Άσκηση: Το αντίδοτο στην κατάθλιψη εφήβων και νέων

Τα εποπτευόμενα προγράμματα άσκησης συνδέονται με σημαντική μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους, σύμφωνα με νέα ανάλυση δεδομένων 21 μελετών, στις οποίες συμμετείχαν περισσότερα από 2.400 παιδιά.

«Είναι η πρώτη φορά που καταφέραμε να συγκεντρώσουμε αρκετές μελέτες ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε ασφαλές συμπέρασμα για να απαντήσουμε στην ερώτηση: "Είναι η σωματική δραστηριότητα ωφέλιμη για παιδιά με συμπτώματα κατάθλιψης;"» είπε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Walter Thompson, καθηγητής φυσιολογίας της άσκησης στο Georgia State University στην Ατλάντα. «Η απάντηση είναι συντριπτικά ναι».

Επιπλέον, τα δεδομένα υποδεικνύουν μια συγκεκριμένη δόση άσκησης που προσφέρει τα περισσότερα οφέλη στα παιδιά: Περίπου μια ώρα σωματικής δραστηριότητας, τρεις ημέρες την εβδομάδα, παρείχε τη μεγαλύτερη ανακούφιση από τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα προγράμματα άσκησης που διαρκούσαν μέχρι 12 εβδομάδες, προσέφεραν τα μεγαλύτερα οφέλη, πιθανώς επειδή ένα αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα, δημιουργεί στους συμμετέχοντες ένα θετικό αίσθημα ολοκλήρωσης και επίτευξης ενός σκοπού.

Τα ευρήματα αποτελούν μια πιθανή λύση στην κρίση ψυχικής υγείας που επηρεάζει τους εφήβους και τους νέους στην Αμερική μετά την πανδημία και άλλες σημαντικές κοινωνικές αλλαγές.

Το 2021, σχεδόν ένας στους τέσσερις νέους δήλωσε ότι είχε απευθυνθεί σε ειδικό ψυχικής υγείας, σύμφωνα με έκθεση των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ.

Η κατάθλιψη είναι η δεύτερη πιο συχνή ψυχική διαταραχή στα παιδιά και τους εφήβους και αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα μελλοντικών ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονιών, ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.

Έως και το 67% των νέων με συμπτώματα κατάθλιψης, κινδυνεύουν να αναπτύξουν πλήρη κατάθλιψη ή άγχος στην ενήλικη ζωή τους, δήλωσαν οι ερευνητές.

Η ομάδα των ερευνητών συγκέντρωσε δεδομένα από 21 προηγούμενες κλινικές δοκιμές, στις οποίες παιδιά και έφηβοι συμμετείχαν σε προγράμματα φυσικής δραστηριότητας.

Οι δοκιμές μπορεί να στόχευαν στη μελέτη κάποιου άλλου θέματος, για παράδειγμα της παχυσαρκίας ή της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής / υπερκινητικότητας, περιελάμβαναν όμως εργαλεία που βαθμολόγησαν τα συμπτώματα κατάθλιψης των συμμετεχόντων.

Διαπιστώθηκε ότι τα μεγαλύτερα οφέλη αποκόμισαν οι συμμετέχοντες άνω των 13 ετών.

«Περίπου στην ηλικία των 12, όταν ένα παιδί ξεκινά τη φοίτησή του στο γυμνάσιο, μειώνονται οι απαιτήσεις φυσικής αγωγής», είπε ο Thompson. «Τότε βλέπουμε μια αύξηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης, που μεταφράζεται σε κλινική διάγνωση κατάθλιψης, η οποία στη συνέχεια ακολουθεί τα παιδιά στο γυμνάσιο και στην ενήλικη ζωή τους».

Η ανάλυση αποκάλυψε επίσης ότι τα μεγαλύτερα οφέλη αποκόμισαν παιδιά που είχαν ήδη διαγνωστεί με κατάθλιψη ή άλλη ψυχική ασθένεια.

«Δεν ήταν έκπληξη», είπε ο Δρ. Anish Dube, πρόεδρος του Συμβουλίου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας για τα παιδιά, τους εφήβους και τις οικογένειές τους.

«Ένα από τα πιο εμφανή συμπτώματα της κατάθλιψης, μπορεί να είναι η σωματική αδράνεια ή η έλλειψη επιθυμίας να θέλει κάποιος να κάνει οτιδήποτε», είπε ο Dube.

«Έτσι, κατά μία έννοια η ίδια η σωματική δραστηριότητα είναι παρόμοια με μια παρέμβαση που θα ονομάζαμε συμπεριφορική ενεργοποίηση», στην οποία οι ασθενείς συμμετέχουν σε σημαντικές δραστηριότητες για να ανατρέψουν αυτόν τον καταθλιπτικό λήθαργο.

Πολλοί είναι οι λόγοι για τους οποίους η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα της κατάθλιψης, τονίζουν οι ειδικοί.

Η άσκηση απελευθερώνει ορμόνες που ονομάζονται ενδορφίνες, οι οποίες προάγουν το αίσθημα ευεξίας και βελτιώνουν τη συνολική διάθεση, είπε ο Thompson.

Η σωματική δραστηριότητα μπορεί επίσης να κάνει ένα παιδί να αισθάνεται καλύτερα, καθώς ωφελεί τη σωματική υγεία και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.

Επιπλέον, η άσκηση προάγει την υγεία του εγκεφάλου και ενισχύει τις κοινωνικές δεξιότητες.

Όταν τα παιδιά ασκούνται, βελτιώνεται η λευκή ουσία του εγκεφάλου, επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά οι διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου και αυξάνεται η προσοχή και η εστίαση.

Η άσκηση κάνει επίσης τα παιδιά να αισθάνονται καλύτερα, επειδή αλληλεπιδρούν με άλλα παιδιά και ενήλικες και στρέφουν την προσοχή τους μακριά από αρνητικές σκέψεις.

«Όταν ασκούμαστε, τείνουμε να μην σκεφτόμαστε τίποτα άλλο εκτός από την άσκηση, επειδή επιβαρύνει σωματικά το σώμα μας, και αυτό είναι καλό», λένε οι ειδικοί.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Pediatrics.