Περνούν και οι πατέρες επιλόχειο κατάθλιψη! Τι συμπτώματα παρουσιάζουν;

Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι οι πατέρες μπορούν επίσης να βιώσουν σημαντική συναισθηματική δυσφορία μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Αυτή η πάθηση στους άνδρες συχνά παραβλέπεται, υποδιαγιγνώσκεται και παρεξηγείται, ωστόσο μπορεί να επηρεάσει βαθιά ολόκληρη την οικογένεια εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Αυτό το άρθρο εξηγεί εάν και οι πατέρες μπορούν να εμφανίσουν επιλόχειο κατάθλιψη, πώς αυτή εκδηλώνεται και ποια βήματα μπορούν να ληφθούν για την έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπισή της.

Μπορούν οι πατέρες να βιώσουν επιλόχειο κατάθλιψη;

Ναι, οι πατέρες μπορούν να αναπτύξουν επιλόχειο κατάθλιψη (γνωστή ως πατρική επιλόχειος κατάθλιψη - PPD) ειδικά κατά το πρώτο έτος μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Αν και συζητείται λιγότερο από την μητρική επιλόχειο κατάθλιψη, μελέτες δείχνουν ότι έως και 10% των νέων πατέρων βιώνουν καταθλιπτικά συμπτώματα κατά την περίοδο μετά τον τοκετό της συντρόφου τους.

Αυτή η πάθηση συνδέεται στενά με ορμονικές αλλαγές, στέρηση ύπνου, μεταβαλλόμενη ταυτότητα, οικονομικές πιέσεις και ένταση στις σχέσεις. Δεν είναι απλώς «αδιαθεσία»: η πατρική επιλόχειος κατάθλιψη είναι μια σοβαρή διαταραχή της διάθεσης που απαιτεί προσοχή και υποστήριξη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης στους πατέρες;

Ενώ η επιλόχειος κατάθλιψη της μητέρας συχνά εκδηλώνεται ως θλίψη ή ευσυγκίνηση, η επιλόχειος κατάθλιψη του πατέρα μπορεί να εμφανίζεται πιο διακριτικά. Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να εκφράσουν την κατάθλιψη μέσω ευερεθιστότητας, απόσυρσης ή επικίνδυνων συμπεριφορών, παρά να εκδηλώσουν ανοιχτά συναισθηματική δυσφορία.

Συνήθη συμπτώματα στους πατέρες:

• Επίμονη ευερεθιστότητα ή θυμός
• Απόσυρση από την οικογενειακή ή κοινωνική ζωή
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για δεσμό με το μωρό
• Προβλήματα ύπνου που δεν σχετίζονται με τη φροντίδα του βρέφους
• Αισθήματα απελπισίας ή αναξιότητας
• Κόπωση ή απώλεια κινήτρων
• Αυξημένη χρήση αλκοόλ ή ουσιών
• Εμπλοκή σε επικίνδυνες ή παρορμητικές συμπεριφορές
• Δυσκολία συγκέντρωσης ή λειτουργίας στην εργασία

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται σταδιακά και -δυστυχώς- συχνά περνούν απαρατήρητα.

Τι προκαλεί την επιλόχειο κατάθλιψη στους άνδρες;

Η επιλόχεια κατάθλιψη του πατέρα μπορεί να προκληθεί από ένα σύνθετο μείγμα ψυχολογικών, ορμονικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ενώ η εμπειρία κάθε ατόμου ποικίλλει, οι ακόλουθες αιτίες αναφέρονται συνηθέστερα:

• Ορμονικές διακυμάνσεις: Χαμηλή τεστοστερόνη και αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης και οιστρογόνων παρατηρούνται σε νέους πατέρες
• Στέρηση ύπνου: Ο συνεχής κακός ύπνος διαταράσσει τη συναισθηματική ρύθμιση και τη γνωστική σταθερότητα
• Ψυχική υγεία συντρόφου: Η επιλόχειος κατάθλιψη μιας μητέρας αυξάνει τον σχετικό κίνδυνο για τον πατέρα
• Πίεση στη σχέση: Το άγχος, οι συγκρούσεις και η μειωμένη οικειότητα μπορούν να συμβάλουν σε διαταραχές της διάθεσης
• Έλλειψη υποστήριξης ή σαφήνειας ρόλου: Οι νέοι πατέρες μπορεί να αισθάνονται απροετοίμαστοι ή αποκλεισμένοι στην πρώιμη φροντίδα των παιδιών τους (ειδικά του πρώτου τους παιδιού)

Πολλοί πατέρες μπορεί να αισθάνονται ότι «δεν έχουν το δικαίωμα» να εκφράσουν συναισθηματική ευαλωτότητα, ενισχύοντας τα συναισθήματα απομόνωσης ή ντροπής.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η επιλόχειος κατάθλιψη του πατέρα;

Τα καλά νέα είναι ότι η επιλόχειος κατάθλιψη του πατέρα είναι σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπίσιμη με κατάλληλες παρεμβάσεις. Τα συστήματα υποστήριξης, η θεραπεία και -σε ορισμένες περιπτώσεις- η φαρμακευτική αγωγή μπορούν να είναι αποτελεσματικά στην αποκατάσταση της συναισθηματικής ευεξίας.

Τα βήματα για τη θεραπεία περιλαμβάνουν:

• Αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας: Ένας ψυχολόγος μπορεί να αξιολογήσει τα συμπτώματα και να συστήσει θεραπεία. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική
• Ομάδες υποστήριξης: Η σύνδεση με άλλους νέους πατέρες μπορεί να μειώσει την απομόνωση
• Προσαρμογές τρόπου ζωής: Τακτική άσκηση, καλύτερη υγιεινή ύπνου και μειωμένη κατανάλωση αλκοόλ
• Συμβουλευτική ζευγαριών: Βοηθά στην αντιμετώπιση του γονικού στρες και της νέας δυναμικής στη σχέση με την μητέρα-σύντροφο
• Φαρμακευτική αγωγή: Τα αντικαταθλιπτικά συνιστώνται περιστασιακά για μέτριες έως σοβαρές περιπτώσεις

Η έγκαιρη αναγνώριση και ο ανοιχτός διάλογος είναι το κλειδί για την άρση του στίγματος και την ενθάρρυνση της θεραπείας.

Συχνές ερωτήσεις

Πόσο σύντομα μετά τη γέννηση μπορεί να ξεκινήσει η επιλόχειος κατάθλιψη στους πατέρες;

Τα συμπτώματα μπορούν να ξεκινήσουν ήδη από την εγκυμοσύνη (προγεννητική κατάθλιψη) και συχνά κορυφώνονται μεταξύ 3-6 μηνών μετά τον τοκετό.

Είναι ορισμένοι πατέρες σε μεγαλύτερο κίνδυνο;

Ναι. Οι άνδρες με προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης, όσοι έχουν οικονομικό άγχος ή με συντρόφους που βιώνουν προγεννητική κατάθλιψη διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Επηρεάζει η πατρική επιλόχειος κατάθλιψη την ανάπτυξη του παιδιού;

Μπορεί. Έρευνες δείχνουν ότι η μη θεραπευμένη πατρική επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σύνδεση του βρέφους, τη συμπεριφορά και -αργότερα- τη γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη.

Μπορούν οι άνδρες να αναρρώσουν χωρίς θεραπεία;

Ενώ ορισμένοι μπορεί να βελτιωθούν με την πάροδο του χρόνου, η μη θεραπευμένη κατάθλιψη μπορεί να επιμένει ή να επιδεινώνεται, επηρεάζοντας τις σχέσεις, την εργασία και την υγεία. Η θεραπεία επιταχύνει την ανάρρωση.

Υπάρχει στίγμα γύρω από την πατρική επιλόχειο κατάθλιψη;

Ναι. Οι κοινωνικές προσδοκίες και στερεότυπα για την αρρενωπότητα συχνά εμποδίζουν τους άνδρες να αναζητήσουν βοήθεια. Η επίγνωση και η ομαλοποίηση αυτής της κατάστασης είναι απαραίτητες για την έγκαιρη παρέμβαση.

Σύνοψη

Η επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι μόνο ένα μητρικό ζήτημα: και οι πατέρες μπορούν να υποφέρουν σιωπηλά. Η αναγνώριση των σημαδιών της πατρικής επιλόχειας κατάθλιψης, η κατανόηση των αιτιών της και η έγκαιρη αναζήτηση και χορήγηση βοήθειας μπορούν να κάνουν μια βαθιά διαφορά τόσο για τον ίδιο τον νέο πατέρα, όσο και για όλη την -εξίσου νέα- οικογένειά του.

Πηγές:
apnews.com
clevelandclinic.org
nhs.uk
cdc.gov
psychologytoday.com