Ποια μέτρηση σε παιδιά έως 10 ετών ίσως προβλέπει τον κίνδυνο καρδιακών στο μέλλον

Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών υπογραμμίζει πώς τα πρότυπα βάρους στην πρώιμη ζωή, ειδικά η κοιλιακή παχυσαρκία, μπορούν να “προετοιμάσουν το έδαφος” για μελλοντικούς καρδιομεταβολικούς κινδύνους.

Μια νέα μελέτη αποκάλυψε ότι η πολύ ανθυγιεινή αναλογία περιμέτρου μέσης-προς-ύψος (WHtR) κατά την παιδική ηλικία (ένας δείκτης κοιλιακού λίπους) συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών και μεταβολικών προβλημάτων, ήδη από την ηλικία των 10 ετών!

Αυτό το άρθρο παραθέτει τα ευρήματα της μελέτης, εξηγεί τους εμπλεκόμενους μηχανισμούς και περιγράφει τι μπορούν να κάνουν γονείς και επαγγελματίες υγείας, για να μειώσουν τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων από την παιδική ηλικία.

Τι διαπίστωσε η μελέτη σχετικά με την αναλογία μέσης-προς-ύψος και τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων;

Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά που διατήρησαν υψηλότερη αναλογία μέσης προς ύψος (WHtR) καθ' όλη τη διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας είχαν μεγαλύτερο καρδιομεταβολικό και καρδιαγγειακό κίνδυνο στην ηλικία των 10 ετών. Η WHtR είναι ένας απλός αλλά ισχυρός δείκτης κεντρικής παχυσαρκίας, ο οποίος είναι πιο προγνωστικός για τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων σε σχέση με τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ).

Οι ερευνητές παρακολούθησαν 5.221 παιδιά από την ομάδα Amsterdam Born Children and their Development (ABCD), παρακολουθώντας τα από τη γέννηση έως την ηλικία των 10 ετών. Τα παιδιά ομαδοποιήθηκαν ανάλογα με την WHtR και πάντα με βάση τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα ανάπτυξης των παιδιών.

Τα παιδιά στις ομάδες "σταθερά υψηλή WHtR" ή "αυξανόμενη WhtR" μέχρι τνα κλείσουν τα 10 χρόνια ζωής εμφάνισαν:

• Υψηλότερη συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση
• Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης νηστείας
• Αυξημένα τριγλυκερίδια και LDL χοληστερόλη
• Χαμηλότερη HDL χοληστερόλη

Αυτοί οι δείκτες υποδεικνύουν πρώιμα σημάδια μεταβολικού συνδρόμου, μιας ομάδας παθήσεων που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2.

Γιατί η αναλογία μέσης-προς-ύψος είναι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας από τον ΔΜΣ στα παιδιά;

Η WHtR εστιάζει ειδικά στο κοιλιακό λίπος, το οποίο σχετίζεται περισσότερο με μεταβολικές επιπλοκές από το συνολικό σωματικό λίπος. Σε αντίθεση με τον ΔΜΣ, λαμβάνει υπόψη το σχήμα του σώματος και την κατανομή του λίπους, όχι μόνο το βάρος σε σχέση με το ύψος.

Οφέλη από τη χρήση του WHtR στην παιδιατρική αξιολόγηση:

• Ανιχνεύει την κεντρική παχυσαρκία με μεγαλύτερη ακρίβεια από τον ΔΜΣ
• Εύκολος υπολογισμός (περιφέρεια μέσης ÷ ύψος)
• Δεν επηρεάζεται από μυϊκή μάζα ή απότομες αυξήσεις σωματικής ανάπτυξης
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές ηλικίες και εθνικότητες

Μία WHtR πάνω από 0,5 θεωρείται γενικά “καμπανάκι κινδύνου” για κεντρική παχυσαρκία τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

Πώς η κεντρική παχυσαρκία στην παιδική ηλικία οδηγεί σε πρώιμο καρδιομεταβολικό κίνδυνο

Η κεντρική παχυσαρκία συμβάλλει στην μεταβολική διαταραχή μέσω φλεγμονής, αντίστασης στην ινσουλίνη και αγγειακής δυσλειτουργίας. Το λίπος που αποθηκεύεται γύρω από την κοιλιά είναι μεταβολικά ενεργό και απελευθερώνει ορμόνες και κυτοκίνες, που επηρεάζουν την κανονική καρδιαγγειακή και μεταβολική λειτουργία.

Μηχανισμοί που συνδέουν την κεντρική παχυσαρκία με τον πρώιμο κίνδυνο καρδιακής νόσου:

• Αυξάνει την παραγωγή φλεγμονωδών δεικτών (π.χ., CRP, IL-6)
• Μειώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα γλυκόζης
• Μεταβάλλει τον μεταβολισμό των λιπιδίων, αυξάνοντας τα τριγλυκερίδια και την LDL χοληστερόλη
• Προκαλεί πρώιμη αρτηριακή δυσκαμψία και αυξημένη αρτηριακή πίεση

Αυτές οι επιδράσεις, εάν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να επιταχύνουν την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης και άλλων μορφών καρδιαγγειακών παθήσεων πριν από την ενηλικίωση.

Τι μπορεί να γίνει για την μείωση του κινδύνου καρδιακής νόσου, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία;

Η πρόληψη ή η αντιστροφή των δυσμενών προτύπων WHtR στην πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο μελλοντικών καρδιακών παθήσεων. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να επικεντρώνονται στη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και τις συμπεριφορικές συνήθειες, ξεκινώντας ιδανικά πριν από την ηλικία των 5 ετών.

Αποδεδειγμένες στρατηγικές για την μείωση του καρδιομεταβολικού κινδύνου στα παιδιά:

• Ενθαρρύνετε την καθημερινή σωματική δραστηριότητα (τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας άσκησης)
• Περιορίστε τα ζαχαρούχα ποτά και τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα
• Προωθήστε τα οικογενειακά γεύματα με ισορροπημένα τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά
• Καθορίστε συνεπείς ρουτίνες ύπνου και περιορίστε τον χρόνο μπροστά σε οθόνες
• Καταγράφετε τακτικά την WHtR του παιδιού

Η έγκαιρη ανίχνευση και η καθοδήγηση από παιδιάτρους και προγράμματα δημόσιας υγείας είναι απαραίτητες για την πρόληψη της εξέλιξης των παραγόντων κινδύνου.

Συχνές Ερωτήσεις

Ποια είναι μια υγιής αναλογία μέσης-προς-ύψος για τα παιδιά;

Μία WHtR κάτω από 0,5 θεωρείται γενικά υγιής τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες. Οι αναλογίες πάνω από αυτό το επίπεδο υποδηλώνουν αυξημένο κεντρικό λίπος και υψηλότερο κίνδυνο για την υγεία.

Μπορεί μια υψηλή WHtR να αντιστραφεί στην παιδική ηλικία;

Ναι. Μέσω υγιεινών αλλαγών στον τρόπο ζωής -ειδικά βελτιωμένης διατροφής και σωματικής δραστηριότητας- το κεντρικό λίπος μπορεί να μειωθεί και οι καρδιομεταβολικοί δείκτες μπορούν να ομαλοποιηθούν με την πάροδο του χρόνου.

Είναι ακόμα χρήσιμος ο ΔΜΣ για τα παιδιά;

Ο ΔΜΣ μπορεί να δώσει μια γενική ιδέα για τα πρότυπα ανάπτυξης, αλλά δεν λαμβάνει υπόψη την κατανομή του λίπους. Η WHtR είναι ένας καλύτερος δείκτης κεντρικής παχυσαρκίας και κινδύνου καρδιακών παθήσεων στα παιδιά.

Παίζει ρόλο η γενετική στην WHtR;

Η γενετική μπορεί να επηρεάσει την κατανομή του λίπους, αλλά το περιβάλλον και η συμπεριφορά -όπως η διατροφή και το επίπεδο δραστηριότητας- παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της WHtR με την πάροδο του χρόνου.

Πρέπει τα σχολεία να μετρούν την WHtR;

Αν και δεν αποτελεί ακόμη συνήθη πρακτική, η WHtR είναι εύκολο να μετρηθεί και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέρος σχολικών προγραμμάτων ελέγχου για την έγκαιρη αναγνώριση παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο.

Συμπέρασμα

Τα ευρήματα της μελέτης ABCD υπογραμμίζουν ένα κρίσιμο μήνυμα: η καρδιομεταβολική υγεία ξεκινά στην πρώιμη παιδική ηλικία. Η παρακολούθηση της αναλογίας μέσης-προς-ύψος παρέχει μια σαφέστερη εικόνα του μελλοντικού κινδύνου καρδιακών παθήσεων απ' ό,τι το βάρος μόνο του.

Πηγές:
medicaldaily.com
eurekalert.org
mayoclinic.org
cdc.gov
healthline.com