Τι συμβαίνει στο σώμα όταν "απορρυθμίζεται" το βιολογικό μας ρολόι
Οι διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό, το εσωτερικό ρολόι του σώματος, που προκαλούνται από παράγοντες, όπως η εργασία σε βάρδιες, οι ακανόνιστοι χρόνοι ύπνου και γευμάτων και η έκθεση στο φως τη νύχτα, συνδέονται στενά με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2, υψηλής αρτηριακής πίεσης και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αυτό επισημαίνει η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία σε επιστημονική δήλωσή της, που δημοσιεύεται στο περιοδικό της Circulation.
Οι κιρκάδιοι ρυθμοί παράγονται από το φυσικό 24ωρο εσωτερικό ρολόι του σώματος, το οποίο ρυθμίζει μια πληθώρα βιολογικών διεργασιών, όπως ο καρδιακός ρυθμός, ο ύπνος, η απελευθέρωση ορμονών, η αρτηριακή πίεση, η πέψη και η θερμοκρασία του σώματος. Οι διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν μεταξύ άλλων ότι η κανονικότητα στο πρόγραμμα ύπνου είναι εξίσου σημαντική με τη διάρκεια του ύπνου, οπότε η διατήρηση σταθερών χρόνων ύπνου και αφύπνισης βοηθά στον συγχρονισμό του εσωτερικού ρολογιού και της υποστήριξης του σώματος. Επίσης, η πρωινή έκθεση στο φυσικό φως βοηθά στην ενίσχυση των υγιών ρυθμών, ενώ η έκθεση στο τεχνητό φως τη νύχτα, ειδικά το μπλε φως από τις οθόνες, μπορεί να καταστείλει τη μελατονίνη και να καθυστερήσει την έναρξη του ύπνου. Ακόμη και τα χαμηλά επίπεδα νυχτερινού φωτός έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Επιπλέον, το φαγητό αργά το βράδυ ή οι ακανόνιστες ώρες γευμάτων μπορεί να διαταράξουν τα κιρκάδια ρολόγια που βρίσκονται σε όργανα, όπως το συκώτι και το πάγκρεας, συμβάλλοντας σε αύξηση ή μείωση του σακχάρου στο αίμα και αύξηση βάρους. Μελέτες δείχνουν ότι το φαγητό νωρίτερα μέσα στη μέρα, όπως το πρωινό πριν από τις 8 π.μ., σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καλύτερα καρδιομεταβολικά αποτελέσματα.
Στη βελτίωση της κιρκάδιας υγείας συντελεί και ο χρόνος της σωματικής δραστηριότητας. Οι πρωινές ή απογευματινές προπονήσεις μπορούν να βοηθήσουν τους κιρκάδιους ρυθμούς, ενώ η βραδινή άσκηση μπορεί να τους καθυστερήσει. Ο χρόνος της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να επηρεάσει την πίεση, τον έλεγχο της γλυκόζης και την ποιότητα του ύπνου, παρόλο που διευκρινίζεται ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να εντοπιστεί ο ιδανικός χρόνος για τα διαφορετικά άτομα.
Σημειώνεται ότι προς το παρόν, οι ερευνητές μπορούν να μετρήσουν με ακρίβεια τους κιρκάδιους ρυθμούς μόνο σε μικρά, αυστηρά ελεγχόμενα εργαστηριακά περιβάλλοντα. Στην καθημερινή υγειονομική περίθαλψη, οι γιατροί συχνά βασίζονται σε απλές ενδείξεις, όπως η ώρα που λέει ένα άτομο ότι πηγαίνει για ύπνο. Αναμένεται πάντως οι νέες τεχνολογίες να κάνουν την έρευνα ευκολότερη και την παρακολούθηση μοτίβων, όπως η θερμοκρασία του δέρματος και ο καρδιακός ρυθμός σε διάστημα 24 ωρών, δίνοντας μια πιο σαφή εικόνα του βιολογικού ρολογιού ενός ατόμου.
Στην επιστημονική δήλωση υπογραμμίζεται ότι η βελτιστοποίηση των κιρκάδιων ρυθμών προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη προληπτική στρατηγική για την καρδιομεταβολική υγεία.
Από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
