Το μαγειρικό λάδι που ευθύνεται για την παχυσαρκία στις ΗΠΑ – Έρευνα

Επί χρόνια, οι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι αυτό το δημοφιλές μαγειρικό λάδι μπορεί να παίζει ρόλο στην αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας, αλλά ο ακριβής μηχανισμός πίσω από αυτή τη σύνδεση ήταν ασαφής.

Μια νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Lipid Research, παρέχει τώρα σημαντικές πληροφορίες, δείχνοντας πώς το σογιέλαιο αλληλεπιδρά με βασικές μεταβολικές οδούς στο σώμα και γιατί οι επιδράσεις του διαφέρουν από εκείνες άλλων διαιτητικών λιπών.

Αυτά τα νέα στοιχεία δεν υποδηλώνουν ότι το σογιέλαιο προκαλεί άμεσα παχυσαρκία από μόνο του. Αντίθετα, αποκαλύπτουν τον τρόπο που το σώμα επεξεργάζεται αυτό το λάδι διαφορετικά, βοηθώντας να εξηγηθεί γιατί η υψηλή πρόσληψη μπορεί να προδιαθέτει ορισμένα άτομα για αύξηση βάρους και μεταβολική ανισορροπία.

Τι αποκάλυψε η μελέτη

Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το σογιέλαιο μεταβάλλει ένα σύνολο μοριακών σημάτων, που ρυθμίζουν το ενεργειακό ισοζύγιο, την αποθήκευση λίπους και τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χειρίζεται τη γλυκόζη.

Αυτά τα ευρήματα βοηθούν να διευκρινιστεί γιατί οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε αυτό το λάδι έχουν επανειλημμένα συσχετιστεί με την παχυσαρκία σε εργαστηριακά μοντέλα, ακόμη και όταν η πρόσληψη θερμίδων και το συνολικό λίπος διατηρούνται ίδια.

Στο επίκεντρο της ανακάλυψης βρίσκεται μια βιολογική οδός που περιλαμβάνει συγκεκριμένα συστατικά λιπαρών οξέων του σογιέλαιου, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα ανταποκρίνονται στο μεταβολικό στρες.

Αντί να δρα όπως τα παραδοσιακά διαιτητικά λίπη, το σογιέλαιο φαίνεται να:

• Αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το ήπαρ επεξεργάζεται το λίπος
• Μεταβάλλει την επικοινωνία μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου
• Μεταβάλλει τα ορμονικά σήματα που βοηθούν στη ρύθμιση της όρεξης
• Προωθεί την αποθήκευση λίπους σε ορισμένους ιστούς

Το αποτέλεσμα είναι μια ανεπαίσθητη αλλά ουσιαστική επίδραση στην μεταβολική ισορροπία του σώματος. Μια επίδραση που γίνεται πιο σημαντική με την μακροχρόνια, επαναλαμβανόμενη κατανάλωση.

Πώς το σογιέλαιο επηρεάζει τις μεταβολικές οδούς

Η μελέτη εντοπίζει διάφορους διασυνδεδεμένους μηχανισμούς, που βοηθούν στην εξήγηση της σύνδεσης με την παχυσαρκία.

1. Διαταραχή της υποθαλαμικής σηματοδότησης

Ο υποθάλαμος είναι το “μεταβολικό κέντρο διοίκησης” του εγκεφάλου, υπεύθυνο για τη ρύθμιση της όρεξης, της ενεργειακής δαπάνης και του σωματικού βάρους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα συστατικά του σογιέλαιου μπορούν να αλλάξουν την έκφραση των γονιδίων που εμπλέκονται σε αυτό το σύστημα.

Όταν αυτές οι οδοί διαταράσσονται, ο εγκέφαλος μπορεί να στέλνει ανάμεικτα σήματα, που προάγουν την αυξημένη αποθήκευση λίπους ή επηρεάζουν αρνητικά την κανονική ρύθμιση της όρεξης.

2. Επιδράσεις στον μεταβολισμό του λίπους στο ήπαρ

Το ήπαρ παίζει κεντρικό ρόλο στη διάσπαση των διαιτητικών λιπών και στη διαχείριση της χοληστερόλης. Το προφίλ λιπαρών οξέων του σογιέλαιου φαίνεται να:

• Ενθαρρύνει το ήπαρ να συνθέτει περισσότερο λίπος
• Μειώνει την ικανότητά του να καίει αποθηκευμένο λίπος
• Αυξάνει τους δείκτες που συνδέονται με την λιπώδη νόσο του ήπατος

Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι μεταβολές μπορεί να συμβάλλουν σε αύξηση βάρους και σε μεταβολική δυσλειτουργία.

3. Αλλαγή της επικοινωνίας εντέρου-εγκεφάλου

Η μελέτη υποδηλώνει ότι το σογιέλαιο μπορεί να επηρεάσει το μικροβίωμα του εντέρου και τις ενώσεις που παράγει. Αυτά τα μόρια βοηθούν το έντερο να επικοινωνεί με τον εγκέφαλο, διαμορφώνοντας την όρεξη και την ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Όταν αυτή η επικοινωνία μεταβάλλεται, το σώμα μπορεί να αντιδράσει με:

• Υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης
• Αυξημένη πείνα
• Μειωμένη ικανότητα αποτελεσματικής χρήσης της γλυκόζης
• Μεγαλύτερη εναπόθεση λίπους

Διαφορές από άλλα φυτικά έλαια

Είναι σημαντικό ότι αυτές οι επιδράσεις φαίνονται ειδικές για την μοναδική σύνθεση λιπαρών οξέων του σογιέλαιου (ιδιαίτερα για ορισμένα ωμέγα-6 συστατικά) και ότι δεν ισχύουν ευρέως για όλα τα φυτικά έλαια.

Τα ευρήματα βοηθούν να διευκρινιστεί γιατί προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι το σογιέλαιο είχε ισχυρότερες μεταβολικές επιδράσεις από το ελαιόλαδο, το λάδι καρύδας ή άλλα λίπη, ακόμη και όταν οι θερμίδες ήταν ίδιες.

Τι σημαίνει αυτό για τους καταναλωτές

Αυτή η μελέτη δεν προτείνει την πλήρη εξάλειψη του σογιέλαιου, ειδικά από τη στιγμή που χρησιμοποιείται ευρέως στην παρασκευή τροφίμων και καταναλώνεται συχνά εν αγνοία τους. Αντίθετα, ενθαρρύνει τους ανθρώπους να είναι πιο ενήμεροι για τον τύπο και την αναλογία των διαιτητικών λιπών που καταναλώνουν.

Πρακτικά συμπεράσματα:

• Το σογιέλαιο, όταν καταναλώνεται με μέτρο, είναι απίθανο να προκαλέσει βλάβη
• Η τακτική υψηλή πρόσληψη (ειδικά από τηγανητά τρόφιμα και επεξεργασμένα προϊόντα) μπορεί να επηρεάσει την μεταβολική υγεία με την πάροδο του χρόνου
• Η επιλογή μιας ποικιλίας λιπών (ελαιόλαδο, λάδι αβοκάντο, λάδι κανόλα) βοηθά στην εξισορρόπηση της πρόσληψης λιπαρών οξέων
• Οι τροφές ολικής αλέσεως και τα ελάχιστα επεξεργασμένα γεύματα μειώνουν την έκθεση σε πρόσθετο σογιέλαιο

Αυτές οι συνήθειες, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα τρόπου ζωής, υποστηρίζουν μια πιο υγιεινή διαχείριση βάρους.

Ποιοι μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις επιδράσεις του σογιέλαιου;

Η μελέτη υποδηλώνει ότι άτομα με ορισμένες παθήσεις μπορεί να είναι πιο ευάλωτα στις μεταβολικές αλλαγές, που συνδέονται με το έλαιο:

• Άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη ή με προδιαβήτη
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό παχυσαρκίας
• Άτομα με διατροφικά πρότυπα πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα
• Άτομα που καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος του ημερήσιου λίπους τους από προϊόντα με βάση το σογιέλαιο

Για αυτές τις ομάδες, η μετριασμένη πρόσληψη σογιέλαιου μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη.

Συχνές Ερωτήσεις

Προκαλεί άμεσα το σογιέλαιο παχυσαρκία;

Όχι. Επηρεάζει τις μεταβολικές διεργασίες που μπορεί να αυξήσουν τον σχετικό κίνδυνο, όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες.

Είναι το σογιέλαιο ανθυγιεινό;

Όχι εγγενώς, αλλά η υπερβολική πρόσληψη (ειδικά από επεξεργασμένα τρόφιμα) μπορεί να διαταράξει την μεταβολική ισορροπία.

Είναι άλλα φυτικά έλαια ασφαλέστερα;

Πολλά έλαια έχουν διαφορετικά προφίλ λιπαρών οξέων. Τα έλαια ελιάς, αβοκάντο και κανόλα φαίνεται να έχουν πιο ευνοϊκές μεταβολικές επιδράσεις.

Πρέπει να σταματήσω να χρησιμοποιώ σογιέλαιο;

Όχι απαραίτητα. Η μείωση της συχνής κατανάλωσης και η επιλογή πιο υγιεινών ελαίων για το μαγείρεμα είναι μια λογική προσέγγιση.

Συμπέρασμα

Η νέα μελέτη παρέχει σαφέστερες ενδείξεις ότι το σογιέλαιο επηρεάζει τον μεταβολικό μηχανισμό του σώματος με τρόπους που μπορεί να συμβάλλουν στον κίνδυνο παχυσαρκίας. Αλλάζοντας βασικές οδούς στον εγκέφαλο, το ήπαρ και το έντερο, το έλαιο επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα διαχειρίζεται την ενέργεια, την αποθήκευση λίπους και την όρεξη.

Πηγές:
ucr.edu
sciencedaily.com
mayoclinic.org
clevelandclinic.org