Κατανάλωση αλκοόλ: Τα επιτρεπόμενα όρια -  Ο κίνδυνος για τους ανηλίκους

Καθώς τα φώτα των Χριστουγέννων ανάβουν και οι κοινωνικές συγκεντρώσεις πληθαίνουν, ένας κίνδυνος επανέρχεται κάθε χρόνο με συχνά τραγικές επιπτώσεις: η υπερκατανάλωση αλκοόλ. Μπορεί για πολλούς να ισοδυναμεί με «παράδοση» ή «διασκέδαση», όμως τα γεγονότα μιλούν ξεκάθαρα: τραυματισμοί, δηλητηριάσεις, νοσηλείες, ακόμα και θάνατοι «σκιάζουν» το κλίμα των γιορτών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί: δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι το αλκοόλ καταστέλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Λειτουργεί σαν καταπραϋντικό ή ηρεμιστικό, επιβραδύνοντας τον κινητικό συντονισμό και τον χρόνο αντίδρασής, ενώ επιπλέον βλάπτει την κρίση, τη μνήμη, τη λογική σκέψη και τον αυτοέλεγχο. Οι λειτουργίες αυτές είναι κρίσιμες κατά την οδήγηση, γι’ αυτό και με σχετική νομοθεσία (Άρθρο 46, Νόμος 5209/2025) απαγορεύεται η οδήγηση υπό την επίδραση αλκοόλ. Στην χώρα μας, ο οδηγός θεωρείται υπό την επήρεια όταν έχει από 0,50 gr/l αλκοόλ στο αίμα ή 0,25 mg/l στον εκπνεόμενο αέρα, που αντιστοιχούν σε ένα μεγάλο ποτήρι μπύρας, ένα σχεδόν γεμάτο ποτήρι κρασί, 60ml ούζου ή 55ml βότκα.

Οι κίνδυνοι

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει στις ακόλουθες επιβλαβείς συνέπειες για την υγεία:

• Τραυματισμούς: τροχαία ατυχήματα, πτώσεις, πνιγμοί και εγκαύματα.
• Βία: ανθρωποκτονία, αυτοκτονία, σεξουαλική βία και ενδοοικογενειακή βία.
• Δηλητηρίαση από αλκοόλ: υψηλά επίπεδα αλκοόλης στο αίμα που επηρεάζουν βασικές λειτουργίες του οργανισμού, όπως η αναπνοή και ο καρδιακός ρυθμός.
• Υπερδοσολογία: από τη χρήση αλκοόλ σε συνδυασμό με άλλες ουσίες, όπως τα οπιοειδή.
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις ή ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη: η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, με αποτέλεσμα αυτές τις καταστάσεις.
• Αποβολή, ενδομήτριο θάνατο ή διαταραχές του φάσματος εμβρυϊκού αλκοολισμού: λόγω κατανάλωσης αλκοόλ κατά την εγκυμοσύνη.

Η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard, τονίζει ότι το φαγητό επιβραδύνει τον ρυθμό με τον οποίο το αλκοόλ απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος. Είναι ιδανικό να έχει προηγηθεί γεύμα πριν από την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών ή να καταναλώνονται μόνο κατά τη διάρκεια των γευμάτων, ενώ η αργή κατανάλωση αποτελεί έναν ακόμη τρόπο για να μειωθεί ο ρυθμός απορρόφησης από τον οργανισμό. Επιπλέον, η εναλλαγή αλκοολούχων και πολλών μη αλκοολούχων ποτών μπορεί να επιβραδύνει τις επιδράσεις του αλκοόλ στο σώμα.

Πιο ευάλωτοι οι ανήλικοι

Ιδιαίτερη προσοχή συνιστάται στους ανηλίκους και τους νεαρούς ενήλικες. Η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard επισημαίνει, επίσης, ότι ο τρόπος που ο οργανισμός επεξεργάζεται το αλκοόλ επηρεάζεται και από το μέγεθος του σώματος. Ένα μεγαλύτερο άτομο έχει περισσότερα κύτταρα αίματος σε κυκλοφορία από ό,τι ένα μικρότερο άτομο, οπότε η συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα αυξάνεται πιο γρήγορα στα μικρότερα άτομα, ακόμη και αν καταναλώσουν την ίδια ποσότητα αλκοόλ.

Αποκαλυπτικά για την συμπεριφορά των ανηλίκων στην χώρα μας είναι τα ευρήματα πανελλήνιας έρευνας (ESPAD-Ελλάδα 2024): περισσότεροι από ένας στους 3 (36,8%) 16χρονοι αναφέρουν ότι έχουν μεθύσει έστω και μία φορά στη ζωή τους, σχεδόν ένας στους 10 (9,4%) ότι έχει μεθύσει τουλάχιστον 3 φορές τους τελευταίους 12 μήνες και σχεδόν ένας στους 8 (13,3%) ότι έχει μεθύσει τουλάχιστον μία φορά τις τελευταίες 30 ημέρες.

Υψηλότερο ποσοστό κοριτσιών (54,0%) από ό,τι αγοριών (49,9%) απαντούν ότι τις τελευταίες 30 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας κατανάλωσαν αλκοόλ σε χώρους διασκέδασης. Σημαντικά υψηλότερο ποσοστό κοριτσιών (47,5%) από ό,τι αγοριών (42,7%) αναφέρουν ότι, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, ήταν επιβάτιδες σε αυτοκίνητο του οποίου ο/η οδηγός είχε καταναλώσει αλκοόλ. Από την άλλη πλευρά, υπερδιπλάσιο είναι το ποσοστό των αγοριών (5,3%) από ό,τι κοριτσιών (2,2%) που αναφέρουν ότι, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, έχουν μεταβεί στο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου ή κέντρου υγείας εξαιτίας της κατανάλωσης αλκοόλ που έκαναν

Τον Ιούλιο του 2025, με δημοσίευση σε ΦΕΚ, το Υπουργείο Υγείας έθεσε σε ισχύ το αυστηροποιημένο πλαίσιο για την πώληση, προσφορά και διάθεση προϊόντων καπνού και αλκοόλ σε ανηλίκους, με σαφείς κυρώσεις, διαβάθμιση σε περιπτώσεις υποτροπής και ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας. Ωστόσο, σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ), το τελευταίο Σαββατοκύριακο, μόνο στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» διακομίστηκαν με δηλητηρίαση από αλκοόλ έξι ανήλικα παιδιά 14-15 ετών, δίνοντας σαφή σημάδια πλημμελούς εποπτείας.