ΥΓΕΙΑ

Ο ύπνος στο απόλυτο σκοτάδι κάνει καλό στην καρδιά - Δείτε γιατί

Μιχάλης Θερμόπουλος

Σε έναν κόσμο γεμάτο με οθόνες, φώτα δρόμου και 24ωρο εσωτερικό φωτισμό, το πραγματικό σκοτάδι τη νύχτα έχει γίνει πιο δύσκολο από ποτέ να το βιώσει κανείς.

Ο ύπνος στο απόλυτο σκοτάδι κάνει καλό στην καρδιά - Δείτε γιατί
Bigstock

Μια νέα μελέτη υποδηλώνει τώρα ότι αυτή η αλλαγή στο περιβάλλον μας μπορεί να έχει ένα σοβαρό κόστος: η αυξημένη έκθεση σε τεχνητό φως τη νύχτα συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.

Αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες, για να κατανοηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι μηχανισμοί, τα στοιχεία δείχνουν ένα σαφές μήνυμα: η προστασία του φυσικού σκότους μπορεί να είναι πιο σημαντική για την υγεία της καρδιάς απ’ ό,τι νομίζαμε κάποτε.

Τι διαπίστωσε η μελέτη

Οι ερευνητές εξέτασαν μακροπρόθεσμα δεδομένα από ενήλικες, που εκτέθηκαν σε ποικίλα επίπεδα τεχνητού φωτός τη νύχτα: από εξωτερικές πηγές όπως φώτα δρόμου και φωτισμό κτιρίων, καθώς και εσωτερικό φως από οθόνες και οικιακές συσκευές.

Όσοι είχαν υψηλότερα επίπεδα έκθεσης είχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Ο κίνδυνος παρέμεινε αυξημένος ακόμη και αφότου συνυπολογίστηκαν σχετικές παράμετροι όπως η ηλικία, το κάπνισμα, η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, ενισχύει προηγούμενα παρόμοια ευρήματα, ότι το νυχτερινό φως διαταράσσει τους βιολογικούς ρυθμούς και τις μεταβολικές οδούς, που είναι θεμελιώδεις για την καρδιαγγειακή υγεία.

Πώς το νυχτερινό φως επηρεάζει τον οργανισμό

Το τεχνητό φως τη νύχτα κάνει πολύ περισσότερα από το να δυσκολεύει τον ύπνο. Μπορεί να διαταράξει πολλαπλά συστήματα που βασίζονται στον φυσικό κύκλο ημέρας-νύχτας.

1. Διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού

Το ανθρώπινο σώμα είναι σχεδιασμένο να ακολουθεί έναν 24ωρο ρυθμό, με το σκοτάδι να δίνει σήμα στον εγκέφαλο να παράγει μελατονίνη, μια ορμόνη που ρυθμίζει τον ύπνο και υποστηρίζει την καρδιαγγειακή λειτουργία. Η έκθεση στο φως, ειδικά τα μπλε και λευκά μήκη κύματος, καταστέλλει την μελατονίνη, μετατοπίζοντας το εσωτερικό ρολόι του σώματος.

Ένας διαταραγμένος κιρκάδιος ρυθμός μπορεί να επηρεάσει:

  • Αρτηριακή πίεση
  • Καρδιακό ρυθμό
  • Αγγειακή υγεία
  • Φλεγμονώδεις οδούς

Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι διαταραχές μπορεί να συμβάλλουν στο χρόνιο καρδιαγγειακό στρες.

2. Μειωμένη ποιότητα ύπνου

Η έκθεση στο φως τη νύχτα συχνά οδηγεί σε:

  • Ελαφρύτερο ύπνο
  • Περισσότερα νυχτερινά ξυπνήματα
  • Μειωμένο βαθύ ύπνο
  • Καθυστερημένη έναρξη ύπνου

Ο κακός ύπνος από μόνος του συνδέεται με υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη και υψηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.

3. Μεταβολικές επιδράσεις

Το τεχνητό φως τη νύχτα μπορεί επίσης να επηρεάσει τη ρύθμιση της γλυκόζης και τον μεταβολισμό του λίπους. Αυτές οι μεταβολικές αλλαγές μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα αύξησης βάρους, διαβήτη και σχετικών καρδιαγγειακών επιπλοκών.

4. Αυξημένη συμπαθητική νευρική δραστηριότητα

Το φως τη νύχτα μπορεί να ενεργοποιήσει το σύστημα «μάχης ή φυγής» του σώματος, αυξάνοντας τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, όταν το σώμα θα έπρεπε να βρίσκεται σε κατάσταση αποκατάστασης.

Person watches TV at night in his bed

Εξωτερικό φως έναντι εσωτερικού φωτός

Και οι δύο τύποι επηρεάζουν την υγεία, αλλά με διαφορετικούς τρόπους.

Εξωτερικό φως

Ο εξωτερικός φωτισμός (φώτα του δρόμου, διαφημιστικές πινακίδες, προβολείς κτιρίων, φωτισμός οχημάτων) συμβάλλει στην λεγόμενη φωτορύπανση. Ακόμα και όταν βρίσκεται σε εσωτερικούς χώρους, αυτό το φως μπορεί να εισέλθει στα υπνοδωμάτια μέσω παραθύρων και κουρτινών, επηρεάζοντας ανεπαίσθητα τη βιολογία του ύπνου.

Όσοι ζουν σε έντονα φωτισμένες αστικές γειτονιές έχουν συχνά την υψηλότερη έκθεση.

Φως εσωτερικού χώρου

Οι πηγές φωτός εσωτερικού χώρου περιλαμβάνουν:

  • Οθόνες τηλεφώνων και υπολογιστών
  • Τηλεοράσεις
  • Έντονα φώτα οροφής
  • Φώτα νυκτός
  • Ψηφιακά ρολόγια

Ενώ οι οθόνες παρέχουν τα ισχυρότερα μήκη κύματος μπλε φωτός, ακόμη και ο ζεστός φωτισμός εσωτερικού χώρου μπορεί να μειώσει τα επίπεδα μελατονίνης, όταν χρησιμοποιείται αργά το βράδυ.

Ποιοι επηρεάζονται περισσότερο;

  • Ηλικιωμένοι ενήλικες
  • Εργαζόμενοι σε βάρδιες
  • Άτομα που ζουν σε αστικά κέντρα
  • Άτομα με αϋπνία
  • Άτομα με μεταβολικές παθήσεις, όπως διαβήτης ή υπέρταση

Για άτομα που ήδη διατρέχουν κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, η μείωση της έκθεσης στο φως τη νύχτα μπορεί να είναι ιδιαίτερα προστατευτική.

Πώς να μειώσετε την έκθεση στο τεχνητό φως τη νύχτα

Η προστασία του φυσικού σκότους δεν απαιτεί ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, μόνο συνειδητές προσαρμογές:

1. Περιορίστε τις οθόνες πριν τον ύπνο

Στόχος είναι να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε τηλέφωνα, tablet και υπολογιστές τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο. Εάν η χρήση οθόνης είναι απαραίτητη, η ενεργοποίηση λειτουργιών νυχτερινής χρήσης ή μείωσης του μπλε φωτός μπορεί να βοηθήσει.

2. Μειώστε τον φωτισμό εσωτερικού χώρου το βράδυ

Η αντικατάσταση του έντονου φωτισμού οροφής με απαλό, ζεστό φως ενθαρρύνει την παραγωγή μελατονίνης.

  • Αποκλείστε το εξωτερικό φως
  • Χρησιμοποιήστε:
  • Κουρτίνες συσκότισης
  • Μάσκες ύπνου
  • Κλειστά παντζούρια

Αυτές οι μικρές αλλαγές μπορούν να μειώσουν σημαντικά την έκθεση στο φως τη νύχτα.

3. Διατηρήστε το υπνοδωμάτιο απαλλαγμένο από συσκευές

Η αφαίρεση τηλεοράσεων, οθονών υπολογιστών και ηλεκτρονικών συσκευών βοηθά στη διατήρηση του σκοταδιού.

4. Χρησιμοποιήστε κόκκινα ή κεχριμπαρένια νυχτερινά φώτα, εάν χρειάζεται

Αυτά τα μήκη κύματος έχουν μικρότερη επίδραση στους κιρκαδικούς ρυθμούς.

5. Διατηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου

Το να πηγαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε μέρα βοηθά στην ενίσχυση της κιρκαδικής σταθερότητας.

Woman using tablet pc in her bed at night

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι πραγματικά επικίνδυνο το τεχνητό φως τη νύχτα;

Όχι βραχυπρόθεσμα. Αλλά η χρόνια έκθεση στο φως τη νύχτα σχετίζεται με υψηλότερους κινδύνους καρδιαγγειακών και μεταβολικών παθήσεων.

Είναι το μπλε φως χειρότερο από άλλους τύπους;

Τα μπλε και λευκά μήκη κύματος καταστέλλουν την μελατονίνη πιο έντονα, καθιστώντας τα πιο επιβλαβή μακροπρόθεσμα.

Επηρεάζει την υγεία ο ύπνος με την τηλεόραση ανοιχτή;

Ναι. Ακόμα και τα χαμηλά επίπεδα φωτός μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του ύπνου και τον κιρκάδιο ρυθμό.

Μπορεί η βελτίωση του σκότους στην κρεβατοκάμαρα να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων;

Μπορεί να βοηθήσει, ειδικά για άτομα με υψηλή έκθεση στο νυχτερινό φως ή κακά πρότυπα ύπνου.

Συμπέρασμα

Το τεχνητό φως τη νύχτα είναι μια σύγχρονη ευκολία, αλλά και μια σύγχρονη απειλή για την υγεία. Νέα μελέτη παρέχει αδιάσειστα στοιχεία, ότι η υψηλότερη έκθεση αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, πιθανώς μέσω ενός συνδυασμού κιρκαδικής διαταραχής, κακού ύπνου και μεταβολικού στρες.

Πηγές:
healthline.com
heart.org
clevelandclinic.org
mayoclinic.org