Χρόνια φλεγμονή: Τα απρόσμενα σημάδια που θέλουν οι γιατροί να γνωρίζετε
Η φλεγμονή είναι το φυσικό αμυντικό σύστημα του σώματος ενάντια σε τραυματισμούς και λοιμώξεις.
Όταν όμως γίνεται χρόνια, μπορεί να βλάψει αθόρυβα τους ιστούς και τα όργανα χωρίς να τραβάει την προσοχή. Οι γιατροί τονίζουν ότι τα σημάδια δεν είναι πάντα προφανή. Αντίθετα, η χρόνια φλεγμονή συχνά εντοπίζεται μέσω ανεπαίσθητων και απροσδόκητων συμπτωμάτων, που πολλοί τείνουν να αγνοούν μέχρι να εμφανιστούν πιο σοβαρά προβλήματα υγείας.
Αυτό το άρθρο επισημαίνει τους λιγότερο προφανείς τρόπους με τους οποίους η χρόνια φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει το σώμα, τι σημαίνουν και γιατί είναι σημαντικό να μην τους παραβλέπουμε.
Μπορεί η κόπωση να σηματοδοτεί χρόνια φλεγμονή;
Ναι. Το αίσθημα επίμονης κόπωσης -ακόμη και μετά από έναν καλό ύπνο- μπορεί να είναι ένα από τα πιο ξεκάθαρα σημάδια.
Η χρόνια φλεγμονή διατηρεί το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργό, διαταράσσοντας τον τρόπο παραγωγής και χρήσης της ενέργειας. Οι ασθενείς συχνά το περιγράφουν ως «έντονη κόπωση» ή «θόλωση εγκεφάλου». Μπορεί να συνοδεύει παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί πολύ πριν από μια επίσημη διάγνωση.
Είναι η πεπτική δυσφορία ένα τέτοιο σημάδι;
Ναι. Το έντερο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στη φλεγμονή και τα συνεχιζόμενα πεπτικά προβλήματα μπορούν να αποκαλύψουν πολύ περισσότερα από μια απλή διατροφική αστοχία.
Τα άτομα με χρόνια φλεγμονή μπορεί να εμφανίσουν φούσκωμα, διάρροια ή κοιλιακό άλγος χωρίς σαφή λοίμωξη. Σε παθήσεις όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα, η φλεγμονή στον εντερικό βλεννογόνο είναι ο κύριος παράγοντας. Ακόμα και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, που κάποτε θεωρείτο καθαρά λειτουργικό, έχει δείξει φλεγμονώδη χαρακτηριστικά σε ορισμένους ασθενείς.
Πώς συνδέονται οι αλλαγές στη διάθεση με τη χρόνια φλεγμονή;
Οι ψυχίατροι και οι νευρολόγοι δίνουν όλο και μεγαλύτερη προσοχή στη σχέση μεταξύ φλεγμονής και ψυχικής υγείας.
Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει τους χημικούς αγγελιαφόρους του εγκεφάλου, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, οι οποίοι παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης. Αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), έχουν βρεθεί σε άτομα με κατάθλιψη και άγχος. Αυτό υποδηλώνει ότι οι αλλαγές στη διάθεση δεν είναι πάντα «απλώς ψυχολογικές» αλλά μπορεί να αντανακλούν υποκείμενες βιολογικές διεργασίες.
Μπορούν τα δερματικά προβλήματα να είναι προειδοποιητικό σημάδι;
Ναι. Το δέρμα είναι συχνά ο καθρέφτης του σώματος για την εσωτερική υγεία και η χρόνια φλεγμονή μπορεί να εμφανιστεί εκεί πρώτα.
Παθήσεις όπως το έκζεμα, η ψωρίαση και τα επίμονα εξανθήματα συσχετίζονται συνήθως με συστηματική φλεγμονή. Ακόμη και ακμή ή ανεξήγητη ερυθρότητα μπορεί να εμφανιστούν, όταν οι οδοί φλεγμονής είναι ενεργοί. Οι δερματολόγοι μερικές φορές παραπέμπουν τους ασθενείς για ευρύτερη αξιολόγηση εάν τα δερματικά προβλήματα είναι ανθεκτικά στην τυπική θεραπεία.
Υποδηλώνουν χρόνια φλεγμονή οι αλλαγές βάρους;
Η ανεξήγητη αύξηση βάρους, η δυσκολία στην απώλεια βάρους και οι ξαφνικές διακυμάνσεις βάρους μπορεί να συνδέονται με χρόνια φλεγμονή.
Όταν οι φλεγμονώδεις χημικές ουσίες παρεμβαίνουν στην ινσουλίνη, το σώμα γίνεται λιγότερο αποτελεσματικό στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα και είναι πιο πιθανό να αποθηκεύσει λίπος. Ταυτόχρονα, οι ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη και τον μεταβολισμό μπορούν να διαταραχθούν, δημιουργώντας έναν κύκλο που καθιστά τη διαχείριση του βάρους πολύ πιο δύσκολη.
Είναι οι συχνές λοιμώξεις μια κρυφή ένδειξη;
Μερικές φορές. Ενώ η φλεγμονή έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει το σώμα, η χρόνια υπερενεργοποίηση μπορεί να αποδυναμώσει τελικά το ανοσοποιητικό σύστημα.
Αυτό το παράδοξο σημαίνει ότι οι ασθενείς κρυολογούν πιο συχνά, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν πληγές τους ή αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις. Στα αυτοάνοσα νοσήματα, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα σε υγιείς ιστούς, αυτός ο κύκλος υπερδιέγερσης και ευαλωτότητας είναι ιδιαίτερα συχνός.
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορεί η χρόνια φλεγμονή να υπάρχει χωρίς πόνο;
Ναι. Πολλοί ασθενείς ζουν με υψηλά επίπεδα φλεγμονής χωρίς ποτέ να αισθάνονται σωματικό πόνο. Η κόπωση, οι αλλαγές στη διάθεση και τα πεπτικά συμπτώματα μπορεί να είναι τα μόνα εξωτερικά σημάδια.
Ποιες ιατρικές παθήσεις συνδέονται περισσότερο με τη χρόνια φλεγμονή;
Οι γιατροί τη συνδέουν συχνότερα με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τον διαβήτη τύπου 2, τις καρδιακές παθήσεις, τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και τον λύκο.
Μπορεί η διατροφή να βοηθήσει μειώσει τη χρόνια φλεγμονή;
Ναι. Οι δίαιτες που δίνουν έμφαση σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 και αντιοξειδωτικά μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονώδη δραστηριότητα. Αντίθετα, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και η υπερβολική ζάχαρη την επιδεινώνουν.
Συνδέεται το στρες με τη χρόνια φλεγμονή;
Ναι. Το συνεχές στρες αυξάνει την κορτιζόλη και τις φλεγμονώδεις χημικές ουσίες στο σώμα, τροφοδοτώντας την μακροχρόνια φλεγμονή. Οι πρακτικές μείωσης του στρες (βαθιά αναπνοή, διαλογισμός, γιόγκα κ.α.), η σωματική άσκηση και ο καλός ύπνος μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.
Πρέπει να ζητήσω από τον γιατρό μου να με εξετάσει για φλεγμονή;
Εάν εμφανίζετε επίμονα ανεξήγητα συμπτώματα, ο γιατρός σας μπορεί να αναζητήσει συγκεκριμένους δείκτες στις εξετάσεις αίματος, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) ή ο ρυθμός καθίζησης ερυθροκυττάρων (ΤΚΕ), για να αξιολογήσει τα επίπεδα φλεγμονής.
Συμπέρασμα
Η χρόνια φλεγμονή είναι συχνά μια «σιωπηλή νόσος», που προκαλεί τόσο ανεπαίσθητα συμπτώματα, ώστε οι ασθενείς τα παραβλέπουν μέχρι να αναπτυχθεί σοβαρό πρόβλημα. Η κόπωση, τα πεπτικά προβλήματα, οι αλλαγές στη διάθεση, οι εξάρσεις του δέρματος, οι διαταραχές βάρους και οι συχνές λοιμώξεις είναι όλα σημάδια ότι το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να εργάζεται ενάντια στο ίδιο το σώμα αντί υπέρ αυτού.
