Αλτσχάιμερ: Αν προσέξετε αυτό στην ομιλία κάποιου, πείτε του να κάνει εξετάσεις
Η νόσος Αλτσχάιμερ συχνά εμφανίζεται σιωπηλά, με ανεπαίσθητες γνωστικές μεταβολές, που είναι εύκολο να παραβλεφθούν στην καθημερινή ζωή.
Ωστόσο, η έγκαιρη ανίχνευση είναι κρίσιμη. Η παρέμβαση στα πρώτα σημάδια γνωστικής παρακμής προσφέρει την καλύτερη πιθανότητα επιβράδυνσης της εξέλιξης και διατήρησης της ποιότητας ζωής.
Μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη εντόπισε μια ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή στην ομιλία, που μπορεί να λειτουργήσει ως «καμπανάκι» για γνωστική παρακμή, ακόμη και πριν από μια επίσημη διάγνωση.
Αυτό το άρθρο διερευνά τα βασικά ευρήματα, εξηγεί την επιστήμη πίσω από την αλλαγή στην ομιλία και περιγράφει τι πρέπει να προσέχουν οι οικογένειες και οι φίλοι ατόμων που την παρουσιάζουν.
Ποιο είναι το συγκεκριμένο πρότυπο ομιλίας που συνδέεται με την πρώιμη νόσο Αλτσχάιμερ;
Η μελέτη διαπίστωσε ότι η αύξηση των δυσκολιών εύρεσης λέξεων (WFD) -όπως δισταγμοί, ασαφής γλώσσα ή συμπληρώματα όπως "πράγμα" και "αυτά τα πράγματα"- μπορεί να είναι ένας αξιόπιστος πρώιμος δείκτης γνωστικής παρακμής.
Στην μελέτη, τα άτομα που συχνά σταματούσαν, δυσκολεύονταν να ονομάσουν αντικείμενα ή κατέφευγαν σε υπερβολικά γενικούς όρους ήταν σημαντικά πιο πιθανό να εμφανίσουν πρώιμα σημάδια αλλαγών στην λειτουργία του εγκεφάλου, που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Γιατί έχει σημασία η εύρεση λέξεων:
- Η ικανότητα ανάκτησης συγκεκριμένου λεξιλογίου περιλαμβάνει πολλαπλές περιοχές του εγκεφάλου (ειδικά τον κροταφικό και μετωπιαίο λοβό)
- Η διαταραχή σε αυτές τις περιοχές είναι συχνή στα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ
- Οι ανεπαίσθητες γλωσσικές μεταβολές μπορεί να προηγούνται της αισθητής απώλειας μνήμης
Πώς αναγνωρίστηκε αυτό το μοτίβο ομιλίας ως δείκτης γνωστικής εξασθένησης;
Τα ευρήματα προέρχονται από μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Aging, Neuropsychology, and Cognition, η οποία ανέλυσε δείγματα αυθόρμητης ομιλίας από 264 ηλικιωμένους ενήλικες σε διάφορα κλινικά προφίλ.
Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν μια εργασία περιγραφής εικόνας, ενώ οι ερευνητές μαγνητοφώνησαν και στη συνέχεια έγραψαν όλη την ομιλία τους. Η ομάδα διαπίστωσε ότι άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση (MCI) χρησιμοποίησαν:
- Περισσότερες αντωνυμίες αντί για ακριβή ουσιαστικά
- Περισσότερα συμπληρώματα δισταγμού (π.χ., "εμμ", "εεε", "ξέρεις")
- Λιγότερα συγκεκριμένα ουσιαστικά για την επισήμανση ανθρώπων, αντικειμένων ή ενεργειών
Αυτές οι αλλαγές στην ομιλία συσχετίστηκαν στατιστικά με τον πρώιμο κίνδυνο νόσου Αλτσχάιμερ, ακόμη και όταν λήφθηκε υπόψη η ηλικία και το επίπεδο εκπαίδευσης.
Ποια είναι τα σημάδια της δυσκολίας εύρεσης λέξεων;
Η δυσκολία εύρεσης λέξεων (WFD) δεν είναι απλώς περιστασιακή λήθη: συχνά εμφανίζεται σε επαναλαμβανόμενα, παρατηρήσιμα μοτίβα.
Συνήθη σημάδια WFD στην πρώιμη γνωστική παρακμή:
- Μεγάλες παύσεις πριν από την ονομασία γνωστών αντικειμένων
- Αντικατάσταση συγκεκριμένων λέξεων με αόριστες εναλλακτικές
- Χρήση «αυτό», «εκείνο» ή «πράγμα» αντί για πραγματικά ουσιαστικά
- Δυσκολία στην ολοκλήρωση προτάσεων ή στην παρακολούθηση λεκτικών σκέψεων
- Επανάληψη παρόμοιων φράσεων για καθυστέρηση ή αντιστάθμιση
Ενώ αυτά τα προβλήματα δεν είναι διαγνωστικά από μόνα τους, η συχνότητα και η εξέλιξή τους μπορούν να προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις όταν παρακολουθούνται με την πάροδο του χρόνου.
Μπορούν τα προβλήματα εύρεσης λέξεων να αντιμετωπιστούν ή να επιβραδυνθούν;
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ, η έγκαιρη παρέμβαση με γνωστικές θεραπείες και δομημένη εκπαίδευση του εγκεφάλου μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να διατηρήσουν τις λεκτικές τους δεξιότητες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Επιλογές διαχείρισης:
- Λογοθεραπεία που επικεντρώνεται σε ασκήσεις ονομασίας και λεξιλογικής ανάκλησης
- Γνωστική διέγερση μέσω αφήγησης ιστοριών, παζλ ή γλωσσικών παιχνιδιών
- Υποστήριξη τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής εμπλοκής, της άσκησης και της διατροφής
- Ιατρική αξιολόγηση για τον αποκλεισμό άλλων αιτιών όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, επιδράσεις φαρμάκων ή διαταραχές της διάθεσης
Τα μέλη της οικογένειας και οι γιατροί θα πρέπει να επισημαίνουν τις επίμονες αλλαγές στην ομιλία -ιδιαίτερα εκείνες που αφορούν την ονομασία και την ανάκτηση λέξεων- για επαγγελματική αξιολόγηση.
Συχνές Ερωτήσεις
Είναι η δυσκολία εύρεσης λέξεων πάντα σημάδι Αλτσχάιμερ;
Όχι. Μπορεί να είναι φυσιολογικό μέρος της γήρανσης ή να συνδέεται με άγχος, κόπωση ή άλλες νευρολογικές παθήσεις. Αυτό που έχει σημασία είναι αν το πρόβλημα επιδεινώνεται και επηρεάζει την καθημερινή ζωή.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ περιστασιακής λήθης και WFD;
Όλοι έχουν περιστασιακή λάθη, αλλά η WFD γίνεται ανησυχητική όταν είναι επίμονη, παρεμβαίνει στην επικοινωνία και οδηγεί σε ασαφή ή ανακριβή γλώσσα σε οικεία περιβάλλοντα.
Πόσο νωρίς μπορεί να εμφανιστεί αυτή η αλλαγή ομιλίας στη νόσο Αλτσχάιμερ;
Μπορεί να εμφανιστεί πριν από προβλήματα μνήμης, συχνά κατά τη φάση της ήπιας γνωστικής εξασθένησης, χρόνια πριν από την πλήρη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ.
Μπορούν τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) να βοηθήσουν στην ανίχνευση αλλαγών στην ομιλία;
Ναι. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη για να αναλύσουν τα πρότυπα ομιλίας για πρώιμους δείκτες νευροεκφυλισμού.
Πρέπει να δω γιατρό εάν παρατηρήσω αυτό το σύμπτωμα;
Ναι, ειδικά εάν είναι καινούργιο, επιδεινώνεται ή γίνεται αντιληπτό από άλλους. Ένας νευρολόγος μπορεί να παρέχει κατάλληλες εξετάσεις και καθοδήγηση.
Συμπέρασμα
Η ικανότητα χρήσης συγκεκριμένης, σαφούς γλώσσας είναι βαθιά συνδεδεμένη με την υγεία του εγκεφάλου. Σύμφωνα με νέα έρευνα, η αύξηση της αόριστης ή διστακτικής ομιλίας -ειδικά η δυσκολία εύρεσης λέξεων- μπορεί να χρησιμεύσει ως πρώιμο σημάδι γνωστικής παρακμής και νόσου Αλτσχάιμερ.
