Μπορούν τα συμπληρώματα να εξισορροπήσουν τις ορμόνες σας; Τι πρέπει να γνωρίζετε

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζονται από συμβούλους ευεξίας, influencers και εταιρείες που υπόσχονται ότι μπορούν να αποκαταστήσουν την ισορροπία των ορμονών με σκόνες, κάψουλες ή ειδικές δίαιτες. Πόση αλήθεια υπάρχει σε αυτές τις υποσχέσεις;

Τι ισχύει για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Για πολλές γυναίκες, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι η πρώτη τους επαφή με την έννοια της «ορμονικής ανισορροπίας». Παρά το όνομά του, το σύνδρομο δεν αφορά κυρίως τις κύστεις στις ωοθήκες αλλά την ακανόνιστη ωορρηξία και τη διαταραγμένη παραγωγή ορμονών. Όσες το βιώνουν παράγουν συχνά πολύ λίγη προγεστερόνη, με αποτέλεσμα ασταθή ή ανύπαρκτη περίοδο, κόπωση, άγχος και άλλα συμπτώματα.

Με τον καιρό, πολλές γυναίκες δοκιμάζουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους: άσκηση, περιορισμό της ζάχαρης, προβιοτικά για την υγεία του εντέρου ή ακόμη και σάουνες υπέρυθρης ακτινοβολίας. Τα συμπληρώματα προβάλλονται ιδιαίτερα σε αυτό το πλαίσιο – από την ινοσιτόλη και τη βερβερίνη έως το maca και το φυλλικό οξύ. Κάποιες βλέπουν βελτίωση, άλλες μένουν με την απορία αν πράγματι τα προϊόντα αυτά «ισορροπούν» τις ορμόνες ή απλώς στηρίζουν γενικότερα την υγεία.

Τι σημαίνει πραγματικά «ορμονική ισορροπία»;

Οι ειδικοί είναι σαφείς: ο όρος δεν χρησιμοποιείται στην ιατρική. Οι ορμόνες είναι χημικοί αγγελιοφόροι που αυξομειώνονται φυσιολογικά κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, του ύπνου, της εγρήγορσης και ως αντίδραση στο στρες ή τη διατροφή. Οι μεταβολές αυτές δεν σημαίνουν ανισορροπία.

Όπως εξηγεί η ενδοκρινολόγος Δρ. Nicky Keay, οι ορμόνες έχουν εξελιχθεί επί εκατομμύρια χρόνια ώστε να αυτορρυθμίζονται και να διατηρούν την ομοιόσταση. Αυτό που μπορούμε να επηρεάσουμε είναι οι συμπεριφορές μας – η διατροφή, ο ύπνος, η διαχείριση του στρες και η άσκηση. Αυτές είναι που μπορούν να στηρίξουν ή να διαταράξουν το σύστημα.

Βεβαίως, υπάρχουν πραγματικές ορμονικές διαταραχές. Παθήσεις όπως ο διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, η νόσος Addison και το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών χρειάζονται ιατρική παρέμβαση με φάρμακα ή θεραπεία υποκατάστασης ορμονών – όχι τσάγια ή μη ελεγμένα συμπληρώματα.

Πώς αναγνωρίζονται οι ορμονικές διαταραχές;

Επειδή οι ορμόνες επηρεάζουν σχεδόν κάθε λειτουργία του σώματος – από το δέρμα και τα μαλλιά μέχρι τη διάθεση και τον μεταβολισμό – είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε το φυσιολογικό από το παθολογικό. Συμπτώματα όπως άγχος, φούσκωμα, κόπωση ή εύθραυστα νύχια μπορεί να είναι απλώς μέρος των φυσιολογικών διακυμάνσεων ή ένδειξη μιας διαταραχής.

Για παράδειγμα, η υπερβολική κορτιζόλη λόγω χρόνιου στρες μειώνει την παραγωγή τεστοστερόνης, οδηγώντας σε άγχος και μείωση της ενέργειας. Τα χαμηλά οιστρογόνα προκαλούν ξηροδερμία, εύθραυστα νύχια ή εξάψεις. Στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η αυξημένη τεστοστερόνη και η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσουν σε ακμή ή ανεπιθύμητη τριχοφυΐα.

Η αξιόπιστη διάγνωση γίνεται μόνο με εξετάσεις αίματος και την ερμηνεία τους από γιατρό με εμπειρία στην ενδοκρινολογία.

Ο ρόλος των συμπληρωμάτων

Τα συμπληρώματα είναι ίσως το πιο εμπορικό «εργαλείο» για την ορμονική ισορροπία. Αν και ορισμένα θρεπτικά συστατικά – όπως η βιταμίνη D, το μαγνήσιο ή η ινοσιτόλη – συμβάλλουν σε ορμονικές διεργασίες, δεν αποτελούν πανάκεια.

Η απορρόφησή τους ποικίλλει, και χωρίς διαπιστωμένες ελλείψεις συχνά έχουν μικρή ή καθόλου επίδραση. Οι ειδικοί προτείνουν πρώτα έλεγχο της διατροφής, κάλυψη των αναγκών μέσω τροφών και μετά συμπληρώματα με καθοδήγηση γιατρού ή διατροφολόγου. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος να ξοδεύονται χρήματα χωρίς ουσιαστικό όφελος.

Στήριξη της ορμονικής υγείας με φυσικούς τρόπους

Αντί για γρήγορες λύσεις, οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία απλών αλλά σταθερών συνηθειών:

• Ισορροπημένη διατροφή: Τροφές ολικής άλεσης, καλής ποιότητας πρωτεΐνες, υγιεινά λιπαρά και εποχικά φρούτα και λαχανικά παρέχουν τα δομικά υλικά για τις ορμόνες. Αμινοξέα όπως η τρυπτοφάνη βελτιώνουν τον ύπνο, ενώ η βιταμίνη C στηρίζει την προγεστερόνη.
• Επαρκής ύπνος: Η έλλειψη ύπνου αυξάνει την κορτιζόλη, επηρεάζοντας όλο το ενδοκρινικό σύστημα.
• Άσκηση: Η τακτική φυσική δραστηριότητα βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνει το στρες.
• Διαχείριση άγχους: Τεχνικές χαλάρωσης όπως η γιόγκα ή ο διαλογισμός μειώνουν την κορτιζόλη.
• Αποφυγή ενδοκρινικών διαταρακτών: Ο περιορισμός του αλκοόλ, της υπερβολικής ζάχαρης και χημικών ουσιών σε καλλυντικά ή καθαριστικά προστατεύει το σύστημα.

Όταν απαιτείται ιατρική παρέμβαση

Σε περιπτώσεις σοβαρών διαταραχών – όπως οι πολυκυστικές ωοθήκες, τα προβλήματα θυρεοειδούς ή η εμμηνόπαυση – η ιατρική αγωγή είναι αναγκαία. Η θεραπεία υποκατάστασης ορμονών (HRT), τα αντισυλληπτικά ή άλλα φάρμακα χορηγούνται εξατομικευμένα, υπό ιατρική παρακολούθηση.

Οι ορμόνες είναι πολύπλοκοι χημικοί αγγελιοφόροι που επηρεάζουν όλο το σώμα. Τα συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά δεν «ισορροπούν» πραγματικά τις ορμόνες. Η έννοια της «ορμονικής ισορροπίας» υπεραπλουστεύει με τον τρόπο που προβάλλεται ένα εξαιρετικά περίπλοκο σύστημα.

Πηγή: Independent