAS.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Research.