Κρυφή χοληστερόλη: Τι σημάδια έχει - Ποιο φάρμακο αλλάζει το τοπίο στη θεραπεία

Αλλά δεν συμπεριφέρονται όλες οι μορφές χοληστερόλης το ίδιο, ούτε και είναι το ίδιο αναγνωρισμένες. Μια τέτοια μορφή είναι η λεγόμενη κρυφή χοληστερόλη, ένας τύπος που μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ενώ παραμένει αόρατος στα τυπικά πάνελ λιπιδίων.

Αυτή η κρυφή απειλή ώθησε τους ερευνητές να αναπτύξουν στοχευμένες θεραπείες και τώρα, ένα νέο φάρμακο αφήνει πολλές υποσχέσεις για νέες θεραπείες.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι η κρυφή χοληστερόλη, πώς να αναγνωρίσετε την πιθανή επίδρασή της και τι έδειξε πρόσφατη έρευνα για το νέο φάρμακο.

Τι είναι η κρυφή χοληστερόλη

Η κρυφή χοληστερόλη αναφέρεται συγκεκριμένα στην λιποπρωτεΐνη (α), που συνήθως συντομεύεται ως Lp(a). Σε αντίθεση με την LDL ("κακή χοληστερόλη") και την HDL ("καλή χοληστερόλη"), η Lp(a) είναι μια γενετικά κληρονομική λιποπρωτεΐνη, η οποία αποτελείται από ένα σωματίδιο που μοιάζει με την LDL συνδεδεμένο με μια πρωτεΐνη που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη (α).

Διαβάστε επίσης: Λιποπρωτεΐνη (α): Πώς μειώνεται η επίδρασή της στην υγεία σας

Βασικά χαρακτηριστικά της Lp(a):

• Δεν μετράται συνήθως κατά τη διάρκεια συνήθων εξετάσεων χοληστερόλης
• Τα αυξημένα επίπεδα είναι ως επί το πλείστον κληρονομικά και δεν επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη διατροφή ή την άσκηση
• Είναι γνωστό ότι επιταχύνει την αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των αρτηριών)
• Συμβάλλει στον αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και νόσου της αορτικής βαλβίδας

Τα υψηλά επίπεδα Lp(a) μπορούν να δημιουργήσουν αθόρυβα αρτηριακές πλάκες χωρίς να προκαλέσουν πρώιμα συμπτώματα, εξ ου και ο όρος «κρυφή χοληστερόλη».

Κρυφή χοληστερόλη: Σημάδια και κίνδυνοι αυξημένης λιποπρωτεΐνης (α)

Επειδή η κρυφή χοληστερόλη συνήθως δεν προκαλεί άμεσα συμπτώματα, συχνά παραμένει απαρατήρητη έως ότου συμβεί κάποιο σοβαρό συμβάν, όπως ένα έμφραγμα. Ωστόσο, ορισμένοι δείκτες κινδύνου μπορούν να υποδηλώνουν την ανάγκη για έλεγχο της Lp(a):

• Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου (πριν από την ηλικία των 55 ετών στους άνδρες και 65 ετών στις γυναίκες)
• Αθηροσκλήρωση παρά τα φυσιολογικά επίπεδα LDL και ολικής χοληστερόλης
• Επαναλαμβανόμενα καρδιακά επεισόδια παρά τη θεραπεία με στατίνες ή άλλες θεραπείες μείωσης των λιπιδίων
• Ιστορικό ασβεστωτικής αορτικής βαλβίδας ή εγκεφαλικού επεισοδίου χωρίς σαφή αιτία

Τα επίπεδα Lp(a) μετρώνται με μια εξειδικευμένη εξέταση αίματος και εκφράζονται σε νανομόλια ανά λίτρο (nmol/L). Τα επίπεδα πάνω από 50–75 nmol/L θεωρούνται αυξημένα.

Κρυφή χοληστερόλη: Γιατί οι παραδοσιακές θεραπείες δεν αποδίδουν

Οι περισσότερες θεραπείες χοληστερόλης -όπως οι στατίνες, η εζετιμίμπη και οι αναστολείς PCSK9- μειώνουν αποτελεσματικά την LDL χοληστερόλη αλλά έχουν ελάχιστη έως καθόλου επίδραση στην Lp(a). Μάλιστα, ορισμένες στατίνες μπορεί ακόμη και να αυξήσουν ελαφρώς τα επίπεδα Lp(a)!

Αυτό το κενό στις επιλογές θεραπείας αφήνει ευάλωτους τους ασθενείς με υψηλά επίπεδα Lp(a), ακόμη και όταν τα παραδοσιακά λιπιδικά τους προφίλ φαίνονται καλά ελεγχόμενα. Μέχρι τώρα, δεν έχει υπάρξει εγκεκριμένη θεραπεία ειδικά σχεδιασμένη, για να μειώνει σημαντικά την Lp(a).

Lepodisiran: Ελπίδα ίασης για την κρυφή χοληστερόλη

Ένα νέο ερευνητικό φάρμακο, που ονομάζεται lepodisiran, έχει αναδειχθεί ως μια πιθανή λύση για τον καρδιαγγειακό κίνδυνο που σχετίζεται με την Lp(a). Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine, η λεποδισιράνη δρα αναστέλλοντας την παραγωγή της απολιποπρωτεΐνης(α), γεγονός που με την σειρά του μειώνει τα επίπεδα Lp(a).

Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης:

• Μια εφάπαξ ένεση λεποδισιράνης είχε ως αποτέλεσμα μείωση έως και 94% των επιπέδων Lp(a)
• Το αποτέλεσμα διήρκεσε σχεδόν έναν χρόνο σε πολλούς ασθενείς
• Η θεραπεία ήταν καλά ανεκτή, με ήπιες παρενέργειες, όπως δυσφορία στο σημείο της ένεσης
• Δεν παρατηρήθηκε σημαντική ηπατική, νεφρική ή μυϊκή τοξικότητα

Αυτό το μακροχρόνιο αποτέλεσμα σημαίνει ότι οι ασθενείς μπορεί να χρειάζονται μόνο μία ή δύο δόσεις ετησίως (!) μια σημαντική πρόοδος σε σύγκριση με τις τρέχουσες θεραπείες, που πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά ή εβδομαδιαία.

Πώς λειτουργεί το Lepodisiran

Το Lepodisiran είναι μια θεραπεία ελαφριάς παρεμβολής RNA (siRNA). Λειτουργεί μπλοκάροντας τις γενετικές οδηγίες που «λένε» στο ήπαρ να παράγει απολιποπρωτεΐνη (α). Χωρίς αυτό το δομικό στοιχείο, το σώμα παράγει λιγότερη Lp(a), μειώνοντας την παρουσία της στην κυκλοφορία του αίματος και -θεωρητικά- μειώνοντας τον αθηροσκληρωτικό κίνδυνο.

Αυτός ο μηχανισμός είναι ιδιαίτερα στοχευμένος, καθιστώντας τον έναν παράγοντα πρώτης κατηγορίας για όσους έχουν γενετικά αυξημένα επίπεδα Lp(a).

Κρυφή χοληστερόλη: Ποιοι πρέπει να προσέχουν

Δεν χρειάζεται να κάνουν όλοι τεστ για Lp(a), αλλά οι ακόλουθες ομάδες μπορεί να ωφεληθούν από τον προσυμπτωματικό έλεγχο:

• Άτομα με προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρδιακής νόσου παρά τη φυσιολογική χοληστερόλη
• Τα άτομα με αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο (ASCVD) που δεν εξηγείται πλήρως από άλλους παράγοντες
• Ασθενείς που έχουν υποστεί εγκεφαλικό ή έμφραγμα σε νεαρή ηλικία

Επειδή τα επίπεδα Lp(a) καθορίζονται ως επί το πλείστον από γενετικά στοιχεία, γενικά παραμένουν σταθερά καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής και χρειάζεται να μετρηθούν μόνο μία φορά, παρ’ εκτός εάν ενδείκνυται αλλιώς κλινικά.

Σύνοψη

Η κρυφή χοληστερόλη -αυξημένη λιποπρωτεΐνη(α)- είναι ένας λιγότερο γνωστός, αλλά σοβαρός παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου. Οι παραδοσιακές θεραπείες δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς την υψηλή Lp(a), αφήνοντας ένα κενό στην καρδιαγγειακή πρόληψη, ειδικά για εκείνους με κληρονομικό κίνδυνο.

Το Lepodisiran, μια νέα θεραπεία που βασίζεται στην μέθοδο siRNA, αφήνει καλές υποσχέσεις παρέχοντας συνεχείς, στοχευμένες μειώσεις στα επίπεδα Lp(a) με μία μόνο ένεση. Αν και απαιτούνται περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες, αυτό σηματοδοτεί ένα κρίσιμο βήμα προς την αποτελεσματική θεραπεία ίασης για την κρυφή χοληστερόλη.

Πηγές:
health.com
clevelandclinic.org
ncbi.nlm.nih.gov
medicalnewstoday.com