Τι κρύβεται πίσω από την τεράστια αύξηση των πρώιμων καρκίνων του γαστρεντερικού;
Η αύξηση των πρώιμων (εκείνων που διαγιγνώσκονται πριν από την ηλικία των 50 ετών) καρκίνων του γαστρεντερικού συστήματος έχει γίνει μια αυξανόμενη ανησυχία για τους ειδικούς δημόσιας υγείας παγκοσμίως.
Κάποτε θεωρούνταν ασθένειες των ηλικιωμένων, αλλά οι καρκίνοι του παχέος εντέρου, του στομάχου, του παγκρέατος και του οισοφάγου επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τους νεότερους πληθυσμούς. Πρόσφατη έρευνα αρχίζει να διευκρινίζει τι προκαλεί αυτή την ανησυχητική τάση.
Αυτό το άρθρο παρουσιάζει τα ευρήματα μιας νέας μεγάλης κλίμακας διεθνούς μελέτης, που ανέλυσε δεκαετίες παγκόσμιων δεδομένων, για να αποκαλύψει τις πιθανές αιτίες πίσω από την αύξηση των πρώιμων καρκίνων του γαστρεντερικού, ειδικά σε νεότερους ενήλικες.
Πόσο έχουν αυξηθεί τα ποσοστά πρώιμου καρκίνου του γαστρεντερικού συστήματος;
Μεταξύ 1990 και 2019, οι πρώιμοι καρκίνοι του γαστρεντερικού συστήματος αυξήθηκαν κατά περίπου 80% παγκοσμίως, σύμφωνα με την σημαντική νέα ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Surgery.
Αυτή η αύξηση δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλες τις χώρες, αλλά παρατηρήθηκε τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, με τους καρκίνους του παχέος εντέρου και του ορθού να είναι οι πιο συχνά αναφερόμενοι τύποι μεταξύ των νεότερων ασθενών.
- Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού αντιπροσωπεύει πλέον σχεδόν το 40% όλων των διαγνώσεων καρκίνου του γαστρεντερικού συστήματος με πρώιμη έναρξη.
- Οι καρκίνοι του στομάχου, του παγκρέατος και του οισοφάγου αυξάνονται επίσης σε άτομα κάτω των 50 ετών.
- Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρούνται σε χώρες υψηλού εισοδήματος.
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες αυτής της αύξησης στους νεότερους ενήλικες;
Οι ερευνητές επισημαίνουν τροποποιήσιμους παράγοντες του τρόπου ζωής ως τους κύριους παράγοντες πίσω από την «επιδημία» καρκίνου του γαστρεντερικού συστήματος με πρώιμη έναρξη.
Η παγκόσμια μελέτη αναδεικνύει τη διατροφή, την καθιστική ζωή, την παχυσαρκία και το αλκοόλ ως σημαντικούς παράγοντες. Σε αντίθεση με τα γενετικά ή κληρονομικά σύνδρομα, αυτοί οι παράγοντες κινδύνου αποκτώνται και συχνά επηρεάζονται από τον σύγχρονο τρόπο ζωής που ξεκινά από την εφηβεία.
- Κακή διατροφή (χαμηλές φυτικές ίνες, υψηλή περιεκτικότητα σε επεξεργασμένο κρέας, υψηλή πρόσληψη ζάχαρης)
- Παχυσαρκία και αντίσταση στην ινσουλίνη
- Κατανάλωση αλκοόλ, ιδιαίτερα μεταξύ των νεαρών ενηλίκων
- Κάπνισμα, το οποίο παραμένει παράγοντας κινδύνου για καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος παρά την μείωση των ποσοστών
- Έκθεση σε αντιβιοτικά και διαταραχή του μικροβιώματος του εντέρου νωρίς στη ζωή
Επηρεάζονται ορισμένα όργανα περισσότερο από άλλα;
Ναι. Αν και έχουν αυξηθεί οι καρκίνοι σε όλα τα μέρη του γαστρεντερικού συστήματος, εκείνοι του παχέος εντέρου και του στομάχου ηγούνται της αύξησης των περιπτώσεων πρώιμης έναρξης.
Οι νεότεροι ενήλικες είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν σε προχωρημένα στάδια λόγω καθυστερημένου ελέγχου και χαμηλότερης κλινικής υποψίας.
| Γαστρεντερικό όργανο που επηρεάζεται | Τάση σε διαγνώσεις πρώιμης έναρξης | Σημειώσεις |
| Παχύ έντερο | Ταχεία αύξηση παγκοσμίως | Πιο συχνός μεταξύ των καρκίνων του γαστρεντερικού σωλήνα πρώιμης έναρξης |
| Στομάχι | Σημαντική αύξηση στην ανατολική Ασία | Σχετίζεται με τη διατροφή και την έκθεση στο H. pylori |
| Πάγκρεας | Αυξάνεται, αλλά είναι λιγότερο συχνός | Συχνά ανιχνεύεται με καθυστέρηση λόγω ανεπαίσθητων αρχικών συμπτωμάτων |
| Οισοφάγος | Βραδύτερη αύξηση | Σχετίζεται με το κάπνισμα, την παχυσαρκία και την παλινδρόμηση |
Γιατί οι millennials και η GenZ διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο;
Είναι οι δύο γενιές που μεγάλωσαν σε μια περίοδο σημαντικών διατροφικών, περιβαλλοντικών και τρόπου ζωής αλλαγών, οι οποίες -σύμφωνα με τους ερευνητές- πιστεύεται ότι μπορεί να έχουν επιδεινώσει τον κίνδυνο καρκίνου του γαστρεντερικού σωλήνα.
Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν την αυξημένη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, την καθιστική συμπεριφορά, την αυξανόμενη παιδική παχυσαρκία και την πρώιμη έκθεση σε αντιβιοτικά. Όλα αυτά μπορούν να μεταβάλουν την υγεία του εντέρου και τις οδούς φλεγμονής με την πάροδο του χρόνου.
- Η πρώιμη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να διαταράξει την ανάπτυξη του μικροβιώματος
- Η καθιστική ζωή συμβάλλει στο μεταβολικό σύνδρομο
- Οι δίαιτες χαμηλές σε δημητριακά ολικής αλέσεως, λαχανικά και φυτικές ίνες αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου
Πρέπει να επανεξεταστούν οι κατευθυντήριες γραμμές πρώιμου ελέγχου;
Ναι. Πολλές υγειονομικές αρχές παγκοσμίως έχουν ήδη μειώσει τη συνιστώμενη ηλικία για τον έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου από τα 50 στα 45 έτη.
Αυτή η μετατόπιση αντικατοπτρίζει την επείγουσα ανάγκη για έγκαιρη ανίχνευση καρκίνων σε νεότερους ενήλικες, που διατρέχουν κίνδυνο, ιδιαίτερα σε εκείνους με οικογενειακό ιστορικό ή γνωστούς παράγοντες κινδύνου.
- Ο έλεγχος συνιστάται πλέον απλό την ηλικία των 45 ετών για άτομα με μέσο κίνδυνο
- Η νωρίτερη αξιολόγηση μπορεί να είναι απαραίτητη για όσους έχουν συμπτώματα ή γενετική προδιάθεση
- Η τροποποίηση του τρόπου ζωής παραμένει το κλειδί για την πρόληψη
Συχνές Ερωτήσεις
Επηρεάζει αυτή η τάση τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες;
Ναι. Αν και τα ποσοστά εμφάνισης μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο καρκίνου, και στα δύο φύλα καταγράφονται σημαντικές αυξήσεις στους καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος πρώιμης έναρξης παγκοσμίως.
Ευθύνονται γενετικοί παράγοντες γι’ αυτήν την αύξηση;
Ενώ ορισμένες περιπτώσεις είναι κληρονομικές, η συντριπτική πλειοψηφία συνδέεται με τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, όπως η παχυσαρκία και η διατροφή.
Μπορεί να προληφθεί ο καρκίνος του γαστρεντερικού συστήματος πρώιμης έναρξης;
Πολλοί παράγοντες κινδύνου μπορούν να προληφθούν. Η τήρηση ενός υγιούς βάρους, η αποφυγή επεξεργασμένων τροφών, η μείωση της πρόσληψης αλκοόλ και η τακτική άσκηση μπορεί να βοηθήσουν στην μείωση του κινδύνου.
Ποια συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοούν οι νεότεροι ενήλικες;
Η αιμορραγία από το ορθό, η ανεξήγητη απώλεια βάρους, ο επίμονος κοιλιακός πόνος ή οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου απαιτούν άμεση ιατρική αξιολόγηση.
Συμπέρασμα
Η ανησυχητική αύξηση των πρώιμων καρκίνων του γαστρεντερικού σωλήνα συνδέεται όλο και περισσότερο με περιβαλλοντικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες, παρά αποκλειστικά με γενετικούς. Καθώς οι ερευνητές αποκαλύπτουν περισσότερα για τους εμπλεκόμενους μηχανισμούς -ιδιαίτερα όσον αφορά τη διατροφή, την υγεία του εντέρου και τον τρόπο ζωής- γίνεται σαφές ότι η πρόληψη και η έγκαιρη ανίχνευση είναι ζωτικής σημασίας.
Οι πολιτικές δημόσιας υγείας, οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης και τα ενημερωμένα πρωτόκολλα ελέγχου πρέπει να προσαρμοστούν, για να προστατεύσουν τις νεότερες γενιές από αυτήν την αυξανόμενη απειλή.
