Τι αποκαλύπτει μία τούφα μαλλιών για την ψυχική υγεία των παιδιών

Συχνά συνοδεύεται από ψυχολογικές δυσκολίες που μπορεί να είναι λιγότερο ορατές, αλλά εξίσου σημαντικές.

Νέα καναδική μελέτη ρίχνει φως στον τρόπο με τον οποίο το χρόνιο στρες επηρεάζει αυτά τα παιδιά, καθώς δείχνει ότι η ανάλυση μιας απλής τούφας μαλλιών μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό όσων κινδυνεύουν περισσότερο από ψυχικές διαταραχές.

Οι ερευνητές μελέτησαν 244 παιδιά και εφήβους στον Καναδά που ζούσαν με χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, η αρθρίτιδα και η κυστική ίνωση.

Τα παιδιά παρακολουθήθηκαν για διάστημα τεσσάρων ετών, κατά το οποίο οι ερευνητές μετρούσαν τακτικά τα επίπεδα κορτιζόλης τους μέσω δειγμάτων μαλλιών.

Η κορτιζόλη είναι η βασική ορμόνη του στρες. Σε αντίθεση με τις εξετάσεις αίματος ή σιέλου που δείχνουν στιγμιαίες τιμές, η ανάλυση μαλλιών αποτυπώνει τα επίπεδα κορτιζόλης σε βάθος χρόνου, παρέχοντας μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το πώς το σώμα διαχειρίζεται το στρες.

Σταθερά υψηλή κορτιζόλη = μεγαλύτερος ψυχολογικός κίνδυνος

Τα ευρήματα ήταν ανησυχητικά: πάνω από τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων παρουσίαζαν σταθερά υψηλά επίπεδα κορτιζόλης. Αυτά τα παιδιά είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης ή προβλήματα συμπεριφοράς σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους των οποίων τα επίπεδα της συγκεκριμένης ορμόνης μειώνονταν με την πάροδο του χρόνου.

Όπως εξήγησε η επικεφαλής συγγραφέας Emma Littler, υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Waterloo, «το να ζει κανείς με μια χρόνια ασθένεια συνεπάγεται καθημερινές προκλήσεις όπως η λήψη φαρμάκων, η απουσία από το σχολείο και η προσαρμογή δραστηριοτήτων. Όλα αυτά μπορούν να έχουν βαρύ συναισθηματικό αντίκτυπο».

Αντίθετα, τα παιδιά των οποίων η κορτιζόλη μειωνόταν, είχαν πολύ λιγότερα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα, γεγονός που ενισχύει την ιδέα ότι η πορεία της ορμόνης αντανακλά την προσαρμογή τους στο στρες.

Εργαλείο πρόβλεψης και πρόληψης

Για τον καθηγητή Mark Ferro, συν-συγγραφέα της μελέτης, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: «Ο εντοπισμός αυτών των παραγόντων κινδύνου σε πρώιμο στάδιο, μπορεί να βοηθήσει γιατρούς και οικογένειες να παρέμβουν πριν παγιωθούν οι δυσκολίες».

Η ανάλυση κορτιζόλης στα μαλλιά προσφέρει πλεονεκτήματα που την καθιστούν ελκυστική: είναι εύκολη, μη επεμβατική και μπορεί μελλοντικά να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας θεραπειών που στοχεύουν στη μείωση του στρες.

Το ευρύτερο πλαίσιο: Χρόνιες ασθένειες και ψυχική υγεία

Πολλά παιδιά ζουν με κάποια χρόνια πάθηση, η οποία τα εκθέτει σε αυξημένο κίνδυνο για χαμηλότερη ποιότητα ζωής, αυτοκτονικό ιδεασμό και συχνότερη χρήση των υπηρεσιών υγείας. Οι οικογένειες βρίσκονται σε διαρκή επιφυλακή, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο την ασθένεια καθαυτή αλλά και τις συναισθηματικές επιπτώσεις της.

Η νέα μελέτη δείχνει έναν δρόμο για να περάσουμε από τη διαχείριση των συμπτωμάτων στην πρόληψη των προβλημάτων ψυχικής υγείας που μπορεί να τα συνοδεύουν. Εάν τα επίπεδα κορτιζόλης καθιερωθούν ως βιοδείκτης κινδύνου, οι γιατροί θα έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν εγκαίρως τα παιδιά που χρειάζονται περισσότερη ψυχολογική στήριξη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ερευνητική ομάδα εξετάζει και άλλους βιολογικούς δείκτες. Σε παράλληλη μελέτη, βρέθηκε ότι ορισμένοι δείκτες αίματος μπορούν να προβλέψουν εάν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας θα βελτιωθούν ή θα χειροτερέψουν με την πάροδο του χρόνου. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση στη φροντίδα των παιδιών με χρόνιες ασθένειες.

Η καινοτομία της νέας μελέτης δεν έγκειται μόνο στη μέτρηση της κορτιζόλης, αλλά κυρίως στην προοπτική να δούμε την ψυχική υγεία των παιδιών μέσα από τον φακό της βιολογίας. Αν επιβεβαιωθούν τα ευρήματα σε μεγαλύτερους πληθυσμούς, οι γιατροί θα μπορούσαν να προσφέρουν στοχευμένες παρεμβάσεις νωρίτερα, μειώνοντας τον κίνδυνο σοβαρών ψυχικών διαταραχών στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή.

Η μελέτη μάς υπενθυμίζει ότι πίσω από κάθε ιατρική διάγνωση υπάρχει ένα παιδί που παλεύει καθημερινά όχι μόνο με την ασθένεια, αλλά και με το βάρος του στρες. Μια απλή τούφα μαλλιών μπορεί να γίνει το κλειδί για να ανοίξει ο δρόμος σε μια πιο ολιστική και αποτελεσματική φροντίδα.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Stress and Health.