Εμμηνόπαυση ή Αλτσχάιμερ; Τα κοινά συμπτώματα που δυσκολεύουν τη διάγνωση

Τι κοινό έχουν όλα αυτά τα συμπτώματα;

Όλα μπορούν να είναι σημάδια εμμηνόπαυσης. Μήπως υποδηλώνουν όμως και κάτι πιο σοβαρό;

Νέα έρευνα υποστηρίζει ότι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης δεν είναι απλώς άμεσα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, αλλά μπορεί να αποτελούν ενδείξεις για τη μελλοντική υγεία ενός ατόμου, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου εμφάνισης παθήσεων όπως η άνοια. Για να κατανοηθεί η σύνδεση, πρέπει πρώτα να γίνει κατανοητό τι είναι η εμμηνόπαυση και πώς επηρεάζει τον εγκέφαλο και το σώμα.

Τι είναι η εμμηνόπαυση;

Η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί το φυσικό τέλος της εμμηνορροϊκής περιόδου μιας γυναίκας, που συνήθως συμβαίνει λίγο πριν και λίγο μετά τα 50.

Επισήμως, η εμμηνόπαυση ορίζεται από την ημέρα που συμπληρώνεται ένας χρόνος χωρίς περίοδο.

Ωστόσο, η εμμηνόπαυση δεν συμβαίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Συχνά ξεκινά χρόνια νωρίτερα με μια φάση που ονομάζεται περιεμμηνόπαυση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το σώμα προετοιμάζεται για την εμμηνόπαυση και τα επίπεδα των ορμονών, ειδικά των οιστρογόνων, αυξομειώνονται. Αυτή η μετάβαση μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια και συχνά συνοδεύεται από συμπτώματα όπως ακανόνιστη περίοδος, εξάψεις, διακυμάνσεις της διάθεσης κ.ά.

Μόλις η περίοδος σταματήσει εντελώς, η γυναίκα εισέρχεται στην εμμηνόπαυση.

Δυστυχώς, τα συμπτώματα δεν εξαφανίζονται πάντα. Μερικά μπορεί να επιμείνουν για χρόνια, ενώ μπορεί να εμφανιστούν και νέα συμπτώματα.

Αυτά τα στάδια -περιεμμηνόπαυση, εμμηνόπαυση και μετεμμηνόπαυση- αποτελούν όλα μέρος της ίδιας πορείας, αν και η εμπειρία κάθε γυναίκας είναι μοναδική.

Κοινή πορεία

Αν και η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιoλογική διαδικασία, τα συμπτώματά της μπορεί να είναι οτιδήποτε άλλο παρά φυσιολογικά. Κάποιες γυναίκες μπορεί να παρουσιάσουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα, ενώ άλλες να αντιμετωπίζουν πολλά και σοβαρά συμπτώματα που διαταράσσουν την καθημερινή τους ζωή.

Συμπτώματα όπως το άγχος μπορεί να δυσχεράνουν τις κοινωνικές σχέσεις, τα προβλήματα ύπνου μπορεί να οδηγήσουν σε εξάντληση, ενώ η διανοητική σύγχυση μπορεί να κάνει ακόμη και τις απλές εργασίες να φαίνονται δύσκολες. Όλα αυτά σε συνδυασμό μπορούν να επηρεάσουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και την κοινωνική ζωή, που είναι βασικά στοιχεία της συνολικής υγείας.

Γιατί η εμμηνόπαυση έχει σημασία για το μέλλον

Η κατανόηση της εμμηνόπαυσης και των συμπτωμάτων της είναι μόνο η αρχή. Πέρα από μια μεταβατική φάση, οι προκλήσεις της εμμηνόπαυσης μπορεί να προσφέρουν μια μοναδική εικόνα για τη μελλοντική υγεία του εγκεφάλου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, η πιο κοινή αιτία άνοιας, που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της μνήμης, συναισθηματικές αλλαγές και εν τέλει απώλεια της ανεξαρτησίας. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να αναπτύξουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Στο παρελθόν, οι ερευνητές πίστευαν ότι αυτή η διαφορά οφειλόταν στο γεγονός ότι οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άνδρες, αλλά νέες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο.

Ο ρόλος των ορμονών στην υγεία του εγκεφάλου

Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν ωάρια, προκαλώντας σημαντικές ορμονικές αλλαγές. Μια σημαντική αλλαγή είναι η μείωση των οιστρογόνων, μιας ορμόνης που είναι απαραίτητη όχι μόνο για την αναπαραγωγή, αλλά και για την υγεία του εγκεφάλου.

Τα οιστρογόνα βοηθούν στην προστασία της μνήμης, στην ενίσχυση των νευρικών συνάψεων, στη ρύθμιση της διάθεσης και στην απομάκρυνση επιβλαβών πρωτεϊνών από τον εγκέφαλο. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων μειώνονται, εξασθενούν τα οφέλη τους για την υγεία, καθιστώντας τον εγκέφαλο και το σώμα πιο ευάλωτα σε επιβλαβείς αλλαγές.

Κατά τη διάρκεια αυτών των ορμονικών αλλαγών, μπορεί επίσης να εμφανιστούν συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Ενώ τα συμπτώματα θεωρούνταν κάποτε προσωρινά, μπορεί επίσης να σηματοδοτούν αλλαγές στον εγκέφαλο.

Προηγούμενες έρευνες έχουν εξετάσει πώς τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να σχετίζονται με τον κίνδυνο άνοιας.

Νέα έρευνα εστίασε στο ερώτημα: Μπορεί ο αριθμός των συμπτωμάτων που εμφανίζονται να αποτελεί και πρόωρο προειδοποιητικό σημάδι άνοιας;

Οι ερευνητές εξέτασαν αυτό το ζήτημα ως προς τα εξής:

• Τη γνωστική λειτουργία (για παράδειγμα, μνήμη, σκέψη και επίλυση προβλημάτων) και
• Τη συμπεριφορά (για παράδειγμα, συναισθήματα, προσωπικότητα και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις).

Ενώ οι γνωστικές αλλαγές είναι συχνά το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε την άνοια, οι συμπεριφορικές αλλαγές είναι εξίσου σημαντικές, αλλά συχνά παραβλέπονται. Μπορούν όμως να αποτελούν πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια.

Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από 896 μετεμμηνοπαυσιακές συμμετέχουσες στην μελέτη CAN-PROTECT, ένα διαδικτυακό καναδικό πρόγραμμα για τη γήρανση και την υγεία του εγκεφάλου. Οι συμμετέχουσες θυμήθηκαν τον τύπο και τον αριθμό των συμπτωμάτων που παρουσίασαν κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης και συμπλήρωσαν τεστ αξιολόγησης της τρέχουσας γνωστικής τους λειτουργίας και συμπεριφοράς.

Μεταξύ των συμμετεχόντων, το 74,3% παρουσίασαν συμπτώματα περιεμμηνόπαυσης —κατά μέσο όρο τέσσερα συμπτώματα ανά άτομο— με τα πιο συνηθισμένα να είναι οι εξάψεις (88%) και οι νυχτερινές εφιδρώσεις (70%).

Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι η εμφάνιση περισσότερων συμπτωμάτων κατά την περιεμμηνόπαυση, συσχετίζεται με μεγαλύτερες γνωστικές και συμπεριφορικές αλλαγές αργότερα στη ζωή, υποδηλώνοντας ότι το βάρος των συμπτωμάτων της περιεμμηνόπαυσης δεν επηρεάζει μόνο την άμεση ευημερία, αλλά μπορεί επίσης να σηματοδοτεί μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία του εγκεφάλου.

Αν και οι υποκείμενοι μηχανισμοί παραμένουν ασαφείς, τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της αναγνώρισης των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης ως πιθανών πρώιμων δεικτών της μελλοντικής υγείας του εγκεφάλου.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι συμμετέχουσες που έλαβαν ορμονική θεραπεία με οιστρογόνα για τα συμπτώματα της περιεμμηνόπαυσης, παρουσίασαν λιγότερες συμπεριφορικές αλλαγές σε σύγκριση με τις μη χρήστριες, γεγονός που υποδηλώνει έναν πιθανό ρόλο των οιστρογόνων στη μείωση του κινδύνου άνοιας. Απαιτείται ωστόσο, περαιτέρω έρευνα για να διευκρινιστεί ο χρόνος και οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης.

Γιατί είναι σημαντική αυτή η έρευνα

Η έρευνα υπογραμμίζει μια κρίσιμη σύνδεση: η εμφάνιση πολλαπλών συμπτωμάτων της περιεμμηνόπαυσης μπορεί να σχετίζεται με γνωστικές και συμπεριφορικές αλλαγές, οι οποίες αποτελούν πρώιμους δείκτες κινδύνου για άνοια.

Η αναγνώριση αυτών των συμπτωμάτων ως πιθανών προειδοποιητικών σημείων, θα μπορούσε να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας να εντοπίζουν νωρίτερα τους κινδύνους και να διερευνήσουν τρόπους προστασίας της υγείας του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου.

Η εμμηνόπαυση είναι κάτι περισσότερο από μια μεταβατική περίοδο. Μπορεί να προσφέρει κρίσιμες πληροφορίες για τη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.

Πηγή: The Conversation